Bændablaðið - 02.03.1999, Qupperneq 17

Þriðjudagur 2. mars 1999
BÆNDABLAÐIÐ
17
NOTAÐAR
DRÁTTAR
VÉLAR
Case 485XL. 2x4. 1987.
2700 vst. 47 hö. Fast no. ZE-
423. Verð 650.000.
Case XL.Dou 4x4. 1993,
2000 vst. 83 hö. AV-600.
Verð 1.500.000 _
Case895 4x4. 1992.
3200 vst mA/edo FX15 tækjum.
Verð 1.400.000
Case 580K. Traktorsgrafa 4x4.
1989. 9000 vst.
Verð 1.100.000.
Fiat 80-90. 4x4. 1987.
4000 vst. Verð 500.000.
Fiat 8294 1994 4x4 PD-928.
Verð 1.500.000.
Steyr 80-90 4x4. 1986. 5100 vst
80 hö. Steyr tæki.framb.
Verð 1.150.000.
MF-350 2x4.1988. 2000 vst.
______Verð 600.000.
MF-3060 4x4. 1988. M/Vedo
tækjum. Ný afturdekk.
Verð 1.600.000
Zetor 6245 4x4. 1989.
Verð 370.000
11. Zetor 6211 1990.
Verð 400.000
Zetor 7011.1984. AD-1392.
Verð 250.000________
Zetor 7245 1987 4x4
með Alö tækjum ZJ-578.
Verð 700.000
Zetor 6340 4x4.1995.
M/Alo tækjum.
Verð 1.570.000
Zetor7745 1991 4x4
Ný ámoksturstæki.
Verð 1.000.000
IH. Árgerð 1978.
Verð 100.000
Krone Turbo 2500
fjölhnífsvagn.m/vökva
sópv.vökva bandi.
Verð 300.000
Plógur þrískeri.
Verð 200.000________
Mykjudæla.
_______Verð 100.000
Fenth 307LSA 4x4. 1985
m/frambún. Nýuppt.gírk.
Verð 1.050.000
Class heyhleðlsuvagn 1996.
Verð 800.000
W ■■
BU JOFUR
Krókhálsi 10
Sími 567-5200
M að samræmdu náiri og
námsgrátnm fyrir rrið-
kennara á NnrðnrMnnnm
Um helgina var haldin ráðstefna
og vinnufundur norrænna reið-
kennara á Hólum. Þátttakendur
komu frá Danmörku, Noregi,
Svíþjóð, Finnlandi og íslandi.
Litlu munaði að ráðstefnan færi
út um þúfur vegna veðurs og
ófærðar. En allt fór vel og fólkið
kom norður með flugi á laugar-
dagsmorgun og fékk góðan
vinnufrið á Hólum um helgina.
Markmið með þessu starfi er
að samræma heiti og námskröfur
fyrir hin ýmsu stig hestamennsku,
reiðmennsku og reiðkennslu sem
og réttindi reiðkennara á norður-
löndunum og jafnframt að þeim
kröfum verði fylgt eftir með vottun
og gæðastýringu. Hér er um mikið
hagsmunamál að ræða fyrir notkun
og markaðssetningu íslenska
hestsins. Við Hólaskóla er komin á
formleg reiðkennaramenntun.
Verður hún ásamt reynslu og starfi
hinna norðurlandanna og Félags
tamningamanna á þessum vett-
vangi unnin saman í eitt skipulag,
samnorrænar reiðmennsku- og
reiðkennaragráður.
Þama liggja jafnframt miklir
möguleikar í að efla og treysta
alþjóðlega stöðu reiðkennara-
námsins við Hólaskóla og forystu
Islands á þessu sviði.
Aftari röð frá vinstri: Jón Bjarnason, Víkingur Gunnarsson, Eyjólfur
ísólfsson, Bent Rune Skulevold frá Noregi, Kicki Flank frá Svíþjóð, Ólafur
H. Einarsson, Sirpa Brompton frá Finnlandi. Fremri röð frá vinstri: la Lind-
holm frá Svíþjóð, Jenny Mandal frá Svíþjóð, Dorte Rasmussen frá Dan-
mörku, Karen Rasmussen frá Danmörku og Satu Paul frá Finnlandi.
Nýr samningur sauðfjárbænda
Nokkrar hugmyndir
Dagbjartur Dagbjartsson,
Refsstöðum, Borgarfirði.
Um 1954 var mjög hart
verkfall í landinu og eitt það helsta
sem kom út úr því voru niður-
greiðslur á landbúnaðarafurðir sem
höfðu verið litlar eða engar áður
og í nokkur ár eftir þetta var það
vinsæll „félagsmálapakki" hjá
ríkisstjómum að auka niður-
greiðslur á mjólk og kjöti. Þá hét
þetta styrkur við neytendur og var
hugsað sem slíkt þangað til Jónas í
D.V. fór að tala um styrki við
bændur og satt að segja hefur mér í
ljósi þessa fundist bera lítið á
stuðningi frá verkalýðshreyf-
ingunni í þeim þrengingum sem
landbúnaðurinn hefur átt við að
stríða á undanfömum árum. Nú
stendur fyrir dymm nýr samningur
sauðfjárbænda og ríkisins og ekki
seinna vænna að leggja orð í belg
um skiptingu kökunnar. í fyrsta
lagi tel ég að núverandi greiðslu-
markskerfi sé ónýtt og ekkert hægt
að gera við það nema henda því.
Því miður virðist mér að sumir hafi
ekki áttað sig á því hvflíka gmnd-
vallarbreytingu var farið í þegar
verð á lambakjöti var gefið frjálst
og greiðslumarkið hætti að vera
ávísun á verðtryggingu fyrir
ákveðið magn af kjöti. Að selja
greiðslumark sem er ekki nema
peningar finnst mér líkjast því að
einn launamaður segði við annan:
„Láttu mig hafa kaupið þitt næstu
átta ár, ég skal borga þér það héma
fyrirfram með ávísun." Auk þess
tókst svo slysalega til að sumir
fengu yfir 30% skerðingu en aðrir
smá viðbót bara vegna þess að þeir
áttu heima sitt hvom megin við
fjall eða á.
Það er til lítils að röfla án þess
að benda á eitthvað í staðinn og er
þá næst að gera grein fyrir mínum
hugmyndum.
,“Sauðfjárbændalaun“
sem væru bundin ákveð-
inni framleiðslu og lækk-
aði í einhverjum tröppum (75%
framleiðsla =75% laun, 50% fram-
leiðsla=50% laun). Tröppumar
mættu raunar vera fleiri. Þessi
þáttur mætti gjaman hækka um
einhver prósent í nokkur ár hjá
ungu fólki sem er að hefja búskap.
Með núgildandi kerfi sýnist mér að
ungu fólki sé nánast gert útilokað
að hefja sauðfjárbúskap nema um
stórefnamenn sé að ræða en þeir
hafa yfirleitt frekar áhuga á öðru.
Þessi þáttur ca 50% af
heildarstyrk. Ég ætlast til að þeir
sem hafa selt greiðslumark á
undanfömum ámm fengju ekki
þessar greiðslur en hinsvegar gæti
nýr ábúandi fengið þær.
Beinn ásetningsstyrkur á
hverja kind sem væri ca
20-25% af heildarstyrk og
þyrfti að vera svolítið mishár eftir
svæðum, allavega hærri á Vest-
fjörðum og Norðausturlandi og
mætti vera fleiri tröppur. Þennan
styrk hef ég hugsað mér að allir
fengju sem búa á lögbýlum, líka
þó framleiðsla þeirra næði ekki
lægsta stigi „sauðfjárbændalauna".
Á þessum lið þarf þó að vera
eitthvert þak og væri þá líklega
skást að miða við búmarkið gamla.
Beinar greiðslur á hvert
kjötkfló ca 25-30% af
heildarstyrk. Þessar
greiðslur fengju allir innleggjendur
lambakjöts hvort sem um væri að
ræða bændur á lögbýlum eða
frístundabændur í kaupstöðum því
það er mikilvægt að gera alla
lambakjötsneyslu sýnilega og
ganga þannig frá málum að svarta-
markaðssala sé ekki eftirsókar-
verð.
Þó erlendir markaðir séu
að taka við sér má ekki
gleyma því að ísland
hlýtur alltaf að verða aðal-
markaður okkar og það þarf að
berjast af fullri einurð á innan-
landsmarkaði, ég hef ekki trú á að
svína- og kjúklingabændur skilji
eftir pláss á markaðnum af ein-
skærum góðvilja og tillitssemi.
Eins og er virðist raunar líka
ffekar vanta kjöt til að sinna
erlendum mörkuðum svo mér
sýnist allt í lagi að framleiðslan
aukist nokkuð eins og nú horfir.
Ég geri mér alveg grein fyrir
því að þessar tillögur eru ekki
gallalausar enda ekki settar fram
sem einhver stórisannleikur. Hver
sem niðurstaðan verður er nauð-
synlegt að menn hafi eitthvert
raunhæft val um hvort þeir búa
stórt eða smátt og geti aukið bú þó
það hafi verið dregið saman um
tíma. Alltaf þarf að draga einhver
strik og alltaf er einhver rétt við
strikið öðru hvoru megin. Eftir því
sem strikin eru fleiri og dregin á
fleiri vegu eru minni líkur á að
menn lendi vitlausu megin við þau
öll.
Dagbjartur Dagbjartsson
Refsstöðum 320 Reykholt
165,7 œrgildi.
UfskjOr bænda
Jón Aöalsteinn Hermannsson,
starfsmaður Skinnaiðnaöar hf.
1 Bændablaðinu 1. september
1998 segir Áskell Þórisson ritstjóri
að fulltrúar á aðalfundi sauð-
fjárbænda á Sauðárkrók, hafi verið
og séu ánægðir með gildandi samn-
ing rflds og sauðfjárbænda.
I fréttum frá fundinum kemur
fram að nýting fjármuna er til bú-
greinarinnar fara þyrfti að vera
betri. Viðskipti með beingreiðslur
milli lögbýla verði gerðar mögu-
legar og það þurfi að huga að
nýjum samningi. Þeir samningar
kæmu til atkvæðagreiðslu haustið
1999. Einnig var sagt að fjárbú-
skapurinn væri alvöru atvinnu-
grein.
Af hverju segja menn svona og
samþykkja ef samningurinn væri
góður? Auðvitað er þessi samning-
ur með ótrúlegum ákvæðum, sem
eru búin að fara illa með sveitafólk
sem býr með sauðfé. Hver var
meiningin með þessum lokadegi
viðskipta með beingreiðsluréttinn
l.júh' 1996?
Nú er fallinn dómur í Hæsta-
rétti, allir skuli vera jafnir fyrir
lögum. Slæmt ástand er vegna
þess að ekki er hægt að versla með
réttinn eins og í kúabúskapnum.
Þetta atriði fer sem rauður þráður í
gegn um skýrsluna „Úttekt á lífs-
kjörum bænda.“ Þar er gert ráð
fyrir að hætt verði smásaman að
greiða beingreiðslur til „hobbý-
bænda" upp að bústærð 120 ær-
gildi, þ.e. greiðslur hætti árið 2001
til 60 æg„ 90 æg. árið 2003 og til
120 æg árið 2005. Bændasamtökin
sjálf ákváðu 1995 að 180 til 420
væri þau bú er þyrftu að stækka og
fengu endurúthlutun 10 ærgildi
hvert. Ég spyr: Hvaða bændur
koma til með að hafa atkvæðisrétt
um nýjan fjárbændasamning?
Hvaða tilgangi hefur viðskipta-
bannið yfirleitt þjónað? Búseta í
dreifbýli stendur og fellur með
alvöru búskap en ekki með
„hobbýbúskap" og fullyrðingar í
leiðara Bændablaðsins 10.
nóvember um hið gagnstæða eru
rakalausar með öllu. Hvert er
annars hlutverk fjárbúskapar á
nýrri öld? Kærkomið væri að for-
ystumenn í landbúnaði skilgreindu
það. Er það ásættanlegt hve margir
er landbúnað stunda eru með tekjur
undir fátækramörkum?
Ákvæðið um 0,6% ásetnings-
kvóta ætti að falla niður. búið er að
fara illa með suma bændur og færa
útflutningsskylduna á færri herðar
(gjaldeyrisöflunina), lækka tekjur
hjá þeim er ekki hafa fjölgað fé, án
þess að búa við 0,6% regluna, sem
er brot á jafnræðisreglunni.
Stjóm Bændasamtakanna bar
ekki gæfu til þess að nýta þá fjár-
muni er Alþingi úthlutaði bú-
greininni 1998 og ónýttist bein-
línis vegna ákvæða í samningnum
sjálfum. Nú í febrúar verður
þessum fjármunum úthlutað til
allra bænda, vegna skulda rflds frá
1992-96 vegnajarðræktarlaga. Það
er ánægjulegt þegar bændur geta
stutt svona hver við annan.
Nú skellur yfir sauðfjárbændur
mesta verðfall sögunnar á gærum
og mikið verðfall á ull. Þetta ætti
að kenna bændum að rétt er að eiga
sjóði til að mæta óvæntum áföll-
um. Ef þetta er ekki nauðsynlegt í
fjárbúskapnum, þá er það hvergi
nauðsynlegt.
Rökin um að landbúnaðarjörð-
um í sveitum megi ekki fækka eiga
ekki lengurvið.
Búseta í dreifbýli er nú mögu-
leg án búskapar. Það er enginn
dauðadómur fyrir dreifbýlið þó
hætt sé að eyða af beingreiðslufénu
til tómstundabænda 670 að tölu, er
nær allir búa í nágrenni þéttbýlis-
staða. Hvert er markmið bein-
greiðsla? Uppbætur á lélegar
atvinnutekjur við annað en
smábúskapinn með sauðféð?
Öflug og vel rekin bú af hóf-
legri stærð er það sem koma skal.
Fjármagn til þeirra búa mun aukast
ef hugmyndir lífskjaranefndarinnar
ná fram að ganga, niðurstaða henn-
ar þarf engum að koma á óvart og
tillögur nokkuð samhljóða fundar-
samþykkt sauðfjárbænda. Hér er í
raun teflt um framtíð sauðfjárbú-
skaparins. Aðgerða er þörf strax.
Um 600 bændur gera ekki ráð
fyrir að neinn taki við búskap á
þeirra jörð er þeir hætta sökum
aldurs. Samkvæmt samningnum
falla beingreiðslurnar þá niður og
eiga að renna til markaðsaðgerða!
Landbúnaðarráðherra verður að
taka á málinu, honum ber að gera
það.
Eftirmáli: Orðaforði; er
kemur greininni ekki beint við
Bændur-Fjárbændur-
Sauðfjárbændur-
Sauðfjárbúskapur-Sauðfjárrækt
-Búseta -Dreifbýli-Menning-
Ferðaþjónusta.-Landgræðsla-
Búsetulandslag-Girðingar-
Jarðrækt -Þjónusta- Iðnaður-
Matvælaframleiðsla -Ullar,
Skinnavörur-Klæðnaður-Tíska-
Skjólfót -Handverk-Útflutningur
-Gjaldeyrir.(Fátækt!!). Nei.
Janúar 1999
Til upplýsinga :
Úr samningi um sauðfjárafurðir.
1. kafli. Árið 1995.
Markmið þessa kafla er að auka hagkvæmni og
samkeppnishæfni sauðfjárframleiðslu til hagsbóta fyrir
sauðfjárbændur og neytendur.
Að teysta tekjugrundvöll sauðfjárbænda, að ná jafnvægi milli
framleiðslu og sölu sauðfjárafurða, að sauðfjárrækt
(sauðfjárbúskapur)sé í samræmi við umhverfisvernd. Þessum
markmiðum hyggjast samningsaðilar ná með því að treysta
rekstrarumhverfi sauðfjárframleiðslunnar. Með frjálsara
verðlagskerfí, með uppkaupum og tilfærslu greiðslumarks, og
með því að styðja sauðfjárbændur sem vilja hætta búskap!