Fréttablaðið - 19.05.2012, Qupperneq 16

16 19. maí 2012 LAUGARDAGUR
greinar@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
H
áskóli Íslands hefur kannað hvernig einkunnir nem-
enda skiptast eftir þeim framhaldsskólum sem nem-
endurnir koma úr. Niðurstaðan er í stuttu máli sú að
tilteknir skólar raðast oftar ofarlega en aðrir. Fyrst
og fremst sýnir rannsóknin þó fram á að munur milli
skóla er ekki afgerandi.
Ólafur Þ. Harðarson bendir á í frétt blaðsins á föstudaginn
að þótt vissulega komi þeir skólar sem gjarnan hafi verið taldir
skila góðum nemendum vel út þá séu einnig aðrir skólar sem skili
góðum nemendum til HÍ. Hann
bendir einnig á að líta þurfi til
þess að skólarnir fái misgóða
nemendur úr grunnskóla.
Goðsagnir um gæði fram-
haldsskóla hafa lengi verið líf-
seigar. Með einsleitri mælistiku
hafa menn komist að því að elstu
menntaskólarnir og aðrir tiltekn-
ir bóknámsskólar séu bestir en yngri skólar, sem margir hverjir
bjóða mun fjölbreytilegra nám, þykja ekki eins góðir.
Við þessar goðsagnir má margt athuga. Í fyrsta lagi liggur
mælistikan yfirleitt í bóknáminu eingöngu en ekki í öðrum þátt-
um námsframboðs. Í öðru lagi er yfirleitt lítið gert með það að
skoða samhengið milli þess hvers konar nemendur koma inn í
skólana og svo hvernig þeim vegnar að námi loknu.
Þannig er nemandi sem alla tíð hefur gengið vel í bóknámi í
grunnskóla mun líklegri til að sækja í hefðbundinn menntaskóla,
sem býður honum val milli fjölmargra bóknámsgreina, en í fjöl-
brautaskóla, sem býður honum val milli mun fleiri námsgreina
en kannski tiltölulega einsleitt bóknám.
Könnun á gengi nemenda innan HÍ sýnir fram á að góður nem-
andi getur komið úr hvaða skóla sem er. Gengi fólks í námi veltur
á fjölmörgum þáttum, og þá ekki síst þáttum eins og viðhorfi til
náms, áhuga á viðfangsefnunum og fjöldamörgum öðrum þáttum,
bæði ræktuðum og meðfæddum.
Hlutur skólans er að búa nemandanum hvetjandi námsum-
hverfi og sjá til þess að hann þrífist vel á alla lund þannig að
árangur hans í námi megi verða sem bestur. Það sama gildir um
heimilin og það gefur augaleið að nemandi sem kemur frá heimili
þar sem ríkir jákvætt viðhorf til náms og hann fær hvatningu er
minna háður skólanum sínum en sá sem kemur úr umhverfi þar
sem skólanám er ekki forgangsraðað. Til dæmis þess vegna er
svo mikilvægt að hnekkja goðsögnunum um skólana.
Það skiptir miklu máli að taka niðurstöðum kannana um gengi
nemenda af þeirri yfirvegun sem viðmælendur í frétt blaðsins á
föstudaginn gerðu, að nota hana til að vinda ofan af goðsagnaum-
ræðunni fremur en að ýta undir hana eins og oft hefur verið gert.
Mestu máli skiptir að ungt fólk á Íslandi eigi þess kost að sækja
fjölbreytt nám í margs konar skólum. Sumum hentar bóknám,
öðrum verknám, sumum hentar rammi bekkjarkerfisins meðan
öðrum hentar nám í minna formföstu umhverfi. Allt þetta unga
fólk á að eiga þess kost að iðka nám sitt í skólum sem koma til
móts við þarfir þess.
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Atli Fannar Bjarkason (dægurmál) atlifannar@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir, ritstjórnarfulltrúi, sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is FÓLK OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
SPOTTIÐ
AF KÖGUNARHÓLI ÞORSTEINS PÁLSSONAR
Sagt var að siðfræði margra þeirra sem áttu og stjórnuðu gömlu bönk-unum fyrir hrun hefði
rúmast í þessari setningu: „Við
eigum þetta, við megum þetta.“
Guðni Th. Jóhannesson sagn-
fræðingur vísaði í þessa hugsun
í sjónvarpsviðtali nýlega þegar
hann var að skýra þá ákvörðun
meirihluta Alþingis að ákæra
fyrrum forsætisráðherra einan
vegna hrunsins og sleppa ráð-
herrum Samfylkingarinnar. Og í
þessari viku skaut svo þetta hug-
arfar upp kollinum á ný eins og
uppvakningur.
„Menn mega ekki alveg missa
sjónar á því og setja niður hæl-
ana bara út af einhverri þröngri
túlkun á laga-
bókstafnum.“
Þessi ummæli
hefur þetta blað
eftir Steingrími
J. Sigúfssyni,
ráðherra efna-
hagsmála, í til-
efni af því að
stjórnendur líf-
eyrissjóðanna
vildu ekki láta
undan þrýstingi ríkisstjórnarinn-
ar og falla frá veðum sem þeim er
að lögum skylt að taka.
Ráðherrann rökstyður þetta
svar sitt með því að segja: „Við
erum jú öll saman í þessu og
lífeyrissjóðirnir líka, að koma
heimilinum í gegnum þessa erf-
iðleika.“ Með öðrum orðum: Göf-
ugt markmið réttlætir að stjórnir
fjármálafyrirtækja gangi á svig
við lög og jafnvel stjórnarskrá.
Áður hafði formaður efnahags-
nefndar Alþingis talað á sama
veg.
Í skýrslu rannsóknarnefndar
Alþingis er gagnrýnt að of fáir
hafi sett niður hælana þegar
þröngur lagabókstafurinn og
kröfur um ábyrga stjórnarhætti
áttu að setja stjórnendum gömlu
bankanna skorður. Ummæli
Steingríms J. Sigfússonar sýna
hins vegar að of margir þing-
menn sem áður lásu húslestra til
höfuðs þessum draug hugarfars-
ins hafa nú sjálfir tekið uppvakn-
inginn í fóstur.
Uppvakningur tekinn í fóstur
ÞORSTEINN
PÁLSSON
Stjórnendur lífeyrissjóð-anna hafa sætt harðri gagnrýni vegna þess að bókfærðar eignir sjóð-
anna rýrnuðu, fyrst við hrun krón-
unnar og síðan vegna falls bank-
anna. Almenn reiði virðist ríkja í
garð þeirra. Hér er ekki ætlunin
að meta að hve miklu leyti þessi
ádeila er réttmæt.
Spurningin er þessi: Getur það
verið siðferðilega réttlætanlegt að
ríkisstjórn hagnýti sér þessa reiði
almennings í garð stjórnenda líf-
eyrissjóðanna til þess að knýja þá
til athafna sem ekki samrýmast
lögum og myndu skerða lífeyri
umbjóðenda þeirra enn frekar?
Ríkisstjórnin stendur andspæn-
is þremur kostum: Sá fyrsti er að
segja sem er að ríkissjóður sé
tómur og því ekki svigrúm til að
mæta annars sanngjörnum kröf-
um um skuldalækkun. Það er óvin-
sælt. Annar er sá að hækka skatta
á almenning og nota tekjurnar til
að aðstoða þá skuldara sem í hlut
eiga. Það yrði trúlega enn óvin-
sælla en að segja nei. Þriðji kost-
urinn er sá að þröngva stjórnend-
um lífeyrssjóðanna til að brjóta
lög og láta ellilífeyrisþega borga
brúsann. Óvinsældir stjórnend-
anna eiga að gera þessa leið vin-
sæla.
Ríkisstjórnin skákar í því skjóli
að vígstaða stjórnenda lífeyris-
sjóðanna sé svo veik að almenn-
ingur sé reiðubúinn að fórna enn
meir af lífeyrisréttindum sínum
til þess að ná sér niður á þeim.
Hver heilvita maður sér þó að ekki
er heil brú í þeirri hugsun. Hitt er
verra að hún er sprottin af sömu
rót og það hugarfar að sniðganga
megi lög og reglur um ábyrga fjár-
málastjórn ef ríkisstjórnin telur
að markmiðið sé göfugt.
Eiga þeir þetta skilið?
Verst er þó að þetta dæmi er ekki einstakt. Það endurspeglast víða í fjármálastjórn ríkisins.
Ríkissjóður Grikklands komst í
þrot vegna þess að grískir stjórn-
málamenn héldu útgjöldum í
stórum stíl utan við ríkisreikn-
inginn. Þeir teygðu lögin til að ná
markmiðum sínum rétt eins og
stjórnendur gömlu bankanna eru
sagðir hafa gert.
Mörgum af þeim verkefn-
um sem ríkissjóður er nú með á
prjónunum er komið fyrir í eign-
arhaldsfélögum þannig að ábyrgð
á skuldbindingum og raunverulegt
eignarhald er ekki gegnsætt með
þeim hætti sem almennar reglur
um fjárreiður ríkisins gera ráð
fyrir. Verkefnin eru flest þörf og
sum mjög brýn en öll of merkileg
til þess að dragast inn í samanburð
við gríska ríkisfjármálastjórnun.
Kjarni málsins er sá að jafn-
vel göfug verkefni réttlæta ekki
að stofnað sé til skuldbindinga á
svig við almennar leikreglur um
gegnsæi. Slíkar ákvarðanir bera
öll merki þeirrar siðferðilegu
hugsunar sem rannsóknarnefnd
Alþingis taldi að hefði átt sinn
þátt í falli bankanna. Afleiðing-
arnar ráðast af því hversu lengi
mönnum leyfist að fóstra þennan
uppvakning.
Fall bankanna er ekki gleymt.
Ef fram heldur sem horfir er
næsta hrun of sýnilegt til þess að
láta hjá líða að hvetja alla þá til að
setja niður hælana sem vilja ekki
sniðganga leikreglur um ábyrga
ríkisfjármálastjórn. Það er sið-
ferðilega rétt og efnahagslega
ábatasamt.
Hælana á að setja niður
Dagskrá málþings:
13:00 Setning málþings, Sveinbjörn Björnsson, Landvernd
13:05 Eðli og náttúra háhitasvæða hér og erlendis, Ólafur Örn Haraldsson,
þjóðgarðsvörður á Þingvöllum og forseti Ferðafélags Íslands
13:40 Sjálfbær ferðamennska og náttúruvernd á háhitasvæðum - kynning á
verkefni Landverndar, Birta Bjargardóttir, Landvernd
13:45 Gildi jarðminja á háhitasvæðum, Kristján Jónasson,
Náttúrufræðistofnun Íslands
14:05 Gildi lífríkis á háhitasvæðum, Ásrún Elmarsdóttir,
Náttúrufræðistofnun Íslands
14:30 Kaffi
14:50 Gildi háhitasvæða fyrir ferðaþjónustu, Ingibjörg G. Guðjónsdóttir,
Íslenskum fjallaleiðsögumönnum
15:10 Öryggismál ferðamanna á háhitasvæðum, Jónas Guðmundsson,
Slysavarnafélaginu Landsbjörgu
15:25 Pallborðsumræður
16:15 Málþingi lýkur
Fundarstjóri og stjórnandi pallborðsumræðu: Anna G. Sverrisdóttir, Landvernd
Landvernd efnir til málþings um sjálf-
bæra ferðamennsku og náttúruvernd á
háhita svæðum, mánudaginn 21. maí nk. í
Nauthóli við Nauthólsvík kl. 13:00-16:15.
Allir velkomnir!
www.landvernd.is
Steinunn
Stefánsdóttir
steinunn@frettabladid.is
SKOÐUN
Enkunnir nemenda í HÍ eftir framhaldsskólum:
Goðsögnum
hnekkt