Litli Bergþór - 01.12.2008, Side 18

Aldargamalt ungmennafélag
Ungmennafélag Biskupstungna
Hér verður haldið áfram að birta nokkra kafla úr sögu Ungmennafélagsins og nú frá árunum
1915 til 1920. Leitað er fanga í fundargerðabók frá þessum árum. Hún er rúmar 140
handskrifaðar síður. Hér er einnig stuðst við aðra bók Ungmennafélagsins: „Skýrslur og
reikningar U. M. F. Biskupstungna. Anno domini MCMIX“, sem hefst með inngangi, „Til
skýringar“, eftir Þorstein Þórarinsson. Fyrsti reikningurinn er yfir starfsárið 1909 til 1910 og
sá síðasti árið 1922. Báðar eru þessar bækur geymdar á Héraðsskjalasafni Árnesinga.
Hér eru mikið notaðar orðréttar tilvitnanir í þessar bækur, og eru þær afmarkaðar með
tilvitnunarmerkjum og skáletraðar. Stafsetning og greinarmerki eru eins í þeim. Endurrit af þessum bókum er á
heimasíðu Ungmennafélagsins í framhaldi af því sem þangað var komið áður. Síðan er vistuð hjá Bláskógabyggð
undir liðnum íþrótta- og æskulýðsmál. Leiðin er þessi: http://umfbisk.blaskogabyggd.is/ Aðaldeild - Söguskráning -
Aldarsaga.
Félagsfundir
Starfsárið hefst á þessum árum með aðalfundum, sem
oftast er haldinn á sunnudegi að haustinu eða í byrjun
vetrar. Þeir eru alltaf á Vatnsleysu og líklega í gamla
fundarhúsinu. Gert var ráð fyrir að þeir byrjuðu á
hádegi og stæðu í nokkra klukkutíma. Á flestum
þeirra er byrjað á að lesa húslestur og syngja. Lesin er
fundargerð, hún samþykkt og blaðið Baldur lesið, og
eru það 6 til 8 tölublöð á ári. Oftast er tekið fram hve
margir félagar eru mættir, og eru þeir frá 25 til 35.
Á þessum árum látast nokkrir félagar og er þeirra
minnst í upphafi funda.
Oftast eru reikningar félagsins lesnir, en á þeim
fyrsta á þessum árum segist gjaldkeri ekki geta lesið
hann vegna þess hve mikið væri ógreitt af félags-
gjöldum.
Jafnan eru kosningar síðast á aðalfundunum og
stjórn kosin fyrst. Þorsteinn Þórarinsson hafði verið
formaður frá 1909 og er hann endurkjörinn árin á
eftir. Á aðalfundi 1916 biðst hann undan endurkjöri
og er þá bókað eftir honum: „Kvaðst eigi geta rœkt
það starfeins vel og hann óskaði, vegna ýmssa
annara starfa. “ Á eftir frásögn af ræðu formanns er
bókað: „Á eftir ljetu fjelagar eindregið í ljósi, þá ósk
sína, að hann yrði formaður framvegis. Fór svo að
hann gaf kost á sjer næsta ár.“. Hann er þá kosinn
með 22 atkvæðum, en 35 höfðu verið á fundinum. Á
aðalfundi 7. desember 1917 er bókað á undan
stjórnarkjöri: „Formaður skoraðist mjög eindregið
undan kosningu.“. Þá er Þorsteinn Sigurðsson
kosinn í hans stað. Á næsta aðalfundi, sem haldinn
er 12. janúar 1919, segir formaður frá því í upphafi
fundar að hann sé haldinn svo seint „vegna „inflú-
ensu“ veikinnar“. Áður en gengið er til stjómarkjörs
segir formaður „að verið gœti að fyrrverandi form.
Þorst. Þórarinsson gœfi nú kost á sjer, vildi hann þá
gera það að tillögu sinni, að hann yrði kosinn."
Hann er kosinn með 30 atkvæðum, en 35 höfðu verið
á fundinum. Hann er endurkosinn á aðalfundi í nóv-
ember þetta sama ár og svo alltaf til æviloka 1933.
Ritarar skrifa yfirleitt fundargerðir. Á þessum
árum em þeir: Þorsteinn Sigurðsson 1915 til 7.
desember 1917 og Sigurlaug Erlendsdóttir frá 1917.
Féhirðir (gjaldkeri) þessi ár er Sigurður Guðnason.
Einnig eru kosnir varamenn í þessi störf.
Á fundunum er skipað í framsögunefnd og rit-
nefnd Baldurs.
í skýrslu formanns á aðalfundi í desember 1917
kemur fram að félagar séu 56, 39 konur og 17 karlar.
Skógrækt
Á fyrstu árum Ungmennafélagsins var girtur
skógræktarreitur á þess vegum í hlíðinni sunnan við
Vatnsleysu. Hans er getið öðru hvoru í bókum félags-
ins næstu árin. í skýrslu fyrir árið 1914 er einn
liðurinn: „Skógrœkt: Fjelagið hefir til umráða
dálítið skóglendi og hefir áður girt það, þar voru í
fyrrahaust settar niður allmargar plöntur afbirki,
víði og furu. Flestar þœr plöntur teknar upp í vor,
og fluttar í trjáreiti, sem fjelagsmenn hafa margir
komið upp heima hjá sjer. “
Árið eftir er í skýrslu: „Trjárœkt og skrautjurta:
Gróðursett á árinu: 5 reyniplöntur, 12 birkipl., 8
gulvíðipl.,; alls 35 pl. áður var gróðursett allmikið
afreyni, birki, gulvíði ogfuru. Plönturnar fengnar
úr Gróðrastöðinni í ReykjavíkF
I ársskýrslu fyrir starfsárið 1915 - 1916 er í eign-
um: „Rœktað land að stœrð 600ferm. Skóglendi
6400ferm. Ræktaða landið og skóglendið áfjel. ekki,
en hefir það án endurgjalds. “ Girðingin um skóg-
lendið er á þessum árum metin á 180 kr.
Eftirfarandi er niðurlag fundargerðar 1. júlí 1917:
„A eftir fundi fóru fjelagar suður í skógrœktarblett
fjelagsins. Skemtu menn sjer þar góða stund við að
skoða blettinn, svo og söng og leiki. “ Á fundi um
haustið fjallar formaður um skógræktarblettinn. Eftir
honum er bókað: „Flann skýrði frá að nokkrir fjelag-
ar hefðu grisjað dálítið í blettinum í vor, og girðing-
in bœtt. Ekki vonlaust að Einar Sœmundsen yrði á
ferð í haust og ynni í blettinum. - Svo vœri annað,
sem vert vœri að athuga. Fjelagið œtti eigi blettinn
og enginn samningur gerður við jarðareigendur og
ábúendur. Breyting gæti orðiðfyr en varði og þá
slæmt að hafa engan samning við hendina. Þannig
samning þyrfti stjórnin að gera fyrir aðalfund í
haust. “ Formaður greinir frá vinnunni við
skógræktarblettinn á aðalfundi í desember sama ár,
og þar er bókað: „Lesnir samningar, semform. hafði
gert viðvíkjandi skógrœktarbletti og matjurtagarði
fjelagsins. “
Tveim mánuðum síðar er skógræktarbletturinn til
umræðu og er framsögukona Þóra í Fellskoti. Hún
vildi að komið væri saman á sunnudegi í vor „til að
sljetta blett í girðingunni og ryðja braut að liliðinu.
Litli Bergþór 18