Freyr - 15.04.1999, Blaðsíða 6

Tafla 2. Át, nyt, efnainnihald mjólkur og holdafar kúa í tilraun fóöraöar á þremur mismunandi gerðum grænfóðurs. (R = vetrarrýgresi, F = fóðurmergkál, V = vetrarrepja)
Hvað er um að ræða? Grænfóðurgerðirnar R F V Meðal- Marktækur tal munur
; Átmagn í kg
Kg grænfóðurs/dag 50,10 52,00 57,70 53,30 Já
Kg þurrefnis grf/dag 6,56 6,97 6,81 6,78 Nei
Hlutfallslegt át, miðað við kg þe.
Grænfóður af gróffóðri 66,98 67,15 67,35 67,16 Nei
; Afurðir
Kg mjólk/dag 14,15 14,54 14,12 14,27 Nei
Fita, % 3,83 3,75 3,75 3,78 Nei
Prótein, % 3,33 3,31 3,24 3,30 Nei
Innbyrt orka - orka til þarfa
FEm jafnvægi 2,04 2,38 3,59 2,34 Nei
Holdafar og þungi m.v. upphaf tilraunar
, Þungabreytingar í kg -6,30 -11,60 -11,80 -9,90 Nei
Holdafarsbreytingar (skali 1-5) 0,22 0,15 0,29 0,22 Nei
áti á þurrefnisgrundvelli, nyt og
efnainnihaldi mjólkur milli græn-
fóðurtegundanna. Þar með eru
afurðatekjurnar svipaðar en að-
föngin geta hins vegar reynst
misdýr. Fræið af fóðurmergkáli
er dýrt í samanburði við hinar
gerðirnar, aðeins minni áburður
fór á rýgresið sem aftur þurfti
meiri vinnu við sáningu (raðsán-
ing, hinu var dreifsáð). Munur-
inn liggur því ekki í breytilegum
afurðum vegna mismunandi teg-
unda heldur í sjálfri ræktuninni!
I þessu tilviki komu káltegund-
irnar vel út m.t.t. uppskerumagns.
Hafa ber í huga að kálfluga getur
sett strik í reikninginn. Annar
óvættur, illgresið, hefur líka sín
áhrif og má að einhverju leyti
kenna arfa um lélega uppskeru
rýgresisins. Nýting þess getur þó
verið mun betri en hér um ræðir
því að oft á tíðum má ná tvíslætti
af því sem þó var ekki stílað upp
á í þessu tilviki.
Hvað má þá ætla af grænfóðri í
gripi á beit? Gömul og góð þum-
alfingurregla segir 30 kýr í 30
daga þurfa 1 ha. Það gerir 11
lengdarmetra af metersbreiðri
ræmu á kú á dag. Eins og áður
hefur komið fram er það uppsker-
an sem skiptir miklu máli í út-
reikningum sem þessum. Miðað
við át sem nemur 6,8 kg/þe. á kú
á dag eins og kom fram í tilraun-
inni og uppskeru sem mældist þar
(sjá myndir 1-3) þarf 21 lengdar-
metra af metersbreiðri rýgresis-
ræmu en helmingi minna af kál-
inu, rúmlega 10. Kálið er í góðu
samræmi við þumalfingurregl-
una. Hins vegar erum við með át
inni og má þá ætla 100% nýtingu
grænfóðursins. Það næst aldrei
úti við beit en út frá 85% nýtingu
er lengdarmetrinn á kúna kominn
upp í 25 eða 12 metra út frá sömu
forsendum. Ekki er úr vegi að
áætla uppskeru grænfóðurs frá
u.þ.b. 4000 kg þe./ha upp í 5500
kg. Mynd 4 sýnir þá, miðað við
sama átmagn og í tilraun og 85%
nýtingu grænfóðurs, hversu mik-
ið þarf í kúna af metersbreiðri
ræmu á dag.
Að gefnum forsendum þurfa því
30 kýr i 30 daga 1,3 - 1,8 ha
grænfóðurakurs, háð uppskeru. í
tilrauninni fengu kýrnar rúllu-
verkað vallarfoxgras með græn-
fóðrinu, takmarkað við 6 kg á
dag. Hlutfall þess í gróffóður-
skammtinum nemur rúmum 30%
(itafla 2). Kýrnar tóku vel í vallar-
foxgrasið og hefðu auðveldlega
innbyrt meira hefði þeim staðið
slikt til boða. Þá má ætla að
meira magn hefði neikvæð áhrif á
upptöku grænfóðursins. Eins og
alltaf vill verða er einstaklings-
munurinn milli gripa ætíð fyrir
hendi. Engu að síður, i grænfóð-
urræktun er uppskeran mikilvæg-
asti afkomuþátturinn. Það má
reikna út tilkostnað (fræ-, áburð
og vinnu við að koma fræinu
niður), vinna mót arfa og kálflugu
en um einn ónefndan þátt fær eng-
inn ráðið; veðurfarið. Þá er ekki
óeðlilegt að menn haldi sig við
það sem tekist hefur vel áður.
Fyrir þá sem eru að horfa til
breytinga hjá sér verða menn að
vega og meta eigin aðstæður;
hvað tekst mér að rcekta, hvaða
tegund er örugg í rœktun og gefur
vel á mínu landi?
25
4000 4500 5000 5500
Uppskera grænfóðurs í kg þe/ha
Mynd 4. Fjöldi lengdarmetra á dag af metersbreiðri rœmu grœnfóðurs sem kýr
þarf við mismunandi uppskerumagn (m.v. 85% nýtingu og 6,8 kgþe. át/kú/dag.
6- FREYR 4/99