Freyr - 01.11.2002, Blaðsíða 46

Vanda þarf tll fjárfestlnga
Samandregið yfirlit
Mjólkurframleiðendur með
hæfileika og áhuga á starfi sínu
standa ffammi fyrir miklum fjár-
festingum til að geta stundað
búskap sinn í framtíðinni. Fjár-
festingar verða einkum að miðast
við vinnuhagræðingu, jafnframt
því að vera arðsamar. Þar vegur
þyngst að þær endist vel og lengi.
Síðustu 4-5 ár hafa mjólkur-
ffamleiðendur fjárfest mikið í bú-
rekstri sínum og í kjölfar þess
hafa þeir stækkað bú sín veru-
lega. Jafnframt því hafa margir
þeirra horfið frá básafjósi og tek-
ið upp lausagöngufjós.
Allt bendir til þess að mjólkur-
framleiðendum í Danmörku
fækki um helming á næstu tíu ár-
um, þannig að enn er þörf á ijár-
festingum - jafnvel stórfelldum -
á helmingi býlanna, sem eiga að
nýtast við framleiðsluna effir tíu
ár.
Það verður áfram ögrandi við-
fangsefni að velja þar og hafna
þannig að hámarks árangur náist.
Hvers konar fjárfestingum
ÞARF Á AÐ HALDA í
FRAMTÍÐINNI?
A næstu tíu árum mun bú-
stærðin tvöfaldast, þ.e. meðalbú-
stærðin verður 150 kýr. Aukið
frelsi til framleiðslu gerir kröfur
um meiri framleiðni í rekstrinum.
Einn kosturinn í aukinni fram-
leiðni er meiri sérhæfmg í rekstri.
Þar má nefna að gróffóður verði
aðkeypt. í öðru lagi að kvíguupp-
eldi fari fram á öðrum búum.
Ástæða er til að hafa augun opin
fyrir þessu tvennu þegar fjárfest-
ingar eru skipulagðar.
Þá ber að hafa í huga að launa-
kostnaður hefur aukist mun meira
en annar kostnaður á síðustu ár-
um. Ætla má að sú þróun haldi
áfram. Það hefur í for með sér að
hagkvæmt getur verið að fjárfesta
í tækniútbúnaði í enn meira mæli
en hingað til því að það sparar
vinnuafl.
Hvers þarf með til að rétt sé
AÐ LEGGJA ÚT I MIKLAR
FJÁRFESTINGAR?
Margt þarf til að fjárfestingam-
ar heppnist vel. Hér skulu nefndir
Qórir mikilvægir þættir:
* Áhugi bóndans á starfmu,
mjólkurframleiðslu.
* Fagleg þekking á mjólkur-
framleiðslu.
* Skilningur á því að starf við
búið getur tekið grundvallar-
breytingum í framtíðinni.
* Möguleikar búsins til mjólkur-
framleiðslu.
Ef bóndanum fínnst mjólkur-
framleiðsla ekki spennandi eða
áhugavert starf á hann ekki að
leggja út í miklar fjárfestingar
nema sem þátt í kynslóðaskipt-
um. Hinn sterki samtvinnaði
þáttur milli starfs og einkalífs
gerir jafnframt kröfur til allrar
ijölskyldunnar. Að sjálfsögðu
þarf ekki öll ijölskyldan að taka
þátt í verkunum og það er heldur
ekki nauðsynlegt að fjölskyldan
hafí öll ómældan áhuga á bú-
rekstrinum. Það er hins vegar
nauðsynlegt að öll fjölskyldan sé
sátt við þær sérstöku aðstæður
sem eru fyrir hendi þegar
mjólkurframleiðsla og einkalíf
samþættast.
Fagleg hæftii, (sem birtast í
kröftugum núverandi rekstri) þarf
að vera fyrir hendi áður en lagt er
út í fjárfestingar. Það er mjög fá-
gætt að árangur batni með aukn-
um fjárfestingum ef reksturinn er
eftir
Rasmus Andersen,
verkefnastjóra í vinnuhópi um
hagkvæma nautgriparækt,
Landbrugets Ridgivningscenter
í
Danmörku
slakur fyrir því að nýjar fjárfest-
ingar gera auknar kröfur til
stjómar á rekstrinum.
Við miklar fjárfestingar breytist
vinnulag á búinu oft verulega.
Áður gat vinnan einkum verið
fólgin í gegningum og vinnu við
gróffóðuröflunina. Á eftir er það
bústjómin innávið og útávið sem
skiptir mestu máli. Það er skyn-
samlegt að huga að þessu fyrir-
fram og e.t.v. að kynnast því af
eigin raun með því að fara í verk-
þjálfun á stóm kúabúi áður en
tekin er ákvörðun um miklar fjár-
festingar.
Aðstaða til mjólkurframleiðslu
á búinu skiptir einnig miklu máli.
Hvemig liggur landið m.t.t.
bygginga? Hversu stór er jörðin?
Hvemig er jörðin staðsett miðað
við næsta þéttbýli, vatnsból, frið-
uð svæði og annað sem samfé-
lagið skapar og hefur áhrif á? Að
lokum er mikilvægt að meta
ástand þeirra mannvirkja og
framleiðsluaðstöðu sem fyrir er á
jörðinni.
Arðsemi
Því aðeins á að fjárfesta að
ijárfestingin skili arði. Þar með er
ekki sagt að ffamkvæma eigi
endilega allar arðsamar fjárfest-
ingar. Það sem skiptir máli er að
hagkvæmustu fjárfestingamar
hafí forgang.
| 46 - Freyr 9/2002