Litli Bergþór - 01.06.2007, Qupperneq 16

Þórdís Ivarsdóttir
Ferjukonan á Krók
Inngangur
Hún Dísa á Krók, eins og við köllum hana, er ein
þessara dugmiklu kvenna sem á að baki eftirminnilegan
starfsferil og mikla lífsreynslu til margra ára.
Uppistaðan í þessari frásögn, er viðtal sem ég
undirritaður átti við hana í apríl mánuði 1997, en þá var
þessi merkiskona orðin 96 ára gömul. Þrátt fyrir háan
aldur var minnið óskert og frásagnargleðin með
ólíkindum. Spurningarnar hjá mér og frásögnin í heild
mótast efalaust af minningum og ánægjulegum
samskiptum löngu liðins tíma við frændfólk mitt á
Krók. En eiginmaður Þórdísar, Egill Egilsson frá
Galtalæk í Biskupstungum, var móðurbróðir minn.
Þegar við minnumst efiðleikanna við ferjustaðinn á
Krók frá fyrri árum, var Tungufljót beljandi jökulá, þ.
e.a.s. áður en Farinu, afrennsli Hagavatns, var veitt frá
farvegi Tungufljóts út í Sandvatn og Sandá.
Ferjubáturinn var klunnalegur og þungur og þætti ekki
eins manns færi að fást við í dag.
A veturna varð oft að ferja á milli skara á Fljótinu og í
öskrandi jökulskriði. A sumrin var þetta allt
auðveldara, en stöðugur sandburður í ánni orsakaði
breytilegar eyrar og grynningar sem gerðu
ferjumannsfjölskyldunni oft lífið leitt.
í ferjumannsfjölskyldunni á Krók voru auk þeirra
hjóna, börnin þeirra fimm, Þuríður f. 26. 7.1926,
Steinunn f. 3. 9.1927, d. 29. 4.1947, Egill f. 26. 8.1929,
ívar Grétar f. 6. 9.1930, og Jóna Kristín f.29.11.1942.
Dísa, vinkona mín á Krók, lést rúmum tveimur árum
eftir að ég tók þetta viðtal við hana, þann 10. júlí 1999.
Fjölskyldan á Krók. Fremri röð frá vinstri: Jóna Kristín, Egill,
Þórdís, Þuríður. Aftar: Egill, Ivar Grétar.
Fæddur Grímsnesingur
Þórdís Ivarsdóttir er fædd að Þóroddsstöðum í
Grímsnesi 20. maí 1901.
Foreldrar hennar þau ívar Geirsson og Margrét
Þorsteinsdóttir voru þá vinnuhjú á Búrfelli, Margrét
hafði skömmu fyrir fæðinguna verið orðin mjög þreytt
og var þá flutt að Þóroddsstöðum sér til hvíldar þar sem
Dísa fæddist. Þegar Dísa var orðin þriggja vikna var
móðir hennar flutt aftur út að Búrfelli, en Dísa að
Hömrum, þar sem hún dvaldi þar til hún var tuttugu
vikna. Þá komst hún í fóstur til hjónanna á Minni-Borg,
þeirra Olafs Ásgrímssonar og Guðrúnar Björnsdóttur
og ólst upp hjá þeim meðan þau bæði lifðu.
Guðrún dó á afmælisdaginn hennar Dísu þegar hún
varð 9 ára en Olafur síðan um veturinn sama árið.
Eftir þetta ólst Dísa upp hjá uppeldissystur sinni,
Kristínu á Minni-Borg, en hún var tólf árum eldri en
Dísa. Fyrir utan uppeldissysturnar tvær, áttu hjónin
Olafur og Guðrún á Minni-Borg sex börn.
Kristín þessi giftist síðar Jóni Þorvarðarsyni og bjuggu
þau lengst af í Norðurkoti í Grímsnesi og síðar í
Hafnarfirði. Áður en Dísa kom að Krók var hún kennd
við Norðurkot. (Dísa í Norðurkoti).
Dísa í Tungurnar
Árið 1922, þegar Dísa er 21 árs gömul, ræður hún sig í
kaupavinnu upp að Galtalæk í Biskupstungum. Á
þessum tíma var hún reyndar staðráðin í því að fara
norður í Mývatnssveit í Suður-Þingeyjarsýslu og var
nærri búin að ráða sig þangað. Um þetta segir Dísa
„Mér þótti nú skömm að því að fara í vist um svo
langan veg og hafa hvorki séð Gullfoss eða Geysi. En
til þess að sjá þessi náttúruundur hafði ég ekki önnur
ráð en fara sem kaupakona upp í Biskupstungur og
lenti þá á Galtalæk“.
Á þessum tíma bjuggu á Galtalæk hjónin Egill Egilsson
og Guðlaug Steinunn Guðlaugsdóttir. Og Dísa segir:
„Þau hjón höfðu þá jörðina á Krók undir eins og sagt
var og þar var kaupafólk allt sumarið. Jóhanna, dóttir
þeirra, sá um matreiðslu en elsti sonur þeirra, Egill,
stjórnaði verkum fólksins þar. Eg fer svo að Krók
ásamt fleira vinnufólki og fer aldrei þaðan meir, svona
getur þetta nú orðið“.
Dísa og Egill hefja búskap á Krók
(Ferjustaðurinn og síminn)
Þau Egill og Dísa giftu sig árið 1925 og höfðu þá byggt
upp á Krók nýjan bæ og hafið þar búskap. Og hvernig
var svo að hefja búskap á Krók á þessum tíma?
Litli Bergþór 16