Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.06.1925, Blaðsíða 20

18
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLKNDINGA
brigðin, er þeir sluppu hjá helköld-
um beljandanum á sléttunni inn á
skógarbrautina, að það varð alment
orðtak: “Að koma í Nýja íslands
skóginn, er eins og að koma inn í
hús.”
Að svo miklu fengnu í umbóta-
áttina, í vorbyrjun 1877, var ekki
ónáttúrlegt, þótt framtíðarvonirn-
ar væru nú bjartar og fagrar, þó
flest sýndist mögulegt og allir vegir
færir. En flestar þessar vonir áttu
stuttri æfi að fagna. Óhöpp ný-
lendunnar voru ekki enn á enda
kliáð. Áður en nokkurn varði, gaus
upp brottfararsýkin, svo skæð og
svo ill viðureignar, að henni varð
ekki haslaður völlur fyr en eftir
þrjú eða fjögur ár. Voru þá Víði-
nes- og Árnesbygðir rúnar þremur
búendum af hverjum fjórum, eða
þar nálægt, og skörð einnig höggv-
in í hópinn í Fljótsbygð, þó minst
riðlaðist fylking Fljótsbúa, á þess-
um styrjaldarárum. Með þessu
brottflutningsfargani kollvörpuðust
auðvitað flestar fyrirætlanir leið-
toganna, og mjög lömuðust þá í
svipinn framtíðarvonir búendanna,
sem þrek höfðu til að sitja eftir.
En óbifanleg var þó sú trú þeirra,
að nýlendan hefði marga og mikla
kosti til að bera og að viðreisn og
framtíð væri fyrir dyrum. Og þess-
um mönnum varð að trú sinni.
Flestir þeirra lifðu það að sjá sam-
göngufæri um endilanga nýlend-
una greiðari og betri en nokkur
þeirra hefði leyft sér að vona á
fyrsta áratug bygðarinnar.
En þó nú brottfararsýkin rénaði
með flóðárinu mikla 1880, og þó
menn færu að smáslæðast þangað
nndireins á næstu árunum, þá
hófst endurreisn Nýja íslands í
raun réttri ekki fyr en 1884—1885,
sem næst tíu árum eftir stofnun
nýlendunnar.
Greiðfær vegur, eins og Nýja Is-
lands brautin var á vetrum, þá leið
þó langur tíml þangað til regluleg-
ar ferðir með fólk og flutning kom-
ust ái Og frumbýlingsleg voru
fyrstu flutningatækin, eins og auð-
vitað er, einkum opnir sleðar, eða
sama sem, og oft með fullfermi af
varningi, og ofan á því háfermi
sátu farþegarnir. Lék þar kaldur
gustur um “sætin”, og urðu margir
fegnir að stökkva ofan af ækinu
og lilaupa sér til hita sprett og
sprett í senn. En þó kalt væri að
sitja á opnum sleða í hörkufrosti,
frá morgni til kvölds, þá var þó
þetta mikilsverö breyting til batn-
aðar frá því sem áður var, þegar
flestir urðu að ganga alla leið og
oftar en liitt með þunga byrði á
baki.
Nokkru síðar, þegar lögboðin
pósthús voru orðin mörg í nýlend-
unni, og þegar stórir, yfirbygðir og
upphitaðir póstsleðar fóru að þeysa
eftir brautinni, fanst mönnum þeir
hafa himinn höndum tekið, svo
mikill var munurinn á að ferðast.
í sleðunum voru bekkir, sinn með
hvorri hliö og sæti fyrir fimm eða
sex á hvorum, en oft voru talsvert
fleiri farþegar en áætluð sætu voru
fyrir, og var þá stundum þröngt
setið og sætis leitað hvar sem álit-
legast þótti, því óstætt var á sleð-
unum á ferð, er þá rugguðu og bylt-
ust eins og skip í hafróti. En gleði
og kæti ríktu í sleðunum þótt
þröngt væri. Kýmnissögur voru
sagðar og kveðið og sungið svo