Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1943, Page 79

GUÐMUNDUR FINNBOGASON SJÖTUGUR
55
kallar “Orðanefnd Verkfræðingafé-
Jagsins”, skýrir frá stefnu hennar og
birtir fyrsta orðalistann. Tekur hann
það fram að listarnir sé ekki annað
en tillögur nefndarmanna, verði val
almennings að skera úr, hvort orðin
fái að lifa eða ekki.
En af störfum nefndarinnar er það
að segja, að hún hélt fyrsta fund sinn
J4. okt. 1919 en hinn 154. og síðasta
13. febr. 1933. Var viðfangsefni
fundanna á þessa leið:
Stýrimannafræði . 4 fundir
Sjómannamál ....82 —
Rafyrði............14 —
Vefnaður ........ 1 —
Skósmíði ........ 1 —
Sláttuvél ....... 2 —
Verslunarmál ....39 —
Heimilismál........11 —
Um vinnubrögðin segir Guðmund-
Ur (í bréfi 23. febr. 1938): “Orðin
Sem af fundunum spruttu voru flest
uPpástungur okkar Sigurðar [Nor-
> sem voru samþyktar þegar sér-
frseðingarnir voru ánægðir með þær.”
Auk orðalistans úr sjómannafræð-
lnni, sem áður er getið og Tilskipun-
ar Um eftirlit með skipum og bátum
(1922) birtist í Tímaritinu “Nokkur
Ueiti úr raffræðinni” (1920 og 1923),
Hý 0g gömul heiti úr vélfræðinni”
' 25)> “Ný og gömul heiti úr sjó-
mannafræðinni” (1925), og Iðnorða-
®afn (1928), líka prentað sérstaklega.
Lesbók Morgunblaðsins (1927)
mtist “Orð úr viðskiftamáli”, líka
Prentað sérstaklega.
^ Svo er að sjá, sem alþýða manna
^ tekið tillögum orðanefndarinnar
egms hendi, bera auglýsingar í
blöðunum vott um það. Veit eg
ekki nema eitt dæmi ákveðinnar mót-
spyrnu frá sérfræðingunum, en það
var 1925, þegar 5veinbjörn Egilsson
veittist að orðum þeim er nefndin
hafði skapað fyrir sjómenn. Taldi
hann, að þau væru eigi aðeins óhæf
heldur stórhættuleg lífi og limum
sjómannanna. Sveinbjörn skrifaði í
Ægi, en Guðmundur svaraði í Morg-
unblaöinu (í maí 1925).
í nánu sambandi við þessa orða-
smíð Guðmundar standa þýðingar
hans. Hefir hann oftar en einu sinni
bent á það, að hann hafi í og með
gert þær til þess að þjálfa íslenskuna
við ýmiskonar efni og hugsanir. Ef
þetta á við um Úrvalsgreinar (1932,
enskar “huganir”) eða Markmiö og
leiöir eftir Aldous Huxley, þá er
auðséð að það á enn meir við um
Stærðfræðina eftir A. N. Whitehead.
Annars hefir Guðmundur lýst af-
stöðu sinni til málsins í greininni
“Hreint mál” (Skírnir 1928) og til
þýðinganna í “Þýðingar” (Skírnir
1939).
Starf Guðmundar í þágu málsins
mun yfirleitt hafa verið vel þegið,
bæði orðasöfnin og þýðingarnar. En
undantekningarlaust hefir það vitan-
lega ekki verið. Sérfræðingar hafa
sett út á Stærðfræðina, og bókmenta-
mönnum hefir þótt lítill búbætir að
sumum þýðingunum eins og Mann-
fræðinni (ekki við alþýðu hæfi) eða
Markmiðum og leiðum (af sömu á-
stæðu). Menn hafa kvartað undan
því stundum að skrifstofudámur
væri að orðasmíðinni. Sumir hafa
jafnvel kvartað yfir því að þeir
skildu ekki þýðingarnar, nema þeir
hefðu frumritið fyrir sér. Hafa þess-