Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1943, Side 106

82
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
ir og viðurkendi frumleika og snild
Griegs, var hinn heimsfrægi tónlist-
armaður Franz Liszt. Hann hafði
rekið sig á eitthvað af verkum Griegs,
og skrifaði honum bréf, sem hrósaði
fegurð og frumleika þeirra. Endaði
hann bréfið með þessum orðum
“Haltu óhikað áfram — eg segi þér
satt, þú hefir andagiftina — og látíu
þá ekki kúga þig!”
Grieg sagði svo frá á síðari árum,
að þessi hvöt hefði oft komið sér að
góðu haldi, þegar vonbrigði og
heilsuleysi hefðu steðjað að sér.
En af þessu bréfi stafaði fleira
gott. Norska stjórnin veitti honum
nægilegan ferðastyrk til þess að fara
suður í Róm og heimsækja Liszt, sem
þar átti þá heima. Og skömmu síðar
(1874) var honum veittur nægilegur
lífeyrir að þeirrar tíðar peningamati,
svo að hann gæti hætt kenslu og gef-
ið sig að tónlistar skáldskap einvörð-
ungu. Var Noregur þar víst á undan
flestum öðrum löndum í þeim efnum.
Flutti Grieg þá heim til Björgyn-
ar, og bjó þar og í nágrenninu til
dauðadags. Síðustu tuttugu árin átti
hann heima í vönduðum bústað um
fimm mílur út úr borginni, sem hann
nefndi að Tröllhaugum. Er sagt, að
spjald hafi verið fest á girðinguna
nálægt innganginum með þessari á-
letrun “Her boer Edvard Grieg, som
önsker at leve í fred’’. Hafði þeim
víst þótt nóg um hinn erindislausa,
forvitna ferðamannastraum, sem
keyrði úr öllu hófi á seinni tíð, og
voru þau þó annáluð fyrir ljúfmensku
og gestrisni.
Að Tröllhaugum og Lofthúsum,
sunnan fjarðar í Björvin, skrifaði
hann mestu kynstur af hinum ágæt-
ustu sönglögum, strengleikum og
slaghörpulögum. Als er talið, að
eftir hann liggi 135 einsöngvar, auk
fjölda kórsöngva fyrir karla-,
kvenna- og blandaðar raddir. Má þar
með telja “Við klausturhliðið” fyrir
einsöng og hópsöng kvenna með
hljómsveit, “Bergljót”, “Sigurður
Jórsalafari” og “Landsýn” við leiki
og kvæði eftir Björnson, ásamt til-
drögum að söngleik (Opera) um Ólaf
^ryggvason, er þeir báðir unnu að
um tíma, en aldrei var fullgjörður.
Fylgilögin við Pétur Gaut samdi
hann fyrir beiðni Ibsens sjálfs. Eru
þau sum sungin, önnur fyrir strokin,
slegin, blásin, barin og knúð hljóð-
færi.
Sama má segja um .sónötur fyrir
fiðlur og slaghörpu, auk fjölda
smærri og stærri lýriskra laga og tón-
ljóða fyrir slaghörpu. Honum hefir
verið fundið það til foráttu, að hann
hafi ekki ritað nein stór eða umfangs-
mikil tónverk, til dæmis hljómkvið-
ur (symphony) eða söngleiki (opera).
Mun því hafa valdið að miklu leyti
heilsuleysi hans og svo hin sterka
hneigð hans til lýriskra söngva, enn-
fremur ónógur lífeyrir, þegar fram i
sótti og peningamat breyttist, sem
leiddi af sér, að hann varð að fara
víðsvegar um lönd Evrópu í sam-
komu erindum. Hann þótti framúr-
skarandi slaghörpuleikari, og túlkaði
sín eigin tónverk öllum öðrum betur.
Var aðgangur að samkomum hans
jafnan ■ uppseldur löngu fyrirfram-
Hélt hann uppi þessum vana fram
yfir sextugs aldur. Var hann þó alla
ævi feiminn og kveið fyrir að leika a
opinberum stöðum. Ástæðan, meðal
annars, fyrir því að hann hélt áfram