Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1943, Page 125

IÞo^svíp eg? vffiff a*B.<9R#’Cinigna.r
Eftir Dr. J. P. Pálsson
Það kom fyrir mig tvisvar í æsku —
°g síðan aldrei söguna —!
meir.
I.
Þegar eg var drenghnokki á fs-
landi, lékum við bræðurnir okkur,
^neðal annars, að kindahornum. Við
keittum þeim, rákum samán, hýstum
°g settum á vetur og fórum að í öllu
ems og góðum fjárbændum sæmdi.
Og eftir því sem áhuginn óx fyrir
þessari fjárrækt okkar, eftir því bið-
Urn við með meiri óþreyju eftir slát-
Urtíðinni, þegar við áttum víst að
£eta aukið við hjörðina. En æskan
er bráðlát, og norrænt framtak liggur
r blóði okkar íslendinga.
Einhvern veginn komst eg yfir
bvítt gljápappaspjald og klipti það
niður í kringlur af ýmsum stærðum.
Síðan krotaði eg kóngshaus og rúnir
^ kringlurnar og sló því föstu að
Þarna væri góður og gildur gjald-
eyrir- (Síðan hef eg lært að nefna
si>kt kapital). Og reyndist mér furðu
auðvelt að sannfæra leiksystkini okk-
ar um verðmæti þessarar nýju mynt-
ar. og nú keyptum við horn þeirra
yrir Peninga út í hönd. Nú tak-
rr|arkaðist vöxtur hjarðarinnar aðeins
Vlb gljápappa-upplag okkar, en það
^ar bvergi nærri óþrjótandi. Þrátt
yrir það, gerðumst við bræður mestu
^jarmenn á Reykjaströnd. En ann-
r 1 okkar óx að sama skapi sem fénu
^bbgaði, og svo fór, að okkur fanst
Sara að horfa á hornahrúguna, en
artrstrast við að breiða hornin út um
tún og tóftir að morgni og bera þau
saman að kvöldi. Aðrir krakkar áttu
fullar buddur af peningum og versl-
uðu sín á milli með brauðbita, sykur-
mola, leggi og skeljar. Líf þeirra
virtist því nær áhyggjulaust — engin
smalamenska, enginn þrældómur og
enginn áhugi fyrir stórgróða. En
kapital okkar lá alt í hornum, og
hvergi meiri gljápappa að finna.
Lakast var þó alment áhugaleysi fyr-
ir fjárrækt. Jafnvel sérstæð horn af
ferhyrndum hrútum voru nú einskis
virði á markaðnum. Og þegar aðrir
kærðu sig ekki lengur um að eignasí
horn, fanst okkur lítið til þeirra
koma. Við mistum alla trú á þeim;
og vorum nú komnir í það ástand sem
nú á tímum nefnist kreppa. Við
þessi vandræði okkar bættist svo ann-
að verra. Jafnaldri minn, sem átti
heima sunnar á ströndinni, komst
inn undir hjá búðarloku á Króknum,
sem byrgði strákinn upp takmarka-
lausu upplagi af gljápappa. Tók
hann nú að klippa kringlur og krota
á þær, og gerði mun betur en eg, því
hann var mér miklu færari með penn-
ann. Gengu nú mínir peningar fljótt
úr gildi og týndust eða eyðilögðust á
annan hátt. Þessir nýju peningar
flæddu yfir ströndina, og kreppunni
var lokið. Alt gekk kaupum og söl-
um, og ekki hvað síst kindahorn, því
nú vildu allir verða fjármenn. En
við þóttumst hepnir að losast við
hornin, sem okkur fanst ekki lengur
vera sauðfé, og eignast álitlega pen-