Neytendablaðið - 01.04.2003, Blaðsíða 30

siÍÉÍÍIllillÍlÍill *'v
■ Neytenda-
■ samtökin á
W tímQmntum
Knýjandi verkefni
- en vandmeðfarin
Á fimmtíu ára afmæli Neytendasamtak-
anna má greina margt í starfsumhverfi
þeirra sem hvetur til hvassari baráttu.
Takmarkaður áhugi stjórnmálaflokk-
anna á neytendamálum, viss stefnu-
kreppa þeirra tengd ótta við að styggja
einhverja kjósendur og hagsmunagæsla
ráðuneyta fyrir framleiðendur veldur
sínu um það. En lítum fyrst á hvern-
ig síðasta þing samtakanna, haldið í
september síðastliðnum, greindi ferns
konar vanda sem þau standa frammi
fyrir í samþykkt um stefnumótun í neyt-
endamálum.
1. Dregið hefur úr virkri samkeppni á
neytendamarkaði, sérstaklega á matvöru-
markaðnum.
2. Landbúnaðarstefna stjórnvalda veld-
ur því m.a. að íslenskir neytendur verða
að una við dýrustu matvöru í Evrópu.
3. íslenskir neytendur búa við dýrustu
bankaþjónustu í okkar heimshluta.
4. Dregið hefur úr samkeppni á trygg-
ingamarkaðnum og tryggingar heimil-
anna hafa hækkað mikið.
5 Fákeppni í sölu á bensíni og olíu
gerir það að verkum að olíufélögin geta
skammtað sér hagnað að vild.
Hvað skyldi þingið hafa samþykkt um
aðgerðir til að bæta úr þessu? Það má
lesa í heild á vefsíðum Neytendasamtak-
anna en þetta var meðal annars sagt um
aðgerðir: „Neytendasamtökin eru ekki
hlynnt föstum styrkjum til einstakra
atvinnugreina. Slíkar styrkveitingar
skekkja verðlagogýta undiróhagkvæmni.
...Neytendasamtökin ætlast til þess að
þegar verði aflétt innflutningshömlum á
öllum matvælum, þ. á m. landbúnaðarvör-
um." Um virka samkeppni og verkefni
Samkeppnisstofnunar er fjallað í lengra
máli en hér er unnt að rekja.
Tvígreiddar landbúnadarafurdir
Víkjum fyrst að landbúnaðarstefnu stjórn-
valda. Hún er rótgróin og haggast ekki.
Þótt í orði sé stefnan sú að einstakar
atvinnugreinar skuli ekki fá ríkisstyrki
og innflutningstollar skuli hverfa tfðkast
háir ríkisstyrkirtil þeirra sem stunda sauð-
fjár- og nautgriparækt. Framlögin nema
samkvæmt fjárlögum 2003 næstum sjö
milljörðum króna í kindakjöt og mjólk.
Frá neytendasjónarmiði gæti þetta virst
vitræn ráðstöfun ef sár skortur væri á
þessum vörum eða ef þjóðin hefði beðið
um að kindakjöt og mjólkurafurðir væri
boðið allt að því ókeypis á markaði,
svo há er upphæðin. í raun eru þessar
vörur hins vegar offramleiddar og ásamt
grænmeti, sem fær 280 milljónir úr ríkis-
sjóði í ár, valda þær mestu um það hve
matarkörfurnar reynast miklu dýrari hér
en annars staðar á Norðurlöndum þegar
verðkannanir eru gerðar. Ekki nóg með
það, heldur má álykta af fréttum af kjara-
þróun í landinu að sauðfjárbændur fylli
flokk fátæklinga og kúabændur séu ekki
alltofvel haldnir. Ferekki að verða óhætt
fyrir stjórnmálaflokka sem ætla sér það
hlutverk að gæta almannahagsmuna
að taka undir kröfurnar sem settar voru
fram á síðasta þingi Neytendasamtak-
anna? Svo verð afurðanna - sem styrkir
renna til - haldi ekki áfram að hækka
meðalverð matvælanna og koma fleiri
bændum á vonarvöl!
í dæmi sem þessu felst að neytend-
ur greiða vörurnar tvisvar, fyrst sem
skattgreiðendur í ríkiskassann og svo
við búðarkassann. Cóð rök og föst tök
Neytendasamtakanna á þessu máli eru
þeim mun nauðsynlegri sem vanmáttur
stjórnmálaflokkanna verður Ijósari. Á
þeim bæjum er talið varasamt að hreyfa
við því sem gæti styggt einhver atkvæði
og almannahagsmunir því iðulega látn-
ir lönd og leið eins og dæmin sanna.
Það verður að teljast tímabært að segja
umbúðalaust að ekki verði lengur unað
við að sjö milljarðar renni ár hvert úr að-
þrengdum ríkissjóði til framleiðenda mat-
vöru sem offramboð er á. Og hver ætlar
að réttlæta það að skattgreiðendur borgi
560 milljónir til rekstrar hagsmunasam-
taka þeirra samkvæmt samningi á grunni
30 NEYTENDABLAÐIÐ 1. TBL. 2003