Neytendablaðið - 01.05.1993, Blaðsíða 24

Samkeppnislöggjöf
Samkeppni er lykilorðiö
Eg tel aö samkeppnislögin geti almennt oröið til bóta fyrir neytendur. Auk ein-
stakra ákvæða í lögunum er ég mjög ánægður með þá samræmingu sem
orðið hefur við þann rétt sem gildir innan Evrópubandalagsins um bann við
hvers kyns samkeppnishömlum. Ég tel jafnframt að Samkeppnisstofnun hafi
betri forsendur til þess að vinna gegn samkeppnishömlum og óréttmætum
viðskiptaháttum heldur en Verðlagsstofnun hafði áður. Auðvitað mun nú reyna
mjög á þá sem eiga að framfylgja lögunum.
Þetta er dómur Jóns Magnús-
sonar, hæstaréttarlögmanns og
formanns Neytendafélags höf-
uðborgarsvæðisins, um sam-
keppnislögin sem tóku gildi
fyrir skömmu. í lögunum felst
það stefnumið stjómvalda að
virk samkeppni skili þjóðfélag-
inu mestu.
Samkeppnisstofnun er ætlað
að framfyigja lögunum og lýtur
hún stjóm samkeppnisráðs, sem
viðskiptaráðherra skipar. Mark-
mið laganna em skýrð með
þessum orðum:
„Lög þessi hafa það mark-
mið að efla virka samkeppni í
viðskiptum og þar með vinna
að hagkvæmri nýtingu fram-
leiðsluþátta þjóðfélagsins.
Markmiði þessu skal náð
með því að:
AVinna gegn óhæfilegum
hindrunum og takmörkunum
á frelsi í atvinnurekstri.
AVinna gegn óréttmætum við-
skiptaháttum, skaðlegri fá-
keppni og samkeppnishöml-
um.
▲ Auðvelda aðgang nýrra
keppinauta að markaðnum.”
Enn er óljóst hver áhrif þess-
arar stefnuyfirlýsingar verða á
íslenskt atvinnulíf og þar með
neytendur.
■ Neytendavernd
Auk kennisetningarinnar um
gildi virkrar samkeppni eru
mikilvæg ákvæði um neytenda-
vernd í lögunum og hefur
Georg Ólafsson látið hafa eftir
sér að mjög verði litið til sjón-
armiða neytenda við ífam-
kvæmd laganna. Georg var
áður forstjóri Verðlagsstofnun-
ar en er nú forstjóri Samkeppn-
isstofnunar.
Þannig segir í 6. kafla lag-
anna:
24
„Óheimilt er að hafast nokk-
uð það að sem brýtur í bága við
góða viðskiptahætti í atvinnu-
starfsemi eins og þeir eru tíðk-
aðir eða eitthvað það sem
óhæfilegt er gagnvart hagsmun-
um neytenda.
Óheimilt er að veita rangar,
ófullnægjandi eða villandi upp-
lýsingar í auglýsingum eða með
öðrum hætti eða beita öðrum
slíkum viðskiptaaðferðum sem
sama marki eru brenndar, enda
séu upplýsingar þessar og við-
skiptaaðferðir fallnar til að hafa
áhrif á eftirspum...”
■ Auglýsingar
Nokkur ákvæði um auglýsingar
em í lögunum og er gert ráð
fyrir að þriggja manna auglýs-
inganefnd íjalli um auglýsingar
á gmnni laganna. Ráðherra
skipar í auglýsinganefnd og
hefur Jóhannes Gunnarsson,
formaður Neytendasamtakanna,
verið skipaður ásamt tveimur
öðmm. Nefndin verður sam-
keppnisráði til ráðgjafar og skal
formaður hennar jafnframt eiga
sæti í samkeppnisráði.
Um auglýsingar em eftirfar-
andi ákvæði:
Jón Magnússon, formaður
NH: Lögin eru almennt til
bóta.
Georg Ólafsson: Mjög
verður litið til sjónarmiða
neytenda.
„Auglýsingar og aðrar við-
skiptaaðferðir skulu ekki vera
ósanngjamar gagnvart keppi-
nautum eða neytendum vegna
forms þeirra eða sökum þess að
skírskotað er til óviðkomandi
mála.
Auglýsingar, sem höfða eiga
til íslenskra neytenda, skulu
vera á íslenskri tungu. Auglýs-
ingar skulu þannig úr garði
gerðar að ekki leiki vafi á að
um auglýsingar sé að ræða.
Skulu þær skýrt aðgreindar ífá
öðm efni fjölmiðla.”
Hér er bann lagt við duldum
auglýsingum, en óljóst er hvaða
þýðingu ákvæðið hefur fyrir
svonefiida kostun dagskrárefn-
is.
■ Börn og auglýsingar
Ennfremur segir um auglýsing-
ar:
„Auglýsingar skulu miðast
við að böm sjái þær og heyri og
mega þær á engan hátt mis-
bjóða þeim.
í auglýsingum verður að
sýna sérstaka varkámi vegna
trúgirni bama og unglinga og
áhrifa á þau.
Komi böm fram í auglýsing-
um skal þess gætt að sýna
hvorki né lýsa hættulegu atferli
eða atvikum er leitt geti til þess
að þau eða önnur böm komist í
hættu eða geri það sem óheimilt
er.”
I kaflanum um óréttmæta
viðskiptahætti er jafnframt að
finna ákvæði um skyldu selj-
anda til þess að leiðbeina um
eiginleika vöru, notagildi, end-
ingu og meðferð.
í lögunum er ákvæði sem
felur það í sér að óleyfilegt sé
að bjóða lakari ábyrgðarskil-
mála en kveðið er á um í lögum
um lausaijárkaup, þar sem segir
meðal annars að ábyrgðartími
vegna galla skuli vera að lág-
marki eitt ár og að neytanda
Samkeppnisstofnun er œtlað
að hafa eftirlit með gagnsœi
markaðarins. íþví felst meðal
annars að afla upplýsinga um
verð.
NEYTENDABLAÐIÐ - Maí 1993