Litli Bergþór - 01.04.1999, Blaðsíða 19

Oddviti í aldarfjórðung
Svo lenti ég inn í stjóm Búnaðarfélagsins fljótlega
eftir að ég kom heim, var með þeim Þorsteini á
Vatnsleysu og Skúla í Tungu. Það var skemmtilegur og
fróðlegur tími. I hreppsnefnd var ég kosinn 1966 en
Þórarinn á Spóastöðum var þá kosinn oddviti og var í tvö
kjörtímabil, eða til 1974. Þá tók ég við sem oddviti
Tungnamanna og sat til ársins 1998, eða í hart nær
aldarfjórðung. Telst mér til að hreppsnefnarfundirnir
hafi verið orðnir um 450 áður en lauk.
L-B: Er eitthvað öðru fremur
minnisstœtt frá búskaparárunum ?
Gísli: Það er nú auðvitað svo
margt. Eg vil þó minnast
sérstaklega á öskuvorið 1970, en
gos byrjaði í Heklu 5. maí það ár.
Það varð okkur óvenju erfitt. Ég
var þá ennþá sæðingamaður og
við vorum með heilmargt fé. Það
hafði litið óvenju vel út með
gróður, en þegar gosið hófst varð
allt svart og allur gróður var
talinn eitraður. Ég var kosinn af
hreppsnefndinni í bjargráðanefnd
vegna öskufallsins. Sauðburður
var byrjaður og sæðingunum
þurftir auðvitað líka að sinna, svo
þú getur nærri að það hefur verið
nóg að gera.
Það var ákveðið að flytja allar skepnur úr efri hluta
Eystri-Tungu burt á öskulaust land. Fé og hross voru
flutt á ýmsa staði, t.d. í Skálholt, Álfsstaði á Skeiðum og
niður í Hraungerðishrepp. Þegar lengra leið á vorið var
fengið pláss fyrir allar kvígur frá Hlíðum og úr Eystri-
Tungunni í Gaulverjabæjarhreppi. Síðan þurfti að safna
tjónaskýrslum frá öllum í sveitinni og fengu bændur
nokkrar bætur úr Bjargráðasjóði haustið eftir.
Lambæmar voru teknar til baka í byrjun júlí og fluttar
á afrétt, og kvígurnar reknar heim um haustið og haldnar
kvíguréttir í Tungnaréttum. Það er örugglega í eina
skipti sem kvíguréttir hafi verið haldnar hér í Tungunum.
Lindi í Dalsmynni var yfirkúreki og með honum var
Einar okkar og fleiri strákar við kvígureksturinn. Þegar
kom upp á Skeið var komið við á bæjum og foringinn
orðinn vel kátur. En þetta gekk allt vel.
Við rúðum okkar fé suður á Iðu og á Álfsstöðum og
fluttum það svo á afrétt í byrjun júlí. En þú getur
ímyndað þér að þetta hefur verið erfiður tími, og ekki síst
fyrir Ingu, sem þurfti að sinna verkunum heima, með
Jenný eins árs.
L-B: Þú hefur eflaust oft farið áfjall. Kannt þú ekki
einhverjar skemmtilegar sögur affjallferðum?
Gísli: Jú, ætli ég hafi ekki farið um 40 sinnum á fjall.
Ég var 14 ára þegar ég fór fyrst og í nokkur ár eftir það
fór ég í fyrsta safn. Síðan fór ég í mörg ár í eftirsafn og
þó nokkur ár fór ég bæði í eftirsafn og 3. leit (eftirleit).
Mér er sérstaklega minnisstætt fyrsta kvöldið í
Hvítárnesi í þessari fyrstu fjallferð minni. Ég,
unglingurinn, tók auðvitað ekki þátt í gleðskapnum, en
smokraði mér upp í efri kojuna og horfði niður á þá
bændurnar syngja og skemmta sér. Þarna voru þeir Einar
í Holtakotum, Ingvar eldri á Hvítárbakka, Erlendur á
Vatnsleysu, Gvendur á Kjaranstöðum, Eiríkur í Fellskoti,
Egill á Króki, Kristján á Felli og fleiri. Þá var mikið
sungið og lítið sofið. En alltaf rifu þeir sig upp um
morguninn og var ekki að sjá á þeim að þeir hefðu verið
að skemmta sér um nóttina.
Eina skiptið sem ég ætlaði ekki á fjall, var haustið
sem ég varð oddviti, haustið '74. - Sumum fannst það
reyndar ekki við hæfi að oddvitinn færi á fjall og
skemmti sér við drykkju og söng, þó það væri nú ekki
ástæðan fyrir því að ég ætlaði ekki. - En daginn eftir að
eftirsafnsmenn fóru af stað fékk ég, sem oddviti,
upphringingu gegnum Gufunesradíó, að það vantaði
fjallmann og lækni í Hvítárnes. Vegna norðan sandbyls á
leiðinni inneftir hafði Guðjón á Tjörn, fyrirliðinn, riðið á
stein og fótbrotnað. Ég hafði strax samband við Konráð
lækni, en hann taldi sig ekkert hafa að gera inneftir.
Fékk ég þá Björn Halblaub, sem þá bjó á Norðurbrún, til
að sækja Guðjón, en fór sjálfur með sem fjallmaður.
Síðan kom í ljós að Þórarinn í Fellskoti hafði fengið sand
í auga og var líka ófær um að fara lengra, svo Björn fór
með þá báða, Guðjón og Þórarinn, til byggða. Guðni
Lýðsson fór síðar sem fjallmaður fyrir Þórarinn og náði
leitarmönnum við Svartárbotna.
Þegar ég kom
inn í Hvítárnes,
voru menn ansi
hnípnir yfir
hrakföllunum, enda
foringjalausir.
Töldu menn rétt að
ég yrði fyrirliði,
fyrst ég kom inn
fyrir Guðjón og er
það í fyrsta og eina
Magnús Halldórsson og Gísli.
Litli - Bergþór 19