Bændablaðið - 17.09.2002, Blaðsíða 17

Þriðjudagur 17. september 2002
BÆNDABLAÐIÐ
17
segir Ragnar Guðmundsson á Brjánslæk
„Blessaður vertu, ég hætti að
búa fyrir nokkrum árum enda
heilsan ekki sem best. En mér þykir
samt skemmtilegra að hafa eitthvað
að gera. Nú er ég í vinnu hjá
konunni því hún er afgreiðslustjóri
Breiðaijarðarfeijunnar og svo er ég í
hlutastarfi hjá sveitarfélaginu. Það
er gott að geta unnið fyrir sér," segir
Ragnar Guðmundsson hafnarvörður
á Bijánslæk þegar fréttamaður
kynnir sig og segist vera útsendari
Bændablaðsins. En Ragnar á
Bijánslæk hefur ffá ýmsu
að segja varðandi búskap
á Barðaströnd og
samgöngur við sunnan-
verða Vestfirði sem hann
hefur að nokkru leyti haft
púlsinn á síðan hann tók
við póstþjónustu árið
1949, þá 13 ára gamall.
Hann gaf sér tíma til að
setjast smástund niður
með fréttamanni.
„Ég er fæddur í
Flatey á Breiðafirði, einn
af ellefu systkinum. Ég
ólst upp í Hergilsey til sjö
ára aldurs en þá fluttum
við úr eyjunum og upp á
Brjánslæk. Ég fór aldrei
að heiman, enda alltaf
ákveðinn í að verða
bóndi. Við hjónin hófum
hér félagsbúskap með
föður mínum árið 1958
og tókum svo smám-
saman alfarið við
búskapnum. Kona mín er
Rósa Ivarsdóttir frá
Melanesi á Rauðasandi.
Við eigum fimm böm
sem öll hafa tekið þátt í
því sem við höfum fengist
við, þ.e. búskapnum og
umsjón með ferjunni og
höfninni. Hér hefur alltaf
verið sauðfjárbúskapur og
í nokkur ár vorum við með
mjólkursölu en hættum því
árið 1979 og fjölguðum þá fénu. Þá
kom elsti sonur okkar í búskapinn
með okkur en hætti árið 1984 þegar
skorið var niður vegna riðu. Það var
að vísu engin riða hér á Bijánslæk
en á mörgum öðrum bæjum í
hreppnum.
Þá vorum við með um 600 fjár á
fóðrum og það er fyrst núna sem
aftur er orðinn svipaður fjöldi hér á
Bijánslæk. Við fengum ágætan
fjárstofn við skiptin sem við
keyptum aðallega af þeim bræðrum
Jóni Gústa í Steinadal og Guðjóni í
Broddanesi. Halldóra, næstelsta
dóttir okkar, kom æ meira að
búskapnum eftir fjárskiptin og árið
1993 tóku þau hjónin alfarið við
búinu. Halldóra er búfræðingur ffá
Hvanneyri og ætlaði sér ffá
bamsaldri í búskap. Jóhann Pétur
Agústsson maður hennar er úr
Borgamesi. Þau hafa svo ræktað
þennan stofn sem keyptur var við
fjárskiptin og hafa ágætar afurðir.
Hér em góðir sumarhagar og mikið
landflæmi sem féð dreifir sér um
þannig að það er gríðarmikið verk
að smala á haustin.”
Búskapurá 13 jörðum
En hvað um búskapinn í
sveitinni?
„Hann hefur breyst mikið á
undanfömum ámm. Hér í gamla
Barðastrandarhreppi vom 28 jarðir í
byggð þegar ég var að alasj upp. Nú
er búskapur á 13 jörðum. A þremur
er kúabúskapur, fjómm eingöngu
sauðfé og á sex er blandað bú. Hinar
jarðimar em allar í eyði nema ein.
Það er hins vegar góður kjami sem
er í búskapnum, þetta er ungt fólk
og það býr í alvöru. Búin hafa verið
að stækka því bændumir nytja túnin
á flestum eyðijörðunum þannig að
ég vona að fólkinu fækki ekki meira
í bráð en orðið er. Við megum afar
illa við því, t.d. varðandi smal-
amennskur á haustin og rekstur
gmnnskólans og ýmis samfélagsleg
áhrif í sveitinni þó svo að við séum
hluti af stærra sveitarfélagi.”
Við höfnina í 50 ár
Nú er höfn hér á Bijánslæk og
hingað kemur Breiðafjarðarfeijan.
Hefur hún mikið að segja fyrir
sveitina hér og nágrannabyggðir?
„Það hefur orðið bylting í þessu
eins og svo mörgu öðm í þjóð-
félaginu á síðustu fimmtíu ámm.
Áður en hér var gerð höfn þá komu
skipin hér að og svo var róið á
smábát í land með póstinn því hér
var alltaf pósthús.Vorið 1949 þegar
ég var fermdur fékk ég það starf að
fara með póstinn til sjávar og taka á
móti þeim pósti sem kom með
bátnum. Nú fá líklega fáir strákar á
fermingaraldri slíkt ábyrðarstarf.
Fljótlega eftir 1950 kom hér höfn
þannig að skip gátu lagst að
bryggju. Þá urðu strax miklir vöm-
flutningar hingað. Ég tók þá við
afgreiðslunni fyrir skipaútgerð
ríkisins. Svo kom nýtt skip árið
1966 og þá var farið að flytja bfla,
en þar sem þurfti að hífa þá um borð
þá vom þetta aðeins minni bflar.
Þetta þótti samt mikil bylting í
samgöngum. Þá var ferðaþjónustan
ekki orðin atvinnuvegur og Vest-
firðir ekki það aðdráttarafl fyrir
ferðamenn sem þeir nú era. Þetta
skip þjónaði okkur í 25 ár eða þar til
Baldur sem nú er í fömm tók við
árið 1991. Það var náttúrlega önnur
bylting í samgöngum því þetta er
stórt og fínt skip sem tekur um 200
manns og 20 bfla í ferð og tekur nær
alla bfla, stóra sem smáa. Baldur er
undirstaða þess að hér á sunnan-
verðum Vestfjörðum sé rekinn
kúabúskapur, því eftir að Mjólkur-
stöðin á Patreksfirði lagðist af fer
Hjónin Ragnar Guðmundsson og Rósa
Flakkaranum, afgreiðslu Ferjunnar á
Bændablaðið/Öm
mjólkurbfllinn með ferjunni til
Stykkishólms þegar ekki er fært
landleiðina. Baldur hefur afar mikið
að segja fyrir fólkið í þessari sveit.
Hann kemur hingað daglega alla
daga ársins og yfir júní, júlí og ágúst
em tvær ferðir á dag, þannig að
samgöngur hingað mega teljast
góðar. Vegurinn hingað sunnanfrá
hefur ekki þótt neitt sérstaklega
fljótfarinn og er ekki mokaður eftir
að kominn er vemlegur snjór. En að
hausti og vori er haft daglegt eftirlit
með færð á vegum héðan ffá
Bijánslæk. Þá helst um Dynjandis-
heiði og einnig stundum austurávið
um Klettsháls í Kollafjörð. Yfir
veturinn er svo litið eftir snjó á
ströndinni sjálfri í samráði við
Vegagerðina á Patreksfirði.
Tengdasonur minn, hann Jóhann
Pétur, hefur þetta verk með höndum
en ég hef getað gripið í þetta með
honum. Eftir að vegurinn sunnanfrá
og um Dynjandisheiði verður ófær
er daglegur snjómokstur héðan á
Patreksfjörð, og svo þaðan til
Tálknafjarðar og Bfldudals í
tengslum við áætíun Baldurs. Því
segi ég að
samgöngur hér
mega teljast góðar
miðað við það sem
víða þekkist til
sveita. En talandi
um höfnina þá er
rétt að fram komi að
hér er talsverð
trilluútgerð. Bæði
em það bændumir
hér í sveitinni og
þeir sem sem em
burtfluttir. Þeir eiga
hér sumarhús á
jörðunum og koma
hingað á vorin og
róa í 1-3 mánuði.
Það fiskast oft vel
héma í Breiða-
firðinum, og þetta
em stundum alveg
uppgrip hjá þeim.
Fiskinn senda þeir
svo með Baldri til
Stykkishólms og
þaðan á fisk-
markaðina.”
Ivarsdóttir í
Brjánslæk.
Ekki alltaf dans á
rósum
Nú stóðst þú að
rekstri Flóka hf. á
sínum tíma, en það
gekk ekki upp.
„Já, ásamt
aðilum á Isafirði og
-------------- víðar var ég eigandi
að Flóka. Fyrirtækið
var upphaflega byggt með það fyrir
augum að vinna hval. Sá rekstur
gekk bærilega á meðan leyft var að
veiða hvalinn. Þegar það var bannað
fómm við út í það að vinna rækju
og skel. Sá rekstur var alltaf erfiður
og endaði með gjaldþroti árið 1990.
Það vom mér mikil vonbrigði og
fjárhagslegt áfall. Þetta var líka áfall
fyrir byggðarlagið því fólk hér úr
sveitinni var uppistaðan í starfsfólki
fyrirtækisins. Þetta átti sinn þátt í að
fólki fækkaði hér á eftir. En við
Barðstrendingar höfum líka orðið
fyrir fleiri áföllum, eins og þegar
kaupfélag Vestur-Barðstrendinga
varð gjaldþrota. Það var gríðarlegt
áfall fyrir marga bændur og sumir
töpuðu þá verulegum peningum. En
svona er lífið, það em ekki alltaf
sólskinsdagar. Ég er sáttur meðan
heilsan er sæmileg. Þessari hefð-
bundnu starfsævi lýkur hjá mér í
desember nk, þá verð ég sextíu og
sjö ára. Ég mun ekki láta mér leiðast
þó að vinnan minnki eitthvað. Ég
nýt þeirra einstöku forréttinda að
vera margfaldur afi. Hér heima trítía
um afaböm á öllum aldri, 11 ára elst
og niður í þríbura á öðm ári.
Halldóra og Jóhann hafa eignast
fimm syni og eina dóttur og auk
þessa hóps á ég afaböm á ýmsum
aldri á Hvanneyri og í Reykjavík
sem koma oft í sveitina. Svo hef ég
ákaflega gaman af að semja eitt og
annað, gamanvísur og svoleiðis.
Kannski enda ég bara sem
skemmtikraftur; það færi eflaust vel
á því," sagði Ragnar á Bijánslæk
brosandi að lokum. ÖÞ:
Breiöaljapöapíerjan
er okkar lífæð
inSkfram\eiðs\a
(iflVC-V
Líttu á nýja heimasíðu!
www.kjarnagluggar.is
Kjarnagluggar
Dalvegur 28 • 200 Kópavogi • Sími 564 4714 • Fax 564 4713
Sturtu-
vagnar og
stálgrinda-
hús frá
WECKMAN
Sturtuvagnar.
Flatvagnar á tilboði!
Einnig þak-
og veggstál
Stálgrindahús.
Margar geröir,
hagstætt
verð.
H. Hauksson ehf.
Suðurlandsbraut 48
Sími: 588-1130. Fax: 588-1131.
Heimasími: 567-1880.