Freyr - 15.04.1999, Blaðsíða 9

nauta sem segja má að valinn sé eft-
ir að áherslur í þessum efnum
breytast nautin sem fædd eru árið
1994, en afkvæmarannsókn þeirra
nauta lýkur ekki fyrr en eftir tvö ár
eins og lesendur þekkja. Ljóst er að
einhvem hluta af þeirri lækkun sem
orðið hefur á efnahlutföllum mjólk-
urinnar síðustu árin er vegna þess
að eðli kúastofnsins er lakara en var
gagnvart þessum þáttum. Þetta hef-
ur gerst vegna þess hve sterkt nei-
kvætt samband er á milli sérstak-
lega próteinshlutfalls mjólkurinnar
og mjólkurmagnsins. Ástæða er
samt að benda á það að magn
mjólkurinnar ræður mest um magn
verðefna (magn af mjólkurfitu og
mjólkurpróteini) og því er hver
fúllmjólka kýr að jafhaði að skila
12 kg meira af verðefnum en árið
1997 eða tæpum 4% meira.
Það hefur verið oft vakin athygli
á því að sú skráning sem fram fer á
notkun kjamfóðurs í skýrsluhaldi
nautgriparæktarinnar er ekki góður
mælikvarði um nákvæma kjamfóð-
umotkun á einstökum búum. Oná-
kvæmni í þeirri skráningu er víða
of mikil til þess. Hins vegar hefur
reynslan sýnt að þær tölur sem þar
koma fram em mjög góðar til að
mæla breytingar sem verða á milli
ára í kjamfóðumotkun og þá oft um
leið fóðmn kúnna. Aukning í kjam-
fóðumotkun er vemleg á milli ára
eða 97 kg á hveija árkú að meðal-
tali og skráð meðalnotkun kjam-
fóðurs er því orðin 699 kg á hveija
árskú. Rétt er að benda á að vem-
lega vantar samt enn á að kjamfóð-
umotkun hafi náð þeim mörkum
fyrir hverja kú sem hún náði fyrir
rúmum einum og hálfum áratug, þó
að meðalafurðir eftir hverja kú séu
nú rúmum 500 kg meiri en þá var.
Hagstætt árferöi til
mjólkurframleiðslu
Vart fer á milli mála að veiga-
mestu þættir hinnar miklu afurða-
aukningar á milli ára er aukin fóðr-
un kúnna víða á haustdögum og í
vetur í kjölfar yfirlýsinga frá mjólk-
uriðnaðinum um greiðslur fýrir um-
frammjólk á yfirstandi verðlagsári,
auk mjög hagstæðs árferðis til
mjólkurframleiðslu víða um land.
Auk þess hefur það einnig áhrif að
í fjósum bænda eru með hverju ári
getumeiri kýr til ffamleiðslu.
Á mynd 2 er sýndur samanburður
meðalafurða á milli áranna 1997
og 1998 eftir héruðum. Þar sést að
afurðaaukningunni er talsvert mis-
skipt á milli héraða. Mesta aukning
á milli ára er í Borgarfjarðarhéraði
þar sem meðalafurðir aukast um
250 kg. Þá er aukningin á Suður-
landi rúm 200 kg, í Kjósarsýslu ná-
kvæmlega 200 kg, í Austur-Skafta-
fellssýslu 191 kg og í Skagafirði
186 kg. Mestu meðalafurðir í einu
héraði eru nú í Skagafirði en þar
hefur á síðustu árum orðið mjög
jöfn og mikil aukning afurða, sem
vafalítið hefur skapast m.a af því
að bændur þar hafa haft rýmri
framleiðsluheimildir margir hverjir
en gerist í öðrum héruðum vega
markvissrar aukningar á greiðsl-
umarki í mjólkurframleiðslu þar í
héraði. Meðalafurðir kúnna í
Skagafirði voru nú 4638 kg af
mjólk sem verður að teljast glæsi-
legur árangur. I tveimur héruðum,
Dalasýslu og Vestur-Húnavatns-
sýslu, voru meðalafurðir minni árið
1998 en þær voru árið 1997.
Fyrir allnokkrum árum taldist
það til afreka að einstök nautgripa-
ræktarfélög náðu 4000 kg meðal-
afurðum eftir hverja árskú. Með
þeirri afurðaukningu, sem nú hefur
orðið, hefur þetta gerbreyst og nú
eru það 65 af 80 félögum í landinu
sem ná þessu marki. I þrem félög-
um næst það mark að framleiða
yfir 5000 kg mjólkur eftir hverja
árskú. Eins og oft á undanfömum
árum þá em mestar afurðir í Nf.
Auðhumlu i Hólahreppi, en þar em
184 kýr skýrslufærðar á fimm bú-
um og meðalafurðir þeirra 5179
kg. Kjamfóðumotkun er þar að
jafnaði 1043 á hverja kú. Þá er Nf.
Skútustaðahrepps eins og hefur
samfellt verið í nokkra áratugi
með glæsilegan árangur. I Mý-
vatnssveit eru allar mjólkurkýr
skýrslufærðar, en þær komu sam-
tals 152 á skýrslu árið 1998 og
skiluðu þær að meðaltali 5081 kg
af mjólk en fengu að meðaltali 964
kg af kjamfóðri. Þriðja félagið sem
nær að fella 5000 kg múrinn er Nf.
Holtahrepps þar sem 389 kýr koma
á skýrslu á árinu og skila að
meðaltali 5047 kg af mjólk, en
kjamfóðurnotkun er að meðaltali
867 kg fyrir kúna. Þarna hefur á
síðustu árum orðið gríðarlega mik-
il aukning meðalafurða og óvíða er
fóðrun og meðferð mjólkurkúnna
sinnt af meiri fagmennsku og alúð
hér á landi en gerist á ýmsum bú-
um þar í sveit.
Það liggur í hlutarins eðli að
með meðalafurðum, sem orðnar
Samanburður 97-98
1997 «1998
5000
4500
4000
3000
3500 ;IÉ BÖ líy iÉ
* ?
CQ
I s
cn
5= c c
W >3
O) .1« ® M
£ x x | líp E <
> < w th
cc
W oð
< cn
>
Mynd 2. Samanburður afurða skýrslufœrðra kúa eftir héruðum árin 1997 og
1998.
FREYR 4/99 - 9