Bændablaðið - 23.06.2011, Blaðsíða 7

7Bændablaðið | fimmtudagur 23. júní 2011
B réfkorn barst á dög unum frá Jóni Hermannssyni bónda á Högnastöðum í
Hrunamannahreppi Árnessýslu. Jón
er fæddur og uppfóstraður í Lang-
holtskoti í Hreppum, en hefur um
langt árabil búið á Högnastöðum.
Jón er gagnfróður maður og afburða
snjall bæði fræða- og sagnaþulur.
Jón sendi efnislega snjalla og vel
gerða vísu, sem hann samdi þegar
Ásmundur Einar Daðason hafði
er svo græskusmá, að varla særir
nokkurn:
Ási er af ýmsum talinn,
einnig mér sem reyndi að skilj’ann,
endanlega orðinn galinn
eða þeir sem núna vilj’ann.
Efnisríkt bréf sendi mér Valdemar
H. Gíslason
Hann hefur fyrr fóðrað lesendur
á góðum vísum að vestan, og er
hér ekki undantekning á. Guð-
mundur hét maður Einarsson,
oft nefndur „Hvellur“ og gegndi
Guðmundur var alkunnur hagyrð-
ingur á sinni tíð. Hann orti mikið
af kersknisvísum, en einnig falleg
ljóð eins og „Tryggðaeiðinn“ sem
þjóðin syngur gjörvöll allt til þessa
dags. Eftir lát Guðmundar fannst
þessi visa á náttborði hans:
fara ei lengur bundið svið,
fæ ég kannski, eins og aðrir,
eitthvað til að glíma við.
Næstu vísu Hvells fylgir svofelldur
var ekki klár á nöfnum á altaris-
klæðum presta. Hökul kallaði hún
skökul. Eitt sinn er hún kom frá
messu hafði hún orð á, hvað skök-
ullinn á presti hefði verið óhreinn.“
Frúin gleið og gáfnaþurr
gaf það vísdómsmerki.
skökullinn á klerki.
-
sonar, en grip til efnis úr gömlum
hirslum mínum. Einhverju sinni
færði sr. Tryggvi Kvaran Árna
Pálssyni prófessor afréttara, sem
vel var þeginn. Í þakklætisskyni
fyrir dropann fékk sr. Tryggvi
þessar vísur frá Árna:
Ennþá gerist gaman nýtt,
gnótt er í kjallaranum.
Nú er geðið glatt og hlýtt
í gamla svallaranum.
Eftir marga amastund
á andann fellur héla.
En hitt er rart, hve hýrnar lund
ef heyrist gutla á pela.
Það er eins og leysist lönd
úr læðing margra ára,
þegar hnígur heim að strönd
höfug vínsins bára.
Theodóra Thoroddsen
skáldkona, leit vísur Árna, kvað
hún:
Bakkus karlinn kann það lag,
þá köld og myrk er lundin,
að breyta nótt í bjartan dag
og brúa dýpstu sundin.
Ef ske kynni, að Ásta Sverrisdótir
væri vakandi, þá birti ég henni til
braglystar eina gamla gátu úr fórum
Sveins Víkings:
Undir palli er’ann,
og í bát þú sér’ann
þversum jafnan þar.
Á sauðahaus má sjá’ann,
þá sannast of hver á’ann,
og sætur svöngum var.
Umsjón: Árni Jónsson
kotabyggd1@simnet.is
Í umræðunni
MÆLT AF
MUNNI FRAMDagur sauðfjárræktarinnar 24. júní
Föstudagurinn 24. júní verður
viðburðarríkur á Hvanneyri en
þá standa Landbúnaðarháskóli
Íslands og Búnaðarsamtök
Vesturlands (BV) fyrir Degi sauð-
fjárræktarinnar. Viðfangsefnið
er íslenska sauðkindin og afurðir
hennar.
Hvanneyri í Borgarfirði og hefst kl.
10 þar sem Ágúst Sigurðsson setur
hátíðina. Síðan verða haldinn fjöldi
erinda af innlendum og erlendum
fyrirlesurum og lýkur hátíðinni
klukkan 17.
Dagur sauðfjárræktarinnar er
haldinn í tengslum við fjölþjóðlegt
verkefni um fræðslu fyrir sauðfjár-
bændur sem Landbúnaðarháskóli
Íslands leiðir (www.sheepskills.eu).
Um er að ræða tveggja ára verk-
efni með sauðfjárbændum í fimm
að stuðla að betri nýtingu á tækifær-
um sem felast í sauðfjárbúskap. Lögð
er áhersla á framþróun og nýsköpun,
svo sem í tengslum við landbúnaðar-
tengda ferðaþjónustu og með þróun
nýrra afurða eins og matvöru og hand-
verks. Markmiðunum verður náð með
aukinni fræðslu og símenntun.
Í tengslum við verkefnið hafa
verið þróuð og haldin námskeið fyrir
um allt land á næstu árum. Einnig
er unnið að gerð bókar um sauðfjár-
rækt. Bókin verður tilbúin í haust. tengslum við verkefnið verður öllum
opið á heimasíðunni www.sheep-
skills.eu
Býflugnaræktendum á Íslandi
fjölgaði um 37 þann 15. júní sl.,
en þá voru 64 býflugnabú flutt frá
Álandseyjum með flugi til Íslands.
Fyrir í landinu voru 21 ræktandi
með 42 bú. Voru búin flutt í þar
til gerðum kössum sem innihéldu
um 15.000 flugur hver – þar af
eina drottningu – og þeir afhentir
í Elliðahvammi á Vatnsenda við
Elliðavatn.
Segja má að saga býflugnarækt-
unar á Íslandi hefjist með heimkomu
Egils R. Sigurgeirssonar frá Svíþjóð
árið 1998, en þar hafði hann dval-
ist í 11 ár og kynntist þá þessari
búgrein. Egill hefur verið formaður
Býflugnaræktendafélags Íslands
(Bý) frá stofnun þesss árið 2000.
Stutt og stopul saga
býræktar á Íslandi
Að sögn Egils voru þó stopular
tilraunir gerðar á Íslandi, mest að
tilstuðlan fólks af erlendum upp-
runa. „Árin 1936 og 1938 voru
bú flutt til landsins frá Noregi.
en lifðu ekki af veturna. Árið
1951 flutti Melitta Urbancic (frá
Austurríki) inn bú frá Skotlandi
og 1952 og 1953 frá Noregi – og
hélt býflugur í Reykjavík í nokkur
ár. Býræktunarfélag Íslands var
stofnað 1953 af frumkvöðlunum
dr. Melitta von Urbancic og dr. Geir
Gýgja. Árið 1960 var Melittu gert
að fjarlægja búin vegna óánægju
nágrannanna með flugurnar.
Árin 1975 og 1976 flutti Olgeir
Möller inn bú frá Danmörku en
þessi bú lifðu ekki af veturna.“
Egill flytur heim
Í Svíþjóð hafði Egill byggt upp
talsverða reynslu. „Ég hafði ræktað
býflugur í Svíþjóð árin 1988 til
1998 og flutti með mér fimm bú til
landsins í ágúst 1998. Tvö stærstu
búin drápust á leiðinni í flugvélinni.
Hin þrjú gáfu svo 25 kg hunangi
samtals. Um sumarið brögguðust
búin og voru vel stór að hausti. Eitt
bú drapst um veturinn en annað bú
kom mjög lítið undan vetri.
Um veturinn 2000 hélt ég nám-
skeið í býflugnarækt í mars-maí og
tóku átta manns þátt sem öll hafa
bæst við smám saman.
Bý var svo stofnað það sumar.
-
fengum við tvær sendingar það
sumarið. Seinni sendingin mis-
heppnaðist algerlega því það rigndi
í föturnar á flugvellinum í Svíþjóð
og flugurnar drápust.
miður um veturinn vegna smæðar.
náðu ekki að byggja upp fjölda til
að halda hita.“
Árásargjarnar og leiðinlegar
norskar flugur
„Árið eftir var aftur reyndur inn-
flutningur og nú frá Noregi með
Norrænu. Af 18 búum lifðu 16 af
-
gjarnar og leiðinlegar flugur að
vinna með en af átta búum sem
tekið var frá fengum við 70 kg af
hunangi,“ segir Egill.
Næstu ár einkenndust nokkuð af
brösóttu gengi. Lykilatriði í býrækt
er að geta vetrað búin, haldið þeim
að flugurnar séu gæfar. Bæði gekk
erfiðlega að vetra búin á þessum
árum og svo voru flugurnar of
árásargjarnar. Upp úr 2006 fer þó
að rofa til og segja má að síðan hafi
gengið verið upp á við.
Sjálfstæðir bændur
Á aðalfundi Bý á síðasta ári komu
fram hugmyndir um hvort félagið
ætti erindi í Bændasamtök Íslands.
Garðyrkjufélagi Íslands um að
Bý gæti orðið undirdeild í þeim
félagsskap. Egill segir að ákvörðun
hafi verið tekin á aðalfundi þessa
árs, þann 10. apríl sl., að þar sem
býrækt væri ennþá frístundaiðja
ætti Bý ekki heima undir þessum
fagfélögum. „Ég sel fastakúnnum
mitt hunang, en það er ekki ódýrt.
Ástæðan fyrir því er að það er dýrt
að flytja inn bú og svo er þetta gæða
hunang sem við framleiðum hér.
flugur hér sem er mikils virði í
dag. Uppi eru tilgátur um að hrun
í býflugnastofnum að undanförnu,
víðsvegar um heim, megi tengja
notkun á skordýraeitri og jafnvel
að einhverju leyti til vírussýkinga.
Íslandi ættu að vera lausar við skor-
dýraeitur þar sem notkun á slíku
í íslenskum landbúnaði er með
minnsta móti. Kannski mætti því
segja að íslenskt hunang sé eitt það
hreinasta í heimi.“
Heimspressan í Elliðahvammi
Athygli vakti að fréttaritari þýska
stórblaðsins Der Spiegel var á
staðnum þegar búin voru afhent á
á þeim áhuga sem hér er og þeim
fjölda fólks sem nú heldur býflugur
og eru nýbyrjendur í býrækt á
sem flestir stundi þessa ræktun og
að við verðum sjálfum okkur næg
um býflugur og hunang í framtíðinni.
Hugsanlega verður það þá þannig að
Ísland verður eina landið í heimi sem
ræktar frískar býflugur.“
/smh
stofnun þess árið 2000.
Frá afhendingu búanna í Elliðahvammi á Vatnsenda við Elliðavatn þann 15. júní sl.
Býflugnarækt á Íslandi
í örum vexti
– 37 nýir félagar tóku við 64 búum frá Álandseyjum á dögunum