blaðið - 21.10.2005, Blaðsíða 12

12 I FRÉTTASKÝRING
FÖSTUDAGUR 21.OKTÓBER 2005 blaöiö
Forsendur eftirlaunafrumvarps brostnar
Eitt umdeildasta frumvarp síðustu ára er hið alrœmda eftirlaunafrumvarp sem lagt varframfyrir tœpum tveim-
ur árum. Nýlega kom í Ijós að gróft mat á áhrifum hinna nýju laga á lífeyrisskuldhindingar sýni að aukin kostn-
aður vegna þeirra er um 650 milljónir. Ýmsar röksemdarfœrslur voru gefnar fyrir nauðsyn þessa frumvarps og
Blaðið rýndi í nokkrar þeirra.
Eftirlaunaréttur fyrirmanna
rýmkaður umtalsvert
1 frumvarpinu var meðal annars
réttur íyrrverandi ráðherra til eft-
irlauna rýmkaður töluvert. Þar
öðluðust fyrirmenni þjóðarinnar;
forseti, ráðherrar og þingmenn, þau
réttindi að setjast í helgan stein fyrr
en aðrir landsmenn á fullum eftir-
launum. Frumvarpið kom þó ekki
í veg fyrir það að menn ættu rétt á
því að sinna öðrum störfum, hvort
Fréttaskýring
Þórður Snær Júlíusson
sem þau voru innan hins opinbera
eða á einkamarkaði, samhliða því
að eiga rétt á viðkomandi eftirlauna-
greiðslum. Að sögn Þóreyjar Þórð-
ardóttur, lögmanns Lífeyrissjóðs
Starfsmanna Ríkisins, þiggja í dag
níu fyrrverandi ráðherrar eftirlauna-
greiðslur. Ekki var hægt að fá upplýs-
ingar um hverjir það væru þar sem
að lífeyrissjóðnum er ekki heimilt
að gefa þær frá sér. Til þess að fá
eftirlaunagreiðslurnar þurfa þessir
fyrrum ráðherrar þó að sækja um
þær hjá sjóðnum og því ljóst að eng-
in þeirra er „óvart“ að þiggja þær.
I skýringum frumvarpsins á sín-
um tíma var því haldið fram að það
væri lýðræðisleg nauðsyn að þannig
væri búið að þeim embættum og
störfum sem þarna um ræðir að þau
verði eftirsóknarverð í augum hæfs
fólks og hvetji til stjórnmálaþátt-
töku. Þvi væri nauðsynlegt að gera
þau meira fjárhagslega aðlaðandi
til að draga fólk að. Flutningsmönn-
um frumvarpsins virtist þó ekki
liggja neitt sérstaklega mikið á end-
urnýjuninni, enda var það lagt fram
einungis nokkrum mánuðum eftir
kosningar og því örskammt liðið á
kjörtímabilið.
En aukin eftirlaunafríðindi voru
ekki bara til þess gerð að laða yngra
fólkið að stjórnmálunum heldur
einnig til þess að þeir sem ver ji meiri-
hluta starfsævi sinnar til stjórnmála-
starfa geti dregið sig í hlé án þess
að fjárhagslegri afkomu þeirra yrði
teflt í tvísýnu. Þessu til rökstuðn-
ings segir orðrétt að „Svo virðist
sem starfstími manna í stjórnmál-
um sé að styttast eftir því sem samfé-
lagið verður opnara og margþættara
og fjölmiðlun meiri og skarpari. Við
því er eðlilegt að bregðast, m.a. með
því að gera þeim sem lengi hafa ver-
ið í forustustörfum í stjórnmálum
kleift að hverfa af vettvangi með
sæmilega örugga afkomu og án þess
að þeir þurfi að leita nýrra starfa
seint á starfsævinni.“
Þá kom fram í greinargerðinni að
það væri reynsla sumra þingmanna
sem hefðu setið lengi á Alþingi að
þar sem störf alþingismanna væru
jafn áberandi og raun ber vitni þá
gæti það reynst erfitt fyrir fyrrum
þingmenn og ráðherra að fá vinnu
á almennum vinnumarkaði,, m.a.
vegna þess að þeir eru ekki taldir
„heppilegir“ starfsmenn. Einnig
var sagt að þessi nýju eftirlaunalög
myndu eyða þeim áhyggjum um
óeðlileg vinnubrögð þegar að fyrr-
verandi alþingismenn hafi hlotið
góð störf að lokinni þingmennsku,
en slíkar stöðuveitingar hafa oft ver-
ið gagnrýndar og ráðamenn vændir
um spillingu.
Fyrrverandi ráðherrar
í góðum málum
Sú röksemdarfærsla að fyrrum ráð-
herrum reynist erfitt að fóta sig að
nýju í atvinnulandslaginu stenst
ekki nánari athugun. Þá virðist eink-
ar auðvelt fyrir þá sem og aðra fyrr-
verandi þingmenn að fá störf hjá
hinu opinbera eftir að þingmanna-
ferli lýkur og því fjarri því að áhyggj-
um um óeðlileg vinnubrögð hafi ver-
ið eytt. Ýmsir fyrrum ráðherrar og
þingmenn hafa yfirgefið vettvang
stjórnmálanna á undanförnum ár-
um og ákvað Blaðið að velja nokkra
þeirra af handahófi og athuga
hversu erfitt það hefði reynst þeim
að fá vinnu eftir að þingmannaferli
lauk.
Fyrst ber að nefna Friðrik Sophus-
son, en hann gengdi embætti fjár-
málaráðherra um árabil á 10 áratugn-
um. Honum reyndist ekkert sérlega
erfitt að fá vinnu þegar að hann hvarf
af braut stjórnmálanna því hann hef-
ur verið forstjóri Landsvirkjunar
alla tíð síðan. Finnur Ingólfsson var
afar umdeildur á meðan hann var
iðnaðar- og viðskiptaráðherra þjóð-
arinnar á árunum 1995-1999. Eftir
að opinberri stjórnmálaþátttöku
hans lauk þurfti hann þó ekki að
hanga lengi í lausu lofti því hann tók
samstundis við embætti Seðlabanka-
stjóra fslands. Síðan þá hefur hann
reyndar fært sig um set og er í dag
forstjóri eins af stærstu tryggingarfé-
lögum landsins, Vátryggingarfélags
f slands, ásamt því að sitja meðal ann-
ars í stjórn KB Banka. Honum hefur
því gengið ágætlega að fóta sig á hin-
um almenna atvinnumarkaði.
Guðmundur Árni Stefánsson lét
nýverið af þingmennsku eftir að
hafa setið á Alþingi í 12 ár og gegnt
ráðherraembætti um skamma hríð.
Hann tekur við embætti Sendi-
herra íslands í Svíþjóð þann fyrsta
nóvember næstkomandi og virðist
því heldur ekki hafa orðið fyrir því
óláni að þykja ekki „heppilegur“
starfsmaður. Hann tekur við af Svav-
ari Gestssyni, en hann hafði setið á
þingi í 21 ár og gengt ráðherraemb-
ætti nokkrum sinnum (viðskipt-
arráðherra 1978-1979, félags- heil-
brigðis- og tryggingamálaráðherra
1980-1983, menntamálaráðherra
1988-1991). Svavar þurfti þó ekki
heldur að ílengjast í atvinnuleysi því
að hann var samstundis skipaður
sendiherra íslands í Kanada og hélt
þaðan til Svíþjóðar tveimur árum síð-
ar þar sem hann hefur starfað fram
til dagsins í dag. Þá er vitanlega ótal-
inn sá mest áberandi af þeim öllum,
Davíð Oddsson fyrrum forsætis- og
utanríkisráðherra þjóðarinnar, en
hann fékk vinnu sem Seðlabanka-
stjóri sama dag og hann tilkynnti
um brotthvarf sitt úr stjórnmálum.
Þingmenn fá líka vinnu
Einhverjir gætu haldið að þingmenn
sem gegndu aldrei ráðherraembætti
ættu kannski erfiðara með að finna
sér nýjan atvinnuvettvang. Svo virð-
ist þó heldur ekki vera. Bryndís Hlöð-
versdóttir sat á þingi fyrir Alþýðu-
flokkinn og Samfylkinguna í tíu ár,
frá 1995 og fram á síðasta vor. Þá
ákvað hún að hætta þingmennsku
til að taka við starfi deildarforseta
lagadeildar við Viðskiptaháskólann
á Bifröst. Isólfur Gylfi Pálmason
var þingmaður Sunnlendinga frá
1995-2003 og sat þar fyrir hönd Fram-
sóknarflokksins. Eftir að hann náði
ekki inn á þing í kosningunum fyrir
tveimur árum hefur hann verið sveit-
arstjóri Hrunamannahrepps. Auk
þess var hann nánast samstundis
skipaður formaður Orkuráðs Orku-
stofnunar eftir að ljóst var að hann
næði ekki inn á þing. Þá situr hann
í stjórn íslandspósts og er auk þess
varaþingmaður.
HYUNDAI - RENAULT - BMW - LAND ROVER
m
GO BEYOND'"
<®>
HYunoni
hefur gæðin
Sama hvernig
þaó lítur út
fáöu kaupaukann beint í veskið
*Frí ábyrgöar- og kaskótrygging í 1 ár. Gildir ekki meó öðrum tilboðum.
Bensínkort með 50 þúsund króna inneign
og frí ábyrgðar- og kaskótrygglng* fylgir nú
öllum nýjum bílum frá B&L. Ef þú ert í
bílahugleiðingum, fáðu þér nýjan og glæsilegan
Hyundai, Renault, Land Rover eða BMW með
kaupauka sem þú færð beint í veskið, að
verðmæti allt að 140 þúsund krónur.
Komdu við hjá okkur. Við erum með bílinn
handa þér.
♦
RENAULT
B&L - Grjóthálsi i - no Reykjavík - 575 1200 - www.bl.is
OPIÐ VIRKA DAGA FRÁ KL. 10 TIL 18 OG LAUGARDAGA FRÁ KL 12 TIL l6.
Bílasala Akureyrar sfmi 461 2533 • Bílás Akranesi sími 431 2622 • SG Bílar Reykjanesbæ sfmi 421 4444
Áki Sauöárkróki sfmi 453 6140 • Bfla- og búvélasalan Hvammstanga sfmi 451 2230 • Álaugarey Höfn sfmi 478 1577