Bændablaðið - 25.02.2010, Blaðsíða 12

12 Bændablaðið | fimmtudagur 25. febrúar 2010
Mánudaginn 15. febrúar sl. var
haldin málstofa á Keldnaholti
á vegum Landbúnaðarháskóla
Íslands. Þar hafði Andrés
Arnalds, fagmálastjóri Land-
græðslu ríkisins, framsögu og
fjallaði um það sem hann kallar
vegagerð framhjá kerfi. Þar vísar
Andrés til þess vegaslóðakerfis
sem hann segir að hafi mynd-
ast vegna skorts á regluverki og
aðhaldi. Þá hafi orðið gríðarleg
fjölgun torfærutækja á undan-
förnum árum, í samspili við
dapurt umhverfislæsi of margra
ökumanna, valdið miklu álagi á
viðkvæmum leiðum. Nýjar slóðir
séu einnig stöðugt að myndast en
lög og reglur til aðhalds séu ófull-
nægjandi.
Engar reglur um
birtingu ökuleiða
Andrés segir að í raun sé hópur
ökumanna, meðal annars á torfæru-
hjólum og fjórhjólum, sem fari
ránshendi um viðkvæma náttúru
Íslands. Vegakerfi Íslands sé þann-
ig tvöfalt; annars vegar þær leiðir
sem eru á skrá Vegagerðarinnar
og hins vegar urmull slóða utan
hins opinbera kerfis. Þeir séu mun
umfangsmeiri, jafnvel helmingi
lengri, og hafi að mestu orðið til
utan skipulags, því engar reglur
gildi um birtingu ökuleiða á landa-
kortum.
Gott starf hefur verið unnið innan
ýmissa félaga að hans mati og nefnir
hann t.a.m. starf Ferðaklúbbsins 4x4
og Vélhjólaíþróttafélagsins VÍK,
þar sem vandamál eru leyst með
þjónustu – brautum og svæðum með
rauðum númerum. Hann segir þó
að ofsi einstakra manna innan raða
félaganna sé umræðunni til trafala.
Engar útbætur þrátt fyrir
áralanga umræðu
Umræðan um landsspjöll vegna
torfæruhjóla er orðin nokkuð
gömul að sögn Andrésar, en enn
sem komið er gætir að hans mati
úrræðaleysis í þessum málum.
Hann vitnar til umfjöllunar um
málið í fjölmiðlum í gegnum tíðina
og skipan nefnda án sýnilegs árang-
urs. Hann segir að nafn málstof-
unnar sé sótt til ummæla þáverandi
umhverfisráðherra Sigríðar Önnu
Þórðardóttur, frá árinu 2006, sem
sagði að Ísland væri örum skorið
og ráða þurfi bót á því. Síðan hafi
lítið gerst annað en það að ástandið
hafi versnað.
Er það lögbrot að
aka fornar þjóðleiðir?
Andrés gerði Ferða- og útivist-
arfélagið Slóðavini einnig að
umtalsefni í erindi sínu. Hann vitn-
ar til viðtals í dagblaði við formann
félagsins þar sem fram kemur að
vélhjólafólk í félaginu aki um gamla
vegi sem ruddir voru í árdaga; að
þeir noti sömu svæði og göngufólk
og noti gamlar leiðir sem farnar
voru í árdaga með stórum vörðum
á leiðinni. Andrés bendir á að þjóð-
leiðir eldri en 100 ára séu verndaðar
samkvæmt þjóðminjalögum og því
sé um skýrt lögbrot að ræða. Hann
vísar í þessu samhengi til leiða
eins og Prestastígs, Árnastígs og
Ketilsstígs – og annarra svipaðra
leiða á Reykjanesskaga. Hann segir
að það sé óþolandi ástand að þetta
sé látið viðgangast og brýnt sé að
finna lausnir á vandamálinu. Hann
segir nokkuð stóran hóp manna telji
það rétt sinn að mega aka út um allt.
Aftur vitnar Andrés til þáver-
andi umhverfisráðherra sem sagði
árið 2006 að skýra þyrfti reglur um
torfæruhjólin. Andrés segir það
ennþá eiga við í dag. Við þá vinnu
þurfi að hafa í huga að beita þurfi
heildrænum lausnum; mæta þörf-
um með löglegum leiðum innan
skipulags og búa til refsiramma
með sektum og upptöku hjóla.
Hið nýja landnám
Andrés spurði í erindi sínu um
réttmæti þess að sýna allar slóðir
á landakortum. Hann segir að allt
landið sé skipulagsskylt og þar séu
gerðar mjög ríkar kröfur. Reyndin
sé sú að útgefendur landakorta séu
orðnir í einhverjum skilningi sjálf-
skipuð skipulagsyfirvöld. Kort
Máls og menningar t.d. virðast
þannig samkvæmt samanburði við
gömlu Landmælingakortin vera
orðin ónákvæmari. Því til staðfest-
ingar sýndi Andrés fram á að heitið
„Vegarslóð“ nær yfir þrjár gerðir
leiða/vega gömlu kortanna. Hann
efast um að öryggi ferðamanna sé
betur tryggt með því að sýna allar
slóðir og spyr í framhaldi hvaða
tilgangi það þjóni að sýna varhuga-
verðar slóðir sem akveg.
Samstillt átak til úrbóta
Í lok erindis síns tiltók Andrés
nokkur myndadæmi af vefjum
ferðaþjónustufyrirtækja þar sem
pottur virðist brotinn í umgengni
við landið. Sagði hann þær mynd-
ir sanna ákveðinn tvískinnungs-
hátt fyrir tækjanna og stangast á
við yfirlýsingar þeirra um góða
umgengni.
Sagði Andrés að móta þyrfti
sátt um vegakerfi framtíðarinnar.
Hann sagði að flestir ökumenn
virtu þær leikreglur sem samfé-
lagið hefur sett. Hópur manna fari
hins vegar ránshendi um sameig-
inlega náttúruauðlind þjóðarinnar
og þörf sé á samstilltu átaki til
að koma í veg fyrir varanlegar
skemmdir á náttúru Íslands.
Slóðavinir sammála Andrési um
óæskilega þróun í kortagerð
Eftir að Andrés hafði flutt fram-
sögu sína voru fyrirspurnir leyfð-
ar úr sal. Spurt var hvort það væri
búið að sýna fram á að um raun-
verulega aukningu í akstri utan
vega væri að ræða. Sagði Andrés
að talning hefði farið fram sl.
sumar meðal landvarða og að auki
styddist hann við eigin tilfinn-
ingu. Fram kom að skipulag vega
væri í höndum sveitarstjórna og
því á þeirra ábyrgð. Andrés sagði
að þrátt fyrir að skipulagsyfirvöld
(sveitarfélögin) vinsi úr þeim
leiðum sem koma fram og ákveði
hvað skuli vera leiðir eða vegir, þá
yrðu þessar leiðir engu að síður til
sem væru utan skipulags – og þær
væru vandamálið.
Nokkrir félagsmanna Slóða-
vina voru á málstofunni og hélt
formaður þeirra Jakob Þór Guð-
bjartsson stutta tölu í fyrirspurn-
artímanum. Þar kom fram að þeir
stæðu í baráttu við skipulagsyfir-
völd um að fá ákveðið skiptulag
á hreint gagnvart þeirra akstri. Þá
kallaði hann eftir sambærilegri
úttekt á áhrifum hestafólks á land-
ið. Var hann sammála Andrési
um óæskilega þróun í kortagerð
og sagði það einnig koma hans
félögum illa þegar kastað væri
til höndum í þeim málum. Sagði
hann það ekki rétt að Slóðavinir
fóðruðu kortaútgefendur á gögn-
um og mótmælti því að aukning
hefði orðið á akstri utan vega,
þó umferð hefði klárlega aukist.
Menn færu um leiðir sem hefðu
verið eknar í mörg ár og í hans
huga væri utanvegaakstur land-
níðsla og landsspjöll.
Andrés sagðist óska þess heit-
ast að geta átt gott samstarf við
Slóðavini um að koma þessum
málum í lag varðandi þjóðleiðirnar
fornu – t.d. á Reykjanesskaganum
– því þar væri um skýrt lögbrot að
ræða. Sömuleiðis væri bannað að
fara inn á kindagötur, vatnsskorn-
inga og annað þvíumlíkt, nema
það hafi einfaldlega verið staðfest
í skipulagi. -smh
Andrés Arnalds á málstofunni Ísland örum skorið
Gagnrýnir „sjálfsprottið“ vegakerfi vélknúinna ökutækja
– Engar reglur gilda um birtingu ökuleiða á landakortum
Frá málstofunni á Keldnaholti Jakob Þór Guðbjartsson formaður Slóðavina (fyrir miðri mynd) hélt stutta tölu í
fyrirspurnar tímanum. Andrés hlýðir á hann lengst til hægri. mynd | smh
Það hlýtur að teljast til tíð-
inda þegar nýr íslenskur söng-
leikur er frumsýndur, hvað þá
þegar ungmennafélag í dreifbýli
á í hlut. Það gerist hins vegar
á föstudagskvöld, 26. febrú-
ar en þá frumsýnir leikdeild
Ung menna félagsins Eflingar í
Reykja dal glænýjan íslenskan
söng leik, sem heitir Ólafía. Sýnt
verður í Breiðumýri. Heima-
menn eru allt í öllu varðandi
sýn ing una, söngleikurinn er
eftir Hörð Þór Benónýsson, Jaan
Ala vere samdi tónlist og er jafn-
framt tónlistarstjóri sýningar-
innar og leikstjórn er í höndum
Arn órs Benónýssonar.
Leikritið fjallar m.a. um ungt
fólk, líf þess í gleði og sorg, en
ekki hvað síst um það áreiti sem
ungt fólk mætir þegar það fetar sig
í átt til fullorðinsára. Aðstandendur
sýningarinnar vænta þess að hún
muni hafa nokkurt forvarnargildi
þegar upp er staðið.
Æfingar hafa staðið yfir frá því
í byrjun október auk þess sem öll
lögin í sýningunni voru hljóðrit-
uð um miðjan janúar og koma út
á geisladisk nú um mánaðamótin.
Alls taka 25 leikarar þátt í sýn-
ingunni auk þess sem rúmlega 20
manns sinna öðrum störfum við
sýninguna, svo sem leikmynda-
gerð, förðun, hárgreiðslu, hljóð- og
ljósastjórn svo eitthvað sé nefnt.
Sýningar verða um helgina, 27.
og 28. Febrúar, kl. 16 á laugardag
og 20.30 á sunnudag og síðan
um aðra helgi, á föstudags- og
sunnudagskvöld kl. 20.30. Nánari
upplýsingar um sýninguna og sýn-
ingartíma er að finna á heimasíðu
Eflingar, leikdeild.is.
Í Reykjadal er áratuga hefð
fyrir leiklistarstarfsemi og þar
hefur undanfarin ár verið unnið
gróskumikið starf á því sviði. Við
val á verkefnum hjá leikdeild Umf.
Eflingar hefur iðulega verið miðað
við að nemendur Framhaldsskólans
á Laugum hafi tækifæri til þess að
taka þátt í sýningunum, ýmist sem
leikarar eða starfsmenn. Skólinn
hefur síðan metið vinnu nemenda
til eininga og þeir fengið leikstarf-
ið metið sem valáfanga við skól-
ann. Þannig hafa verið slegnar tvær
flugur í einu höggi ef svo má segja,
unga fólkið öðlast reynslu sem
styrkir það og eflir sem einstaklinga
og síðan hefur vinna þeirra nýst
þeim sem hluti af námi við skólann.
Samvinna þessi hefur vakið umtals-
verða athygli og á liðnum níu árum
hafa sýningar á vegum Eflingar
tvisvar sinnum verið valdar til
flutnings í Þjóðleikhúsinu.
MÞÞ
Nýr íslenskur söng-
leikur, Ólafía, frum-
sýndur í Reykjadal
Gígja Valgerður Harðardóttir er hér
í hlutverki Ólafíu, sn söngleikurinn
fjallar um ungt fólk og líf þess í
gleði og sorg.
Leikdeild Umngmennafélagsins Eflingar í Reykjadal frumsýnir nýjan ís-
lenskan söngleik, Ólafíu, í Breiðumýri á föstudagskvöld. Við val á verk-
efnum leikdeildar hefur iðulega verið miðað við að nemendur Fram halds-
skólans á Laugum fái tækifæri til að spreyta sig. Hér er hluti leikarahóps-
ins á æfingu í vikunni, en allir á myndinni eru nemar við Laugaskóla.
Ómar Jónsson í hlutverki Gunna
og Konráð Vilhjálmsson í hlutverki
Bjarka.