Freyr - 01.03.2003, Blaðsíða 15

að reyna að banna sölu kjöts und-
ir framleiðslukostnaðarverði.
Framleiðslukostnaðarverð er
teygjanlegt hugtak og hver ætti að
reikna það út? Leiða má að því
líkur að ekkert kjöt í landinu sé
framleitt fyrir framleiðslukostn-
aði. Eru þær greinar, sem njóta
framleiðslustuðnings, að selja
vörur sínar yfir framleiðslukostn-
aðarverði? Markaðurinn sjálfur
verður að ráða þessu. Þessu bún-
aðarþingi ber að ítreka ályktun
síðasta þings um lækkun fóður-
tolla. Að síðustu íjallaði hann um
málefni Bjargráðasjóðs og minn-
isblað Emu Bjamadóttur þar um
og taldi að þar væri verið búa til
vísi að “bótabændum” í íslenskum
landbúnaði.
13. Lárus Sigurðsson. Ræðu-
maður taldi umfang setningarat-
hafnar þingsins hafa verið í sam-
ræmi við tilefnið. Þó að formaður
hafi í setningarræðu sinni talið
þjóðlendumálin hafa verið eina
skuggann sem borið hafi á í sam-
skiptum Bændasamtakanna og
ríkisvaldsins var ræðumanni ann-
ar skuggi ofar í huga, en það vom
afdrif sauðfjársamningsins á Al-
þingi sl. desember. A aðalfundi
Landssamtaka sauðfjárbænda
voru samþykktar tillögur um
breytingar á sauðQársamningi
sem samninganefnd bænda og rík-
isins náðu samkomulagi um, en
Alþingi brást og það ekki í fyrsta
sinn. Lítið hefur heyrst frá forystu
Landssamtaka sauðfjárbænda og
Bændasamtakanna um þessa nið-
urstöðu. Forysta Landssamtaka
sauðfjárbænda hefði átt að boða
til aukafulltrúafundar um málið
strax sl. haust. Þá kvaðst ræðu-
maður hafa efasemdir um stytt-
ingu þingsins því að málafjöldinn
og umfangið hefði ekki minnkað
að sama skapi. Nefndimar geta
þannig ekki kmfið málin með við-
unandi hætti á þeim stutta tíma
sem þeim em ætlaðar til vinnu
sinnar. Ætlast stjómin til þess að
öllum málum sé vísað til hennar?
Þá fjallaði hann um minnisblað
stjómar Lánasjóðs landbúnaðar-
ins og þá fádæma fullyrðingu sem
þar væri að finna þar sem segir að
framleiðsluaukning í svína- og
alifuglakjöti hafi orðið minni en
við var að búist. Stjóm Lánasjóðs-
ins hafði mjög sterka stöðu til
þess að hafa áhrif á kjötmarkaðinn
og illt er til þess að hugsa að sjóð-
urinn skuli hafa ákveðið að stilla
sér upp við hliðina á Búnaðar-
bankanum í því að hafa slæm
áhrif á kjötmarkaðinn. Hann lýsti
því stuðningi við þá tillögu for-
mannafundar Landssamtaka sauð-
fjárbænda að lækka þann hluta
búnaðargjaldsins sem rynni til
Lánasjóðsins. Að síðustu taldi
hann stjórn Bændasamtakanna
ekki hafa staðið sig nægilega vel í
að halda almenna bændafundi um
landið, en enginn slíkur hafi verið
haldinn á hans svæði frá síðasta
búnaðarþingi.
14. Guðni Einarsson. Ræðumað-
ur kvað mikinn óvissu og breyt-
ingartíma vera framundan í ís-
lenskum landbúnaði. Stutt er eftir
af mjólkursamningi, kjötmarkað-
urinn er í mikilli kreppu, græni
geirinn á undir högg að sækja, eft-
ir þær breytingar sem urðu á síð-
asta ári, og viðræður um nýjan al-
þjóðasamning um verslun og við-
skipti með landbúnaðarvörur, þar
sem rætt er um lækkun tolla og
ríkisstyrkja. Landbúnaðurinn
verður að takast á við þessi mál á
einn eða annan hátt, þ.e. með
samningum, með aðlögun að
markaðsaðstæðum, með hagræð-
ingu í framleiðslu og vinnslu, með
auknu frjálsræði, með raunhæfri
gæðaímynd og síðast en ekki síst
með jákvæðni. Það er eðli hins
frjálsa markaðar að þar skiptast á
skin og skúrir. Það má segja að
mjólkurframleiðslan hafi verið í
uppsveiflu síðustu ár. Hefur það
skapast af auknu fijálsræði, hag-
stæðum samningi við ríkisvaldið
og tiltrú bænda á greininni. Hafa
þessi skilyrði skapað hagræðingu
og framþróun, á móti kemur hins
vegar aukin skuldsetning, sem
kallar á stöðugleika greinarinnar.
Hin hægt velta miðað við fjár-
bindingu gerir stöðu greinarinnar
viðkvæma fyrir miklum breyting-
um. Segja má að rekstrarvandi
kúabænda og sauðfjárbænda sé í
hnotskum sá að veltuhraði er
langt undir þeim mörkum sem al-
mennur rekstur í landinu gerir
kröfur um og er forsenda þess að
reksturinn skili arði. 1 kjötgeiran-
um ríkir ástand sem getur ekki
gengið til lengdar. Það gengur
ekki að peningastofnanir haldi
gangandi framleiðslu sem seld er
langt undir framleiðslukostnaði. I
mínum huga er hvíta kjötið allt
önnur framleiðsluvara heldur en
rauða kjötið og í raun ekki hægt
að bera það saman í verði á kg.
Framleiðsluaðgerðin og fram-
leiðsluferlið lítur allt öðrum lög-
málum, sem gerir það að verkum
að samanburður er ekki raunhæf-
ur. Þetta er staðreynd sem ekki er
hægt að líta framhjá. Kröfúr nú-
tímans um aukna arðsemi og kröf-
ur neytenda um lægra verð á mat-
vöru hafa leitt landbúnaðinn víða
um heim út fyrir hin náttúrulegu
og líffræðilegu mörk, með alvar-
legum afleiðingum. Við trúum því
að íslenskur landbúnaður sé
hreinn. En er það svo? Erum við
kannski komin út á ystu nöf, að
minnsta kosti í sumum greinum.
Við verðum verulega að halda
vöku okkar. Aukin verksmiðju-
framleiðsla, auknar kröfur um
meiri framleiðni og kröfúr um
lægra verð á landbúnaðarvörum
kalla á meðul sem eru náttúrunni
og hollustu afúrðanna andstæð.
Getur verið að það sé þetta sem ís-
Freyr 2/2003 - 15 |