Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1943, Blaðsíða 126

102
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
inga-upphæð. En gróðinn reyndist
skammvinnur. Hinum nýja meistara
myntarinnar þraut aldrei gljápappi.
Hann sneið nýjar kringlur og krotaði
rúnir og myndir á þær, sem báru af
öllu sem áður hafði sést; og enn gekk
góður gjaldmiðill úr gildi fyrir öðr-
um nýjum. Nú vorum við horna-
lausir og peningalausir. Þetta var
ekki kreppa, heldur blátt áfram fá-
tækt, jafnvel örbirgð.
Þá kom sérstakt atvik fyrir sem
gjörbreytti fjárhag okkar, og það
fyrir einbera tilviljun. Faðir minn
var skytta, og notaði stór högl, sem
kölluðust rennilóð, þegar hann skaut
á seli eða hnísur. Ekki man eg
hvernig það atvikaðist að eg flatti
eitt rennilóðið út með hamri á steðja;
en mér er enn minnisstætt hvernig
mér var innanbrjósts, þegar eg horfði
á blýkringluna og bar hana saman
við pappapeningana keppinautar
míns. Eg krotaði eitthvað á plötuna.
Þarna var skildingur í lagi! Nú
hnupluðum við höglum frá föður
okkar og slógum peninga í krafti lag-
anna — okkar laga.
Aftur urðum við auðugir, og það
fyrsta sem við gerðum var að kaupa
inn öll horn sem voru til sölu; og þau
voru mörg, því allir vildu eignast
þessa nýju málmpeninga, og þótti
lítið koma til gljápappa-gjaldeyris.
Skildum við nú ekki hvernig okkur
hafði nokkurntíma getað þótt lítið
varið í horn. Nú varð hjörðin aldrei
nógu stór; og eins var með sjóðinn
sem óx þó dag frá degi. Nokkur ótti
fylgdi þó auðnum. Keppinautur minn
var vís til að detta ofan á eðli og upp-
runa velmegunar okkar, og ná í efni
hjá búðarlokunni. Hins vegar mundi
hörðu að mæta frá hendi föður okkar,
kæmist hann að því hvernig við rænd-
um haglapokann hans.
Samviskuna friðaði eg með því, að
plöturnar mætti altaf bræða upp og
rúlla úr þeim högl á ný. Það var al-
vanalegt. Blýið var skorið niður í
teningslagaða bita og “rúllað” með
sléttum, ávölum steini í járnpotti.
En það var annað sem kom okkur í
koll. Þegar við bræður sátum nú ein-
ir að öllum hornunum og því nær
ótakmörkuðum peninga-sjóð, mistu
leiksystkini okkar smámsaman allan
áhuga fyrir þessum auðæfum. Við
fjarlægðumst þau eins og anda á
astral-plani. Þau léku sér að leggjum
og skeljum, selkjúkum og hverju
öðru skrani sem þau gátu hönd á fest,
öllu nema hornum og blýpeningum.
Það kvisaðist jafnvel, að sum hefðu
lagt saman sjóði sína, brætt upp blýið
og skift því við skyttu, suður á
Strönd, fyrir sælgæti úr kaupstaðn-
um. Af skiljanlegum ástæðum gát-
um við ekki einu sinni haft svo mikið
sem brjóstsykurmola upp úr okkar
peningum. Látbragð þeirra gagnvart
okkur bræðrum sýndi glögt að við
vorum velkomnir að auðnum. Best
að hver byggi að sínu. Þá mistum
við líka alla trú á auðlegð okkar.
Hvorki sauðfé né peningar höfðu
nokkru sinni gert okkur eins glaðan
dag, eins og þegar þau tóku okkur a
ný inn í félagsskap sinn og við lék-
um með þeim að leggjum, skeljum,
kjúkum með öðru, sem ekki hafði
neitt lögboðið verðmæti og gat ekki
gengið kaupum og sölum. Hornunum
vorum við viljugir að skifta með
þeim, en enginn kærði sig um þaU-