Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.11.2005, Blaðsíða 10

Fréttabréf Ættfræðifélagsins í nóvember 2005
Fósturforeldrar Einars Kristjánssonar þau Einar
Einarsson (föðurbróðir hans) bóndi á Leysingjastöðum
og Signý Halldórsdóttir kona hans, ásamt tveim elstu
börnum sínum þeim Guðfinnu og Jóni Jóel.
kafli sögu hennar hefur yfir sér sannindablæ um leið
og hann opnar okkur sýn inn í heim trúar og siðvenja
sem ríktu rétt fyrir kristnitökuna árið 1000.
Hreppstjórinn frá Skarfsstöðuin
I öðru bindi Dalamannabóka, sr Jóns Guðnasonar, bls.
24 er getið um Helga Jónsson hreppsstjóra á
Skarfsstöðum f. 1763 d. 1838. Hann flytur búferlum
frá Skarfsstöðum að Leysingjastöðum árið 1816.
Þegar Valdimar Olafsson og Þuríður Einarsdóttir,
langalangafabam Helga hreppstjóra, llytja alfarin frá
Leysingjastöðum árið 1960 þá em afkomendur Helga
frá Skarfsstöðum búnir að dvelja á jörðinni í 144 ár.
Signý fóstra mín minntist stundum á þennan
forföður sinn, Helga frá Skarfsstöðum. Ég man nú
ekki lengur neitt af því sem hún kann að hafa sagt
mér um þennan mann. En annað man ég vel, það
voru tveir menn sem ólust upp á Skarfsstöðum, þeir
voru alnafnar hétu báðir Helgi og voru Jónssynir.
Báðir þessir menn rugluðust saman í mínum huga og
margra annarra allt þangað til séra Jón Guðnason gaf
út 1. og 2. bindi Dalamannabóka.
Helgi hreppstjóri mun hafa verið sæmilega að sér,
eins og sagt var, og tók við hreppsstjórastarfinu eftir
að hann flutti að Leysingjastöðum. Hinn Helginn,
Skarfsstaða-Helgi f. 1822 d. 1900 bjó í Hvammi
1855-1860 og á Skarfsstöðum 1859 -79 eða í rétt 20
ár. En hann mátti fremur eða ekki síður nefna
rithöfund en bónda skv. Dalamönnum. Hann var einn
í þeirri framvarðarsveit andlegra mennta í Dölum
sem setti svip á alla 19. öldina.
Börn Helga hreppstjóra
Þessi voru börn Helga hreppsstjóra á Leysingja-
stöðum:
1. Sigríður, smalastúlkan á Svínadal, sem sat hjá
kvíaánum á dalnum ásamt Jóni Thoroddssyni,
fóstursyninum frá Tungu, seinna sýslumanni og rit-
höfundi. Sigríður Helgadóttir dó á þrítugsaldri.
2. Þorsteinn, bjó á Leysingjastöðum. (Utihúsa-
tóftir hans sjást ennþá ofan götunnar, sem gengin var
til gömlu fjárhúsanna á Leysingjastöðum.)
-Eitt af börnum Þorsteins var Brynjólfur bóndi og
hagyrðingur. Af honum fóru ýmsar sögur. Hann
fékkst nokkuð við járnsmíði, bjó á ýmsum stöðum en
síðast á Bæjum á Snæfjallaströnd. (sjá grein í
Blöndu) Ég hefi náð í nokkuð af kveðskap hans, þar
á meðal brúðhjónabálk sem er góður gamanbragur.
3. Solveig, átti Þorgils Halldórsson í Fremri
Hundadal, sjá Dalamenn 1. bindi bls. 165.
4. Pétur Helgason bóndi á Leysingjastöðum frá
1827-1859. Kona Péturs var Þuríður Halldórsdóttir
frá Hvoli í Saurbæ. Eitt af bömum þeirra var Halldór
er varð bóndi á Leysingjastöðum eftir Pétur föður
sinn.
Bandið sem aldrei slitnaði
Af Þuríði konu Péturs er nokkuð sérstök saga sem hér
verður ekki sögð nema að litlu leyti. Þegar Þuríður var
að alast upp á Hvoli mun hún hafa kynnst nokkuð
ungum dreng Guðmundi Jónssyni frá Gilsfjarðar-
brekku. Með hvaða hætti sú kynning varð veit ég
ekki, en svo mikið er víst að þá myndaðist það vináttu-
band sem aldrei slitnaði. Þuríður missti Pétur mann
sinn árið 1859. A því sama ári missir Guðmundur
Jónsson frá Gilsfjarðarbrekku Hólmfríði konu sína.
Hann hafði þá búið í Tjaldanesi um skeið og gegnt
hreppsstjórastörfum í Saurbæ. Þegar svona var komið
málum þeirra Guðmundar og Þuríðar, flytur hún í sína
gömlu fóstursveit Saurbæinn og tekur saman við sinn
æskuvin, Guðmund í Tjaldanesi, smaladrenginn frá
Gilsfjarðarbrekku, og giftist honum.
Guðrún Pétursdóttir frá Leysingjastöðum, dóttir
Þuríðar og Péturs, bjó ásamt manni sínum Jens Sig-
urðssyni á Kvemgrjóti. Jens var afi Karvels Hjartar-
sonar bónda á Kýrunnarstöðum sem lést fyrir rúmu ári.
Nú urðu það samantekin ráð þeirra Guðrúnar og
Þuríðar, ásamt mönnum sínum, að flytja til Ameríku.
Þau fluttu vestur árið 1878 til Minnesota. - Þuríður
lést vestanhafs árið 1900 - á tíræðisaldri.
Efnabóndi á Leysingjastöðum
Halldór Pétursson tók við búi á Leysingjastöðum
http://www.vortex.is/aett
10
aett@vortex.is