blaðið - 10.02.2006, Blaðsíða 22

blaðið - 10.02.2006, Blaðsíða 22
22 I HEIMSPEKI FÖSTUDAGUR 10. FEBRÚAR 2006 blaöiö Rökhornið! Umsjón: Hrafn Ásgeirsson, BA í heimspeki. Vegna mistaka var vandi síðustu viku ekki allur birtur og því verður hann birtur aftur í þessari viku - í þetta skiptið í fullri lengd. Að þessu sinni eru því tvö vanda- mál sett fram og verða svör við hverju þeirra að sjálfsögðu tekin til greina, þ.e. ekki er nauðsyn- legt að svara þeim báðum. Einnig verða tekin til greina svör sem bár- ust við þeim hluta sem birtist í síð- ustu viku. Vandi vikunn- ar (rétt útgáfa af vanda síð- ustu viku): I hefðbundinni rökfræði gildir að ef hægt er að segja (í) EF Jón kastar steini í rúðuna ÞÁ brotnar hún og (2) EF Jón kastar steini í rúðuna ÞÁ taka gömlu axlarmeiðslin sig upp aftur, þá er hægt að segja (3) EF Jón kastar steini í rúðuna ÞÁ brotnar hún OG gömlu axlarmeiðslin taka sig upp aftur. Þetta er á formlegu máli sett fram þannig að ef p-> q og p-+r þá p-Kq&r), þar sem p, q og r standa fyrir ákveðnar setningar. Þetta virðist bara vera heilbrigð skynsemi, en auðvitað koma upp vandamál hvar sem heimspekinga ber niður. Hvað getum við sagt þegar málin standa þannig að maður, segjum að nafni Halldór Baldur, á 100 krónur? Þá getum við sæst á að hann geti keypt sér Trópí (á 90 krónur). Við getum líka sæst á að hann geti keypt sér súkkulaðistykki (á 85 krónur). Þá er hægt að segja að (a) EF Halldór Baldur á 100 krónur ÞÁ getur hann keypt sér Trópí og að (b) EF Hall- dór Baldur á 100 krónur ÞÁ getur hann keypt sér súkkulaðistykki. En ætti þá ekki að vera hægt að segja, eins og í dæminu um Jón, (c) EF Halldór Baldur á 100 krónur ÞÁ getur hann keypt sér Trópí OG keypt sér súkkulaðistykki? Það gengur þó klárlega ekki, því sam- anlagt myndu safinn og súkku- laðið kosta 175 krónur og þær á Halldór Baldur ekki til (segjum að hann sé námsmaður.eða kannski listamaður). Þetta er að hluta til ansi tækni- legt vandamál í heimspekilegri rökfræði, en eins og sjá má hefur það greinilega tengingu við hvers- dagsleg mál. Athugið þó að það er elcki svo auðvelt að hægt sé að segja að hann geti einfaldlega ekki keypt bæði, kostirnir úti- loki hvorn annan, því röklega, að minnsta kosti, útiloka þeir ekki hvorn annan. Setningarnar „Hall- dór Baldur getur keypt sér Trópí“ og „Halldór Baldur getur keypt sér súkkulaði" eru EKKI einar og sér röklega ósamrýmanlegar, eins og til dæmis setningarnar „boltinn er algerlega rauður“ og „boltinn er al- gerlega grænn“ (miðað er við sömu aðstæður, þ.á.m. sama tíma). Hvar liggur ósamrýmanleikinn sem við skynjum og fáum allt of oft að reyna í eigin persónu? Rœðið ogrökstyðjið? Þakkir fœr Hlynur Orri Stefáns- son fyrir að minna mig á þennan vanda. Hinn vandi vikunnar: Parið Línus Gauti og Líf Vera eru að íhuga að festa kaup á íbúð. Þau hafa komist að því að þau treysta sér til að greiða um 20 milljónir fyrir húsnæði og fara á fasteigna- sölu að bjóða í íbúð með þessa upp- hæð að leiðarljósi. Svo vill til að fasteignasalinn þekkir aðeins til rökfræði og er þar að auki nokkuð útsmoginn (athugið að það á alls ekki við um fasteignasala almennt, það vill bara svo til að þessi ímynd- aði fasteignasali þarf að vera það svo vandinn komi til). Nú segja Linus og Líf fasteignasalanum að þau séu tilbúin að greiða 19,7 millj- ónir fyrir tiltekna íbúð. Fasteigna- salinn svarar um hæl að það sé of lágt og spyr hvort þau séu tilbúin að hækka sig um 100 krónur (já!, 100 krónur). Parið langar mikið í íbúðina og finnst þau því ekki muna um 100 krónur til eða frá. Þau segja fasteignasalanum að þau muni ekki um 100 krónur til eða frá og þau séu því tilbúin að greiða 19 milljónir 700 þúsund og 100 krónur fyrir húsnæðið. Fasteigna- salinn leikur sama leikinn endur- tekið og fyrir en varir hafa Línus og Lif boðið 30 milljónir í íbúðina! Þegar þau ranka við sér bregðast þau ókvæða við en fasteignasalinn bendir þeim á eftirfarandi: • 19.700.000 eru ekki of mikið að greiðafyrir íbúðina. • Þar sem þau munar ekki um 100 krónur til eða frá, þá eru 19.700.100 heldur ekki of mikið fyrir tbúðina. •Og þar sem 19.700.100 eru ekki of mikið, þá er 19.700.200 það heldur ekki...og svona koll af kolli þangað til ályktað er að 30.000.000 sé ekki of hátt verð fyrir tbúðina. Er þessi röksemdarfærsla ógild? Nú virðist sem forsendurnar séu allar sannar en niðurstaðan ósönn. Samkvæmt því þyrfti parið að benda á ógilt skref í rökfærslu fasteignasalans. Gæti það kannski verið að forsendurnar virðist allar sannar en séu það ekki í raun? Eða eru allar forsendur sannar og öll skrefin gild og aumingja parið verður hreinlega að samþykkja að greiða 30 milljónirnar? Rceðið og rökstyðjið. Góða skemmtun! Svörsendist til haukur@bladid.net Menningarárekstrar og átök siðmenningarsvœða - Magnús Þorkell Bernharðsson stýrir námskeiði hjá Endurmenntun HÍ ,Átök siðmenningarsvæða? Islam og Vesturlönd“ er yfirskrift nám- skeiðs sem haldið verður á vegum Endurmenntunar Háskóla Islands dagana 27.-30. mars næstkomandi. Umsjónarmaður verður Magnús Þorkell Bernharðsson, kennari við Williams College i Bandaríkjunum. í fréttatilkynningu segir að nám- skeiðið sé án efa þarft innlegg í þá umræðu sem hefur verið um þessi efni að undanförnu og risið hátt í kjölfar umdeildrar myndbirtingar i Jótlandspóstinum danska. Vikuna 20.-27. niars mun Magnús Þorkell, ásamt Karen Merill, dósent í sagnfræði við Williams College í Massachusetts og Martha Umphrey, dósent í lögfræði, réttarheimspeki og samfélagsvitund við Amherst College í Massachusetts, hafa um- sjón með námskeiði á vegum End- urmenntunar sem m.a. fjallar um utanríkisstefnu Bandaríkjanna eins og hún birtist í alþjóðastjórnmálum samtímans. Námskeiðið ber heitið „Land hinna frjálsu?" Nánari upplýs- ingar um námskeiðin er að finna á vefsíðunni www.endurmenntun.is. Davíð Hume rannsak aði skilningsgáfuna Siðferði helgast afmannlegu eðli og hananú! Nokkur hefð er fyrir því að verðlaunabækur rökhornsins séu sjálfar hornsteinar í vestrænni menningu og lífi. Skyldi engan undra enda eru þær gefnar út af Hinu íslenska bókmenntafélagi, sem leggur ekki í vana sinn að gefa út neitt rusl. Verðlaunabók vikunnar að þessu sinni er engin undantekning - og mætti jafnvel færa rök fyrir því að hún taki mörgum fyrirrennurum sínum fram. Það verður hins vegar ekki gert á þessum vettvangi enda ekki heimspekisíðunnar að fella gildis- dóma um rit þau er hún tekur til umfjöllunar. Ritið sem um ræðir er hin fræga Rannsókn á skilningsgáfunni skoska heimspekingsins Davids Hume (1711-1776), en sá er jafnan (og af góðum ástæðum) talinn til merkustu og áhrifamestu heimspek- inga síðari ára. Hann var m.a. einn af höfuðpaurum skosku upplýsing- arinnar, hedónisti (hann var t.d. ansi vel í holdum), vísindamaður og góður gæi. Einkum er hann kunnur fyrir þekkingarfræði sína, trúar- heimspeki og siðfræði. í þessum greinum heimspekinnar setti hann fram kenningar sem gengu þvert á margar skoðanir sem viðteknar voru á hans tíma. Hann færði meðal annars rök fyrir því að mannlegum skilningi væri þrengri skorður settar en flestir vildu vera láta, að um guð- fræðileg efni væri nánast ekkert hægt að vita eða ræða af viti og að obbinn af allri guðfræði væri ekki annað en hártoganir og hindurvitni. Auk þess reyndi hann að leggja grundvöll að veraldlegri siðfræði og sýna fram á að siðferði helgist af mannlegu eðli og þörfum samfé- lagsins, en komi trúarbrögðum ekki við. Telja flestir að honum hafi geng- ist prýðilega upp með það og mætti því jafnvel íhuga hvort ekki mætti hvetja þá trúarhópa sem hafa krafist þess að íslensk löggjöf byggi á heil- agri ritningu frekar en skynsemi og kröfum samfélagsins að blaða lítið eitt í Hume. Jafnframt því er hann rannsak- aði málefni guðfræði og frumspeki reyndi Hume að grundvalla vísinda- legri skilning á mannlífinu en tíðk- ast hafði. Hann er því einn af frum- kvöðlum félagsvísindanna og geta þeir sem huga vilja að undirstöðum þeirra lært margt af góðri yfirlegu á helstu ritum hans. Rannsókn á skilningsgáfunni er meðal þekkt- ustu rita Humes og veitir gott yfirlit yfir helstu kenningar hans á sviði þekkingarfræði, frumspeki og trúar- heimspeki. Óhætt er að fullyrða að fá heimspekirit hafi á síðari öldum hafi haft meiri áhrif - bein og óbein - á hugarheim Vesturlandabúa. Þýðing bókarinnar er gerð af heim- spekingnum Atla Harðarsyni, sem einnig ritar inngang, en þess má geta að í bókinni er einnig að finna ansi áhugaverða ævisögu Humes. haukur@bladid.net Námskiið fýrir stúhivimr myml ivéiar P'n itesi) vp Námskeiðin eru fyrir þá sem eru að stíga sin fyrstu skref i stafrænu Ijósmyndatækninni. Boðið er upp á mismunandi iðng námskeið: 8 tíma, 12 tima og 16 tima. Farið er ýtarlega i allar helstu stillingar á stafrænu vélinni og útskýrð i máli og myndum ýmsar myndatökur og veitt ýmis géð ráð. Farið er í tölvumálin og útskýrt hvemig best er að setja myndir i tötvu, prenta þær út, senda þaer í tölvupósti og koma skipulagi á myndasafnið. Nemendur fá að taka myndir I ./ Ijósmyndastúdiói og setja auk þess upp litið heimastúdio á staðnum. Sýnd er notkun á forritum, m.a. Movie Maker, Plcasa og Nemendur fá afhent ýmis kennslugögn. Alllr nemendur fá afsláttarkort sem glldlr f öllum helstu Ijósmyndavöruverslunuum á Höfuðborgarsvæðinu. m 1 f. Næstu Ijósmyndanámskeiö: Helgarnámskeið (8 timar) kl. 13-17 kr. 10.900 25. - 26. febrúar 3ja daga námskeið (12 timar) kl. 18-22 kr. 14.900 13. -16. febrúar (ménud. + miðvikud +fimmtud.) 27.feb.-2.mars 6.-9. mars 13. -16. mars 27.-30. mars 4ra daga námskeíð (16 timar) kl. 18-22 kr. 19.900 20. • 28. febrúar (mánud. ♦ miðvikud. riimmtud.+þnðjud.) 20. • 28. mars Námskeiðið er ætlað þeim sem vilja geta breytt sinum myndum á ýmsa vegu. Nemendur þurfa aö koma meö fartölvu með uppsettu photoshop forriti. Námskeið þetta er bæði verklegt og bóklegt og fá nemendur ýmis verkefni að glima við. Farið er í eftirfarandi atriði: Að taka burt atriði úr myndum, skera af myndum, laga halla á myndum, gera myndir brúntóna, skipta um lit i hluta af myndum. Setja ramma utan um myndir og texta inn á þær. Breyta myndum meö effectum, setja saman tvær eða fleiri myndir. Einnig er sýnt hvernig hægt er að lagfæra skemmdar myndir. Auka og minnka kontrast i myndum. Setja saman nokkrar myndir og gera úr þeim panorama mynd. Velja réttar stærðir og upplausn fyrir mismunandi notkun og vista myndir til notkunar siðar meir, vinna með layera (glærur) og margt fleira. Næsta PH0T0SH0P námskeið er 18. -19. mars kl. 13 -17. Verð kr.12.900 wwmlj ðiflip titriJs Völuteigur 8 Mosfellsbær S: 898 3911 Leiðbeinandi er Pálmi Guðmundsson

x

blaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: blaðið
https://timarit.is/publication/941

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.