Bændablaðið - 19.06.1987, Blaðsíða 25

BÆNDA
BLAÐIÐ
P
framleiðslustjórnun. Hvernig er
hægt að draga saman þannig að
það yrði þolanlegra fyrir bændur?
„Það er alls ekki hægt að setja
upp neina einfalda reglu. Það eru
einstaklingarnir sem skipta mestu
máli. Það er þessvegna alveg óhjá-
kvæmilegt að skoða hvert einstakt
bú og gera búrekstrarkönnun fyrir
allt landið.
Ef menn skera svona niður eins
og gert er núna, án þess að gera sér
grein fyrir aðstæðunum á hverjum
bæ er hætt við að til verði einstakl-
ingar sem hafa alveg hroðalega fé-
lagslega aðstöðu. Ef allt fer í eyði í
kringum þá, dugar ekki að það sé
fjárhagslegur grundvöllur undir
þeirra eigið bú...
Það skiptir líka miklu máli að
sauðfjárræktin er eina búgreinin
sem er að töluverðu leyti félagsleg.
Afréttarnotkun er víðast hvar heil-
mikið fyrirtæki og þegar búskapur
dregst saman verður smölun erfið-
ari. Þó fénu fækki dreifir það sér
áfram yfir allt það svæði sem er
fjárlaust“
En ef það á að kanna aðstæður
hjá hverjum einasta bónda er þá
kannski mögulegt að fela sveitarfé-
lögunum þetta vald...
„Staðkunnugir menn verða að
koma að þessu að einhverju leyti.
Það er óhugsandi annað. Meðal
annars vegna þess að við verðum að
taka tillit til þess hvað búfjárfækk-
unin hefur að segja fyrir sveitarfé-
lagið. Núna er lítið tillit tekið til
þess að sveitarfélag er ein fjárhags-
leg eining en úthlutunin miðast við
sýslur. Það skiptir miklu meira máli
fyrir menn í Tungunum hvort sauð-
fjárbúskapur leggst niður þar held-
ur en ef það er í næstu sveit. Það er
greitt aðstöðugjald af öllum búum
og fjallskil eru víðast miðuð við
sveitarfélög. Fullvirðisréttur sem
fellur niður í einu sveitarfélagi
þyrfti að geta nýtst þar áfram"
En sveitarfélögin eru mjög litlar
einingar...!
„Jú, en ef það fellur til dæmis
niður sauðfjárbúskapur á einum
bæ í Þingvallasveit, sem er mjög lít-
il, skiptir það verulegu máli fyrir
aðra sem þar búa..!‘
Skógræktarvitleysa!
Nú er oft talað um að Suðurland
eigi að vera mjólkurframleiðslu-
svæði. Er möguleiki að skipuleggja
framleiðsluna þannig að á vissum
svæðum verði nær eingöngu kúabú
og á öðrum bara sauðfjárbú?
„Nei, það er ekki hægt. Það er
óvíða grundvöllur fyrir að breyta
sauðfjárbúum í kúabú. Bæði er það
mjög kostnaðarsamt og það eru
líka vissar heimilisaðstæður sem
þurfa að vera fyrir hendi til þess að
hægt sé að reka kúabú. Til þess þarf
eiginlega að vera eilífðarvakt á
bænum og það gengur ekki þar sem
er mjög fámennt. Það verður að
taka tillit til heimilisaðstæðna.
Þetta er jú fólk...
Við erum líka með sauðfjárrækt-
arsvæði á Suðurlandi, þar sem er
engin mjólkurframleiðsla, eins og
uppi í Þingvallasveit og niðri í Sel-
vogi.“
En talið berst að fleiru en rollum.
Af hlaðinu í Arnarholti blasa Hlíð-
arnar og austasti hluti Laugardals
við. Svæði sem margir telja upplagt
fyrir skógrækt...
...Þú segir skógræktarvitleysa.
Af hverju?
„Einhver náungi segir að í upp-
sveitum Árnessýslu séu þúsundir
hektara lands sem sé upplagt fyrir
skógrækt. Eftir það fáum við
gjarnan framan í okkur að við eig-
um bara að rækta skóg og lifa af
því. Eins og þetta er sett upp þá eiga
bændur að geta haft atvinnu af því
á vorin að planta trjám og vera síð-
an á kaupi hjá ríkinu næstu árin við
að horfa á trén vaxa. Allt á kostnað
ríkisins. Hvað nú ef skógræktar-
bændur þættust illa launaðir við að
horfa á trén vaxa og færu í verkfall.
Ég er hræddur um að það myndi
dragast á langinn að semja við þá.
Þeim væri sagt að fjárhagsvandi
ríkissjóðs væri alveg ægilegur ein-
mitt núna og fjármálaráðherraa
væri ákveðinn í að gæta aðhalds.
Ég held að þá sjái allir sæng skóg-
ræktarbænda uppreidda.
Ég vil að það sé byrjað á að
skipuleggja allt svæðið, annarsveg-
ar til skógræktar og hinsvegar
skjólbelti til að breyta veðurfarinu.
Síðan yrði greiddur jarðabótastyrk-
ur út á allt sem væri plantað alveg
eins og gert hefur verið vegna allra
jarðabóta til þessa. Það má líkja
þessu við það þegar 75% af kostn-
aði við skurðgröft var greiddur af
ríkinu. Túnræktarátakið sem var að
mestu unnið á árunum 1950 til ’70
var að lang mestu leyti greitt af rík-
inu en í umræðunni um skógrækt er
það aldrei notað sem viðmiðun. Ég
efast um að það þyrfti nokkursstað-
ar að taka heilar jarðir undir skóg-
rækt heldur væri nóg að taka skika
úr hverri. Og með góðu skipulagi er
hægt að styrkja um Ieið þann bú-
skap sem fyrir er.
Með átaki sem væri svipað og
túnræktarátakið og álíka dýrt
mætti gerbreyta veðurfari á stórum
svæðum. Þetta er aðeins spurning
um það hvort samfélagið vill taka
slíkt á sig. Þetta gæti orðið aukabú-
grein hjá bændum og öll aukin
starfssemi er af hinu góða ef hún
stefnir ekki að því að að útrýma
fyrst því sem fyrir er. Ef skepnuhald
er lagt niður á jörð í dreifbýli er yf-
irleitt ekki Iangt í það að hún fari í
eyði.
Það er möguleiki að með skjól-
beltum megi svo á vissum svæðum
fara út í kornrækt sem er útilokuð
meðan landið er allt bertí*
En yrði slík kornframleiðsla
nokkurntíma samkeppnisfær við
innflutt korn?
„í raunninni er ekki grundvöllur
fyrir neinni fóðurframleiðslu hér á
landi. Nú er dembt yfir okkur svo
miklu af innfluttu ódýru fóðri að
graskögglaverksmiðjurnar eru allar
að fara á hausinn og kjötframleiðsl-
an byggir á innfluttum aðföngum.
En ef það væru settar á þennan
hátt inn í landið niðurgreiddar iðn-
aðarvörur þá héti það „dumping" á
fínu máli og væri stranglega bann-
að. Það hefur verið reynt að jafna
aðstöðu innlendrar og erlendrar
fóðurframleiðslu á markaðinum
með fóðurbætisskatti en það rjúka
allir upp til handa og fóta þegar
hann er lagður á. Það á að jafna að-
stöðuna með því að jafna erlendum
niðurgreiðslum þannig út að þær
lækki verðið"
\
Dilkakjötið lúxusvara
„Framtíð íslensks landbúnaðar
byggist því mikið á pólitískum vilja.
Ef markaðsaðstæður í heiminum
breytast geta hlutirnir breyst og við
megum aldrei útiloka þann mögu-
leika að við getum selt dilkakjöt út.
Þó að það sé tiltölulega dýrt miðað
við annað kjöt á markaðinum þá
kaupir fólk svo mikið af dýrum
matvörum ef það telur þær góðar.
Dilkakjötið verður aldrei flutt út
nema sem lúxusvara!1
Með aukinni kyrrsetu minnkar
líka þörfin á þungmeltri villibráð
eins og fjallalambið er. Eruð þið
ekkert smeykir við þá þróun?
„Það er eðlilegt að með breyttum
lífsháttum komi aukið léttmeti inn
á markaðinn. Fólk þarf líka minna
til að halda á sér hita þegar það er
ekki útivið nema rétt meðan það
skýst milli bílsins og hússins. Það er
líka vilji til þess meðal bænda að
taka tillit til markaðarins. Ég hef
viljað koma því á að dilkakjötið sé
merkt þannig að menn viti frá
hvaða bæ það er. Þeir sem vilja
þannig hrein fjallalömb geta valið
sér kjöt af bæjum þar sem þeir vita
að eldi lambanna er með því móti.
Aðrir geta valið lömb af bæjum þar
sem þau hafa gott viðurværi og eru
alin á fóðurkáli á haustin. Við þurf-
um líka að breyta kjötframleiðsl-
unni yfir í plöntur, — með skjól-
beltum þannig að í þeim verði hægt
að rækta allt það sem markaðurinn
vill..!‘
Og þar með sló blaðamaður
Bændablaðsins botninn í fróðlegt
spjall við einbúann og Tungna-
manninn Arnór Karlsson í Arnar-
holti.
SUMAR '87
FJÖLHNÍFAVAGNAR
ÁFRÁBÆRU
VERÐI
LBF 262 L ^
Tveggja öxla
31 rúmmetra
23 hnífar
Hjólbarðar 13x16“

VITESSE I DO
Tveggja öxla .. <&'
38 rúmmetraNje^’
33 hnífar, vökvaútsláttur
Hjólbarðar 13x16“_____
STRAUTMANN fjölhnífavagnarnir eru vestur-þýsk hágæða vara á frábæru verði. Tvær stærðir
31 rúmm. og 38 rúmm., með möturum, völsum og þverbandi, sem losar í báðar áttir.
Útsláttur á hverjum hníf. Allur vökva- og rafknúinn og stjórnað úr i
ökumannshúsi dráttarvélar. ^ geng\ OEM 20.^
G/ObUSF Lágmúla 5 Reykjavík Sími 681555
- okkar heimur snýst um geedi