Litli Bergþór - 01.07.1997, Qupperneq 18

Gamla Gýgjarhólsheimilið frh...
fúsari til að leggja bókina öðru hverju frá sér og taka í
handavinnu. Fyrstu árin eftir nám var Viktoría
farkennari í nágrannasveitunum en síðan var hún
skólastjóri við Brunnastaðaskóla á Vatnsleysuströnd í
hálfan fjórða áratug. Eg minnist Viktoríu sem frænku
sem sagði okkur sögurnar.
Gamli Gýgjarhólsbœrinn.
Myndin er tekinfyrir um eða yfir 60 árum.
Margrét var greind og orðhög, enda vel hagmælt. Á
Gýgjarhóli var talað um að Halldór Laxness hafi notað
hennar orðtæki í sögu sem hann skrifaði eftir að hafa gist
þar. Hún lærði fatasaum hjá klæðskera í Reykjavík og
þótti fær á því sviði. Margrét varð að gjalda þess með
nokkrum trega hve dugleg hún var, því heimilið mátti
ekki missa hana til lengdar að heiman.
Ingvar var framfarasinnað glæsimenni sem
sveitungar hans bundu miklar vonir við, enda farinn að
taka við ýmsum trúnaðarstörfum. Sigurður Greipsson
hafði miklar mætur á Ingvari og talaði oft um hann.
Ingvar var búfræðingur frá Hólum og vinur hans og
skólabróðir nefndi nýbýli sem hann reisti milli
Sauðárkróks og Varmahlíðar Gýgjarhól og son sinn
skírði hann í höfuðið á Ingvari. Ingvar var nýbyrjaður
búskap í Bryggju þegar hann veiktist.
Guðmundur var þéttvaxinn og rammur að afli. Ég
man eftir þungri og stórri hellu á Gýgjarhóli sem sagt var
að Guðmundur hefði borið austan úr Gýgjarhólsfjalli.
Hann var búfræðingur frá Hvanneyri. Hugur hans stefndi
því til búskapar.
Ingimar, sem á Gýgjarhóli var kallaður Marsi, þótti
sérstaklega skemmtilegur unglingur en ekki er alveg ljóst
hvert hugur hans stefndi. Hann dó svo ungur. Mamma
saknaði Ingimars mikið, enda voru þau hvort á sínu árinu
og mjög samrýmd. Það var því ekki að ástæðulausu að
Ingimar bróðir, sem allt of fljótt var kallaður frá okkur,
hét nafni hans. Þegar Guðni Ingimarsson var svo skírður
var mamma ánægð og sagði að einhverntíma kæmi e.t.v.
Ingimar Guðnason. Henni var ljóst að það yrði ekki í
hennar tíð, en það fannst henni ekkert gera til. Ingimar
litli Guðnason er því óskabarnið hennar langömmu
sinnar.
Kristján, Sigþrúður og Guðlaug voru fyrir skepnur og
miklir búhöldar. Það má líka segja að allt léki í höndum
þeirra sem þau tóku sér fyrir. Hjá Kristjáni einkum í
járnsmíði en stúlkunum í saumum og hannyrðum, sem
þær lærðu báðar í Reykjavík. Kristján var ágætlega
hagmæltur og voru vísur hans vel þekktar, einkum í
fjallferðum.
Það mun hafa verið á árinu 1924 sem Ungmennafélag
Biskupstungna setti upp leikritið Tengdamömmu og
sýndi í baðstofunni í Múla. Að leiksýningu lokinni var
dansað. Tvítugur bóndi, Karl Jónsson í Efstadal kom á
skemmtunina og sá þama á sviðinu Sigþrúði í fyrsta sinn.
„Þau dönsuðu alla nóttina og ætluðu aldrei að hætta þó
allir væru famir“, sagði Helga Tómasdóttir, sem þá var
15 ára heimasæta í Helludal. Örlög Sigþrúðar vom ráðin
og ekki var við snúið. Tveimur árum seinna var hún
orðin húsfreyja í Efstadal.
Ulfar var ólfkur sínum systkinum að því leyti að hann
var ekkert fyrir búskap. Hann var líka dálítill grallari, en
sögur um það em nú flestar að mestu gleymdar. í
bréfunum sem hann skrifar Viktoríu 10 og 11 ára má þó
lesa glettni og grallaraskap.
Ulfar fór fljótlega að stunda sjóinn þegar hann hafði
þroska til. Kata minnist hans sem sérstaklega glaðsinna
ungs manns, síraulandi og syngjandi. „Hann söng og
dansaði með mig um allt gólf ‘ segir Kata.
Úlfar mun hafa farið í siglingar til Englands 1914 og
komið heim árið eftir en verið alfarið erlendis síðari hluta
fyrri heimsstyijaldarinnar. Hann var mikið í London en
sigldi til margra hafnarborga í Noregi, Danmörku og
Frakklandi. í einu bréfinu til Viktoríu segist Úlfar hafa
munstrað sig af skipi í London og var búinn að vera þar í
þrjá daga. Hann var þá strax farinn að leita sér að nýju
skipsrúmi því hann væri alveg friðlaus að komast á
sjóinn þegar hann væri búinn að stoppa svo lengi í landi.
Hann kom síðan í stutta heimsókn austur að Gýgjarhóli á
árinu 1920.
Nokkrum sinnum sendi Úlfar Viktoríu kort eða bréf
og þá stundum peninga til að leggja inn í banka hér
heima. Einhvemtíman skrifaði hann líka Kristjáni, þá
var hann nýbúinn að kaupa sér flotta byssu sem hann var
viss um að Kristján hefði gaman af að sjá, en Kristján var
góð skytta.
Snemma vors 1930 skrifaði mamma Viktoríu og
hafði þá fengið bréf frá Úlfari. Sennilega hefur hann
verið að óska mömmu til hamingju með eiginmanninn og
heimilið. Ári seinna skrifar hann svo Kristjáni og biður
hann um að senda sér á sjómannaheimili í Ástralíu
peningana sem hann eigi í banka heima því hann sé
lasinn og vanti þá fyrir lækniskostnaði. í bréfinu örlaði
þó enn á glettni í frásögn af því þegar hann var á
hressingargöngu og var nærri búinn að stíga ofan á
eiturslöngu.
Svo er það í byrjun árs 1947 að hann skrifar frá
London til Viktoríu og biður hana um að senda sér
einhver ákveðin gögn, til staðar sem hann gaf upp í New-
York, svo hann geti sótt um að flytjast til Bandaríkjanna.
Þá var hann við góða heilsu og bað fyrir kveðju til
systkinanna. Fremur en venjulega skrifaði Úlfar ekki
Litli - Bergþór 18