Bændablaðið - 19.06.1987, Blaðsíða 3

BLAÐIÐ
Utflutningur reiðhesta:
SKILAR TUGUM
MILUÓNA KRÓNA
— A fjórða hundrað hross farin á þessu ári. 8
flugu út í gær
I gærdag flutti búvörudeild SÍS út 8 reiðhesta með flugi
til kaupenda úti í Þýskalandi og einn hestanna fer til It-
alíu. Markaður þar syðra opnaðist mjög nýlega og er
hrossið sem nú fer til Ítalíu sjötti íslenski klárinn í því
landi. Sala á reiðhestum og sláturhrossum til Evrópu
hefur aukist mjög síðustu ár og á þessu ári hafa farið á
fjórða hundrað hross úr landi; um 70 sláturhross og ná-
lægt 250 reiðhross. Á síðasta ári skilaði þessi útflutning-
ur um 31 milljón króna í þjóðarbúið og svo virðist sem
reiðhestamarkaðurinn sé í vexti. Þetta kom fram í sam-
tölum Bændablaðsins við þá Magnús G. Friðgeirsson og
Sigurð Ragnarsson hjá Búvörudeild.
„Framboðið virðist þó ævinlega
vera heldur meira en eftirspurninj*
sagði Sigurður Ragnarsson sem er
starfsmaður þessa verkefnis. „Þeg-
ar við erum búnir að afgreiða stóra
farma eins og var í vor þá vantar
ákveðna tegund af hrossum á mark-
aðinn hér heima. Það eru þægir
hestar með gott geðslag sem mest
eftirspurn er eftir, svokallaðir
barna og fjölskylduhestar. Þjóð-
verjar sækjast aðeins eftir að fá
toppana því þar er hrossarækt, en
annars seljast dýrir gæðingar miklu
síður en hinir“
Sigurður bætti því við að það
væri eðlileg og óhjákvæmileg þró-
un að hrossarækt færðist að hluta
til út fyrir landið — angi af mark-
aðslögmálum og alveg hliðstætt við
það að hér á landi ræktum við refi
og galloway naut af útlenskum
stofnum.
Meðalverð á reiðhrossum til út-
flutnings er um 60 þúsund krónur
menn fjárfesti í íslenskum hrossum
um skamman tíma og selji svo aft-
ur. Helstu sölulöndin eru Þýska-
land og Norðurlöndin en markaðs-
svæðið er í vexti og nýlega leyfðu
ítölsk yfirvöld innflutning á hestum
héðan. Sala á Ameríkumarkað er
ekki hafinn fyrir alvöru en vonir
manna standa til að þar megi koma
að gæðingum og dýrari hrossum en
almennt eru seld inn á Evrópu-
markað.
Fyrir tæplega 20 árum var mjög
blómlegur útflutningur hrossa til
Þýskalands og þá oft flutt út um
1000 hross á ári. Snemma á áttunda
áratugnum datt sá flutningur niður
og lá í láginni þangað til fyrir þrem-
ur árum að hann var endurvakinn
af Búvörudeildinni og Félagi
hrossabænda. Flutningskostnaður
var áður mjög hár og að hluta til var
því núna mætt með því að flytja út
saman sláturhross og lífhross.
Nægur markaður er ytra fyrir slát-
Magnús G. Friðgeirsson: Með því
að halda kostnaði öllurn í lágmarki
tekst að halda uppi markaðsverði
og um leið að stuðla að heldur
hœrra verði hér heima.
Öllum kostnaði við sölustarfsemi
hefur verið haldið í algjöru lág-
marki og því lítið verið til að aug-
lýsa íslenska hestinn á erlendri
grund né heldur eytt fé til að aug-
lýsa meðal íslendinga að það vanti
hesta.
Sigurður Ragnarsson hjá Bú-
vörudeildinni er eini fasti starfs-
maður þessa verkefnis og í raun í
vinnu hjá SÍS og Félagi hrossa-
bænda sem hefur mjög beitt sér í
þessu máli og sér meðal annars um
að flytja hrossin að bryggju og ýmis
Þessa mynd tók
blaðamaður
Bœndablaðsins
þegar hrossum
var skipað út i
gripaflutninga-
skip frá Niður-
löndum í Þor-
lákshöfn. í nœr
öll skiptin hafa
skipin lagst þar
að og erlendir
skipherrar verið
tregir til að
sigla norður
fyrir land.
að viðbættum öllum kostnaði við
útflutninginn. Megnið af hrossun-
um er flutt út með sérpöntuðum
gripaflutningaskipum og hafa tvö
þannig farið á ári, undanfarin þrjú
ár. Þess á milli eru hross flutt með
Cargo-vél frá Flugleiðum og skip-
um íslensku skipafélaganna, en
flutningur með gripaflutningaskip-
unum er langódýrastur og í þeim fer
betur um hestana. Flutningskostn-
aður með flugi er um 36 þúsund
krónur en nærri helmingi ódýrara
er að flytja þau með gripaflutn-
ingaskipi. Við þennan kostnað
bætast nær 15 þúsundir fyrir um-
stang, blóðprufu, vottorð, stimpil-
gjöld og fleira smálegt þannig að
oft er kaupverð úti 30 til 50 þúsund
krónum hærra en markaðsverð hér
heima.
Samningar um sölu hrossanna
eru alltaf gerðir áður en þau eru
flutt úr landi en oft eru það íslend-
ingar þar yjtra sem kaupa hrossin og
selja úti. í öðrum tilfellum er fólk
að kaupa hross til eigin nota og það
þekkist að svokallaðir spákaup-
urhross á fæti og hrossakjöt er nær
eina kjötið sem ekki hefur hlaðist
upp í birgðir á undanförnum sam-
dráttarárum. Það hefur líka lækk-
að flutningskostnað um nær helm-
ing að erlendu gripaflutnignaskipin
eru ódýrari og hentugri á allan hátt
til þessara flutninga. Helsti vandinn
hefur verið að finna nógu lítil skip
því héðan hafa yfirleitt aðeins verið
flutt þrjú og fjögur hundruð hross
í einu.
í fyrra voru alls flutt út rúmlega
700 hross, sem var met því árið áður
var heildarfjöldinn um 300 og svip-
að 1984. I ár stefnir í svipað magn
og á síðasta ári.
Hestarnir sem eru seldir koma
mikið af Suðvesturhorninu, Norð-
urlandi vestan Eyjafjarðar en lítið
hefur komið af hestum utan við
þetta svæði. Að hluta til er ástæðan
sú að erfiðara er að koma kaupend-
um í samband við seljendur sem eru
mjög langt í burtu, en ekki síður
verður þetta rakið til þess að bænd-
ur í þessum landshlutum hafa ekki
vitað mikið um þessa flutninga.
samskipti við einstaka seljendur.
Auk Sigurðar vinna margar að
þessu í hvert skipti sem skip er
væntanlegt, þannig að meðaltalið
gæti svarað vel tveimur ársverkum.
Umsvif hrossaræktar í landinu
vegna þessa útflutnings ætti að geta
svarað til reksturs á að giska 20 vísi-
tölubúa — ef miðað er við að helm-
ingur skilaverðs fari í laun bónda og
laun á einu visitölubúi séu tæplega
900 þúsund á ári.
Þau verð sem hér eru nefnd er
það skilaverð sem fæst fyrir hrossin
til gjaldeyriseftirlits en Búvöru-
deildin hefur ekki þess háttar milli-
göngu um samninga að tryggt sé að
raunverulegt verð sé ekici hærra.
Sigurður Ragnarsson sagði að-
spurður að hann hefði ekki orðið
var við að góð hross væru seld mjög
ódýrt en deildin hefði þó ekki að-
stöðu til að halda uppi eftirliti með
sölu á hverju hrossi. Stundum
borga kaupendur fyrir hrossin með
varningi, svo sem vídeótækjum, en
þá verða seljendur að gera grein fyr
ir slíku, lögum samkvæmt.

Búðardalur:
ATVINNULÍFIÐ AD
KOMAST í LAG
Atvinnulíf í Búðardal er nú fyrst að komast í samt lag
eftir salmonellasýkinguna sem kom upp í aprílmánuði
og veikti um 50 íbúa staðarins. Fólk sem smitast af
salmonellu má ekki vinna við matvælaiðnað lengi á eft-
ir. Þegar Bændablaðið ræddi við Jóhannes Valtýsson
bakara í Búðardal í fyrri viku var fyrsti starfsmaður
hans af fjórum að snúa aftur til vinnu en ekkert er vitað
um það hvenær allir verða komnir i sín störf. Stærstu
vinnustaðir Búðdælinga tengjast úrvinnslu landbúnað-
arafurða og matvælavinnslu fyrir nærsveitir.
Þá hefur salmonellusýkingin
haft slæm áhrif á atvinnulíf staðar-
ins. Heimildir Bændablaðsins
vestra telja að þess hafi gætt að
ferðamenn hafi siður áð í söluskál-
um eða keypt sér mat á staðnum
vegna þess leiða misskilnings að
sýkingin eigi sinn uppruna og hæli
í Búðardal. Eins og kunnugt er af
fréttum er salmonellan úr kjúkling-
um úr kjúklingasláturhúsi Isfugls í
Mosfellssveit. Að hluta til er þessi
misskilningur rakinn til þess að í
fjölmiðlum var veikin í fyrstu köll-
uð Búðardalsveiki, — sem engan
veginn er réttnefni.
Helstu vinnustaðir í Búðardal
eru mjólkurbú, sláturhús, bakarí
sem þjónar stóru svæði, kjöt-
vinnsla og verslun en á öllum þess-
um stöðum eru starfsmenn að með-
höndla matvæli og hafa þeir sem
veiktust ekki fengið að snúa til
starfa á þessum stöðum þó þeir
kenndu sér einskis meins, meðan
minnstu líkur voru taldar á að þeir
hefðu bakteríuna í sér. Sigurður
Rúnar Friðjónsson mjólkursam-
lagsstjóri og oddviti sagði í samtali
við Bændablaðið að bara einn
starfsmaður hjá honum hefði feng-
ið veikina. Á hinn bóginn væri hon-
um kunnugt um allmarga unglinga
sem hefðu veikst og því ekki getað
hafið sumarstörf eins snemma og til
stóð.
Alls hafa verið skráðir 900 veik-
indadagar í Búðardal vegna
salmonellusýkingar en i þorpinu
eru um 200 ársverk sem svarar til
rúmlega 4000 vinnudaga á mánuði.
Veikindin komast því nærri því að
jafngilda algerri lömun atvinnulífs-
ins í eina viku.
Gerist áskrif-
endur að
Bændablaðinu
Klippið meðfylgjandi seðil út og setjið ófrímerktan
í póst. Til áramóta koma 7 tölublöð út og áskriftin
kostar 550 krónur.
Ég óska eftir að gerast áskrifandi að Bændablað-
inu til áramóta. Sendið mér því næsta tölublað
ásamt gíróseðli.
Nafn: _______________________________________
Heimilisfang: _______________________________
Póstnúmer: __________________________________
Áskriftir má tilkynna í síma 91-17593.
Sjálfvirkur símsvari þegar enginn er við.