Freyr - 15.04.1999, Blaðsíða 25

frekari nota og talsverður hluti
þeirra kemur til nota og verður á
nautaspjaldi. C-dóm fá síðan þau
naut sem ekki er talin ástæða til að
komi til frekari nota við ræktun ís-
lensku kúnna.
Að þessu sinni voru valdir fjórir
nautsfeður og eru það Beri 92021,
Tjakkur 92022, Skuggi 92025 og
Smellur 92028. Upplýsingar um
ágæti þessara nauta hafa þegar ver-
ið raktar. Rétt er að bæta því við að
vegna hins lága dóms fyrir prótein-
hlutfall getur Beri 92021 ekki not-
ast sem nautsfaðir nema fyrir kýr
sem hafa mjög hátt mat sjálfar fyrir
próteinhlutfall. í meginatriðum
hljóta þetta að vera dætur Hólms
81018, Austra 85027, Bassa 86021
og mögulega einnig eitthvað af
dætrum Þráðar 86013. Eins og
fram hefur komið eru dætur
Skugga 92025 heldur yngri en
flestra hinna nautanna og á hann
því stærri hóp dætra en hin nautin
sem eiga eftir að koma til viðbótar
í mat síðar. Eins og margir þekkja
er unnið hverju sinni kynbótamat
fyrir það sem við köllum fram-
lengdar afurðir og getum við
þannig nokkuð skyggnst eftir því
hvemig liklegt sé að kynbótamat
nautanna muni breytast í fram-
tíðinni. Fyrir Skugga benda þessar
tölur til að hann muni hækka
umtalsvert í mati þegar meiri upp-
lýsingar koma um dætur hans.
Eftirtalin naut fá B-dóm og verða
höfð í almennri notkun og verða á
nautaspjaldi: Þokki 92001, Galmar
92005, Poki 92014, Suddi 92015,
Frekur 92017 og Tengill 92026.
Því til viðbótar em eftirtalin naut
einnig með B-dóm: Hvellur 92006,
Sæþór 92009, Geisli 92018, Brúni
92019, Bjarmi 92030. Á það er
minnt að sæði er til úr þessum
nautum áfram á Nautastöðinni, en
óski einhverjir bændur eftir að nota
sæði úr þeim verður að panta það
hjá frjótækni með mjög góðum
fyrirvara.
Að síðustu voru eftirtalin naut
með C-dóm og verða því ekki til
frekari nota: Púki 92002, Koti
92008, Móses 92010, Myrkvi
92011, Hvammur 92012, Jarpur
92016, Geysir 92023 og Vetur
92031.
Þegar þessar ákvarðanir hafa
verið teknar er mögulegt að leggja
mat á það hvemig til hefur tekist
með úrval úr þessum hópi nauta. j
Það er gert með þeim aðferðum
sem skýrðar vom hér í blaðinu á
síðasta ári. Niðurstöður þessa era
sýndar á mynd 7. Eins og margoft
hefur verið Qallað um er nánast
óhugsandi að mögulegt sé að ná
umtalsverðum jákvæðum úrvals-
yfirburði fyrir alla eiginleika, þeg-
ar horft er á jafn marga eiginleika
og hér um ræðir, sérstaklega þegar j
það er haft hugfast að sumir af |
þessum eiginleikum era neikvætt
tengdir. Myndin sýnir að allvel
virðist samt hafa tekist til. Fyrir
mjólkurmagn era nýttir 74% af
þeim möguleikum sem fyrir hendi
era. Það er að vonum neikvætt að j
sjá að úrval með tilliti til prótein-
hlutfalls er neikvætt sem nemur
9%. í því sambandi er rétt að gera
sér grein fyrir feikilega sterkum
áhrifum af hinu lága mati hjá Poka
og Bera á þessar niðurstöður. (
Hefði verið gengið það harkalega
til verks að útiloka þessi naut frá
frekari notkun þá hefði úrvalsnýt-
ing með tilliti til þessa eiginleika j
gerbreyst og orðið jákvæð sem {
nemur 49%. Ég vænti þess hins
vegar að þegar skoðaðir era kostir
þessara nauta með tilliti til annarra
eiginleika sé mönnum fullljóst að
slík ákvörðun hefði að flestra mati
verið talin fáránleg. Hver og einn
bóndi verður að vega og meta
hvort þetta eru naut sem hann kýs
að nota. Fyrir frjósemi er úrvals-
nýting einnig neikvæð sem nemur
19%. í því sambandi vísast til þess
sem áður segir um það hve óná-
kvæmur þessi mælikvarði er og
einnig þess sem kemur fram í grein
um kynbótaeinkunnir nauta að
þessi einkunn breytist yfirleitt
meira en aðrar á milli ára, sem er
staðfesting á meiri ónákvæmni í
ákvörðun hennar en hinna eink-
unnanna. Fyrir framutölu era not-
aðir 25% þeirra úrvalsmöguleika
sem fínnast. Valið er í takt við mat
bænda því að gagnvart gæðaröð er
úrvalsnýting 65%. Þá er
úrvalsnýting með tilliti til júgur-
gerðar 74% og gagnvart spenagerð
59%, þannig að greinilega er tekið
mikið tillit til þessara eiginleika.
Með tilliti til mjalta eru 29%
möguleika nýttir en um leið er rétt
að minna á það að hópurinn sem
heild er jákvæður hvað varðar
þessa eiginleika, sem raunar á ekki
síður við um skap þar sem úrvals-
möguleikar era samt nýttir 58%.
Ef rétt er unnið þá á úrvalsnýting
að sjálfsögðu að vera mest með til-
liti til heildareinkunnar, eins og
raunin er því að þar eru 98%
möguleika nýttir og tæpast mögu-
legt að ná þar lengra.
%
100
50
0
-50
'O
Úrvalsnýting naut1992
sO
ox
C
'o
'O
Q_

m ■ 1
1 1—J 1 [ 1 1 1 1 1 1 1 1
ZJ 'E »o =o O 03 Q. 03
E 3 o cn ;° 1— 05 *o O) -D ÍZ 0 Q. 03 c/)
LL 'ZT ftf C/)
LL o
c
c
c
c
LU
Mynd 7. Úrvalsnýting hjá nautum í árgangi frá 1992.
FREYR 4/99 - 25