Bændablaðið - 05.09.2000, Blaðsíða 8

8
BÆNDABLAÐIÐ
Þriðjudagur 5. september 2000
Þórólfur Sveinsson formaður LK
Sóknarhugur í framleifiendum
knýr fram breytingar
„Að mörgu leyti getum við sagt
að það starfsár sem nú er að
baki hjá Landssambandi
kúabænda hafi verið gott ár hjá
kúabændum. Veðurfar hefur
verið hagfellt og hið sama gildir
um flestar aðrar aðstæður til
framleiðslu. Þróun í sölu okkar
mikilvægustu afurða hefur verið
jákvæð og afkoman er heldur
betri en árið áður. Margt er að
gerast í atvinnugreininni og
sóknarhugur í framleiðendum
knýr áfram breytingar,“ sagði
Þórólfur Sveinsson, formaður
Landssambands kúabænda í
ræðu sinni á aðalfundi Lands-
sambands kúabænda í liðnum
mánuði. „Eðlilega einkennist
þróunin hjá framleiðendum af
samþjöppun framleiðslunnar á
stærri og betur tæknivæddar
einingar. Það er hins vegar
áhugavert hversu fjölskyldubúið
heldur velli á þessum breytin-
gatímum, með sínum kostum og
sínum veikleikum, en segja má
að fjölskyldurekstur sé nánast
allsráðandi í nautgriparæktinni
þótt sífellt fleiri kjósi að hafa
reksturinn í hlutafélagsformi. „
Mjólkurmarkaðurinn
Þórólfur sagði að sala mjólkurvara
hefði gengið vel og því hefði verið
forsendur til að hækka greiðslu-
mark á ný í 103 milljónir lítra.
„Vaxandi misgengi er milli sölu á
próteini og fitu, próteinvörunum í
hag. Þannig er gert ráð fyrir að þær
próteinbirgðir sem mjólkuriðnað-
urinn keypti á síðasta verðlagsári,
klárist á komandi verðlagsári og
kannski má leyfa sér þá bjartsýni
að gera ráð fyrir að próteinsalan
kalli á einhver kaup á um-
frammjólk. Þeir viðskiptahættir að
kaupa umframmjólk í slumpum
eins og gerðist á síðast verðlagsári,
en þá voru keyptir 5,6 milljónir
lítra af umframmjólk, eru að mínu
mati óskynsamlegir og til þess
fallnir að skapa óþarfa tortryggni
milli bænda og afurðastöðva. Því
liggur nú fyrir fundinum tillaga um
heimild til stjómar um að reyna að
koma þessum viðskiptum í fastara
horf. Eðlilegast er að greiðslu-
markið endurspegli ár hvert þörf
markaðarins fyrir þann efnaþátt
sem meira þarf af. Hins vegar
verður ekki um að ræða meiri
beingreiðslur heldur en nú er, enda
snýst tillagan ekki um það.
Markmið hennar er að koma mál-
um í það horf að draga úr sveiflum
í framleiðslu og birgðahaldi og
lágmarka þannig kostnað."
Tilraunaverkefni ígœðastýringu
Þórólfur sagði að vonandi færu
tveir hópar bænda af stað með til-
raunaverkefni í gæðastýringu á
komandi vetri. „Eðlilega hljóta
bændur að spyrja sig, hvers vegna
gæðastýring? Er ekki framleiðsla
viðkvæmra matvæla eins og
mjólkur í eðli sínu gæðastarf og er
einhverju við það gæðaeftirlit að
bæta sem við búum við í dag?
Þetta eru vissulega réttmæt við-
horf. Taka ber fram að bændur eru
að taka upp gæðastýringu á búum
sínum, til þess að bæta eigin af-
komu. Þess vegna þurfa þær
upplýsingar sem skráðar verða, að
hafa efnahagslegan tilgang fyrir
bóndann. Þá er það ákvörðun
hvers bónda hvað hann gerir í
þessu efni, það er enginn að taka
upp gæðastýringu hjá bændum.
Því má hins vegar ekki gleyma að
mjólkursamlögin hafa tekið upp
gæðastýringu og það er eðlileg
þróun að hún teygi sig yfir sem
stærstan hluta framleiðsluferilsins.
Þá getur það skipt máli að geta
sýnt fram á með skráningu hvemig
staðið er að framleiðslunni, það
dugar ekki að fullyrða um hrein-
leika ef ekki er hægt að fylgja því
eftir með staðfestingu. Nú skiptir
mestu að prófa sig áfram með
gæðastýringuna og fyrstu skrefin
verða væntanlega stigin í vetur.
Auðvitað er mörgum spumingum
ósvarað, s.s. tengslum ytra eftirlits
og gæðastýringar, hvort og þá
hvaða upplýsingar safnast upp
miðlægt og svo mætti áfram telja.“
Nýr verðlagsgrundvöllur fyrir
kúabú
Þórólfur sagði að fullyrða mætti
að aldrei hafi verið lögð eins mik-
il vinna í það verkefni að koma
saman verðlagsgrundvelli fyrir
kúabú eins og gert var síðast vet-
ur. „Ekki náðist að ljúka verkinu
fyrir síðustu áramót og hefur
þráðurinn nú verið tekinn upp að
nýju. Staða málsins og drög að
verðlagsgrundvelli voru kynnt á
formannafundi LK í vetur. Þá var
verið að reyna að koma saman
grundvelli fyrir vel tæknivætt bú
með 140 þúsund lítra framleiðslu.
Nú er verið að vinna með fjós þar
sem eru 43 básar, afmarkað fóð-
ursvæði og mjaltabás, og líklega
gert ráð fyrir að búið leggi inn
175-200 þúsund lítra. Það er ljóst
að svona bú er verulega frá-
brugðið íslenska meðalbúinu og
sjálfsagt þykir sumum orka
tvímælis hversu stórt bú er verið
að vinna með. Það verður þó að
taka fram strax að þetta bú er ekki
sambærilegt við meðalbúið.
Ástæðan er sú á nokkrum hluta
búanna eins og þau eru í dag, er
byggt á annarri tekjuöflun með
nautgriparæktinni. Þá verður að
horfa til þess að ef búið á geta
boðið góðar vinnuaðstæður og
greitt viðunandi laun fyrir bind-
andi starf, kallar það á hátt tækni-
stig með góðri nýtingu. Af-
leiðingin verður mun stærra bú en
meðalbúið er í dag. Hátt tæknistig
og lítil framleiðsla leiða af sér
óviðunandi framleiðslukostnað.
Hvemig sem verðlagsgrund-
völlurinn kemur til með að líta út,
þarf hver bóndi eigi að síður að
leggja niður fyrir sér út frá sínum
aðstæðum hvernig er hagkvæm-
ast að standa að fjárfestingum og
framleiðslu."
Eðlilega hljóta bœndur að spyrja sig, hvers
vegna gœðastýring? Er ekki framleiðsla
viðkvœmra matvœla eins og mjólkur í eðli sínu
gœðastarf og er einhverju við það gœðaeftirlit að
bœta sem við búum við ídag? Þetta eru vissulega
réttmœt viðhorf. Taka berfram að bœndur eru að
taka upp gœðastýringu á búum sínum, til þess að
bœta eigin afkomu. Þess vegna þuifa þær
upplýsingar sem skráðar verða, að hafa efna-
hagslegan tilgang fyrir bóndann. Þá er það
ákvörðun hvers bónda hvað hann gerir íþessu
efni, það er enginn að taka upp gœðastýringu hjá
bœndum, sagði Þórólfur Sveinsson, formaður
LK á aðalfundi félagsins.
Kosningar á aðalfundi 27 atkvæðum Egilsstöðum með 27 atkvæðum með 15 atkvæðum
LK fóru þannig: Egill Sigurðsson, 17 atkvæðum Gunnar Jónsson, 2. varafulltrúi: Pétur
Berustöðum með Egilsstöðum með Diðriksson, Helgavatni
Kosningu hlutu: 26 atkvæðum Skoðunarmenn til eins 27 atkvæðum með 16 atkvæðum
Formaður til eins árs: Gunnar Sverrisson, árs kjörnir með lófataki: Kristín Linda Jónsdóttir, 3. varafulltrúi: Sigrún
Þórólfur Sveinsson, Hrosshaga með Aðalmenn: Pétur Miðhvammi með Ásta Bjamadóttir, Stóru-
Feijubakka kjörinn með 26 atkvæðum Diðriksson, Helgavatni og 26 atkvæðum Mástungu með
29 atkvæðum. Magnús Hannesson, Sigurður Loftsson, 11 atkvæðum
1. varamaður Eystri-Leirárgörðum Steinsholti með 4. varafulltrúi: Ámi
Meðstjórnendur til eins árs: Til vara: Kristján 26 atkvæðum Brynjólfsson, Vöðlum
til eins árs: Sigurgeir Pálsson, Finnsson, Grjóteyri María Hauksdóttir, með 14 atkvæðum
Kristín Linda Jónsdóttir, Sigtúnum með Geirakoti með 5. varafulltrúi: Jóhann
Miðhvammi með 17 atkvæðum Búnaðarþingsfulltrúar 23 atkvæðum Nikulásson, Stóm-
28 atkvæðum 2. varamaður til 3 ára: Hildisey með
Birgir Ingþórsson, til eins árs: Þórólfur Sveinsson, 1. varafulltrúi: Birgir 12 atkvæðum
Uppsölum með Gunnar Jónsson, Ferjubakka með Ingþórsson, Uppsölum
JiJÍfíljlliH'lii J, Jiífj UUA' iáim jaímSm^niiiiíasiKftinjtJtíjni