Fréttablaðið - 11.08.2012, Síða 18

11. ágúst 2012 LAUGARDAGUR18
F
erill Katrínar Sigurð-
ardóttur myndlistar-
manns hefur verið á
miklu flugi undanfarin
misseri. Fyrir tveimur
árum hélt hún sýningu
í Metropolitan Museum of Art í
New York (og er annar tveggja
Íslendinga sem safnið hefur keypt
verk af) og nokkru áður í PS1-
safninu, auk annarra sýninga í
Chicago, Brasilíu og Frakklandi
svo fátt eitt sé nefnt. Hún er nú
með með tvær sýningar í undir-
búningi: aðra fyrir gallerí í New
York – Eleven Rivington – og svo
auðvitað Feneyjatvíæringinn þar
sem hún verður fulltrúi Íslands á
næsta ári.
Verkið sem hún er að vinna
fyrir sýninguna í New York hefur
verið nokkur ár í smíðum og er
gert út frá húsi í Hlíðunum, æsku-
heimili Katrínar.
„Þetta er sjálfsævisögulegt
verk, já,“ segir Katrín á vinnu-
stofu sinni við Holtsgötu. „Heim-
ilið er klassískt viðfangsefni og
nokkuð sem hefur algilda skír-
skotun. Oft eru verk mín sértæk
og vísa í ákveðna staði; stundum
eiga staðirnir sér fyrirmynd eða
eru hálfraunverulegir. En í þessu
tilfelli er ég að taka þetta ákveðna
hús og taka söguna úr því og gera
að abstrakt formi.“
Langt komin fyrir tvíæringinn
Nú eru um tíu mánuðir þangað til
sýning Katrínar verður opnuð á
Feneyjartvíæringnum. Hún segir
verkið vera komið á góðan rek-
spöl. „Við erum um það bil hálfn-
uð, sem er nokkuð gott.“ Hún vill
hins vegar lítið segja um verkið
enn sem komið er, annað en að
sýningin eigi ábyggilega eftir að
koma á óvart.
„Þetta verk verður eins og
önnur verk sem ég hef gert en um
leið allt öðruvísi. En ég vil síður
ræða hugmyndina enn sem komið
er, það er eins og að gefa barni
nafn áður en það er fætt.“
Spurð um muninn á að taka þátt
í Feneyjatvíæringnum og að halda
einkasýningu segist Katrín fylli-
lega meðvituð um að á Feneyja-
tvíæringnum sé hún fulltrúi.
„Ég er ekki bara að gera þetta í
eigin nafni; þetta snýst ekki bara
um áhorf eða að vekja athygli á
mér og mínum verkum, heldur að
ég mæti þarna sem fulltrúi samfé-
lags listamanna á Íslandi.“
Með tvær sýningar í farvatninu
á næstu mánuðum sér Katrín ekki
fram á að sýna hér á Íslandi áður en
hún fer til Feneyja. „Nei, en um leið
og sú sýning hefur runnið sitt skeið
úti verður hún sett upp og sýnd hér.
Og ég hlakka mjög mikið til að sýna
þetta verk á Íslandi!“
Efni og innihald verða eitt
Talið berst að fagurfræðinni í verk-
um Katrínar sem hverfast gjarnan
um hið manngerða umhverfi en
snúa upp á sjónarhorn áhorfand-
ans og setja í nýtt samhengi, til
dæmis með bjögun á stærðarhlut-
föllum. Hún leitar fanga í bygging-
arlist, borgarskipulagi, kortagerð
og landslagsskrásetningu og nýtir
sér gjarnan módelsmíði.
„Ég held að þessi fagurfræði
hafi þróast smátt og smátt,“ segir
hún. „Eflaust hefur það haft með
það að gera að ég hef dvalið mikið
erlendis og flakkað mikið á milli
Íslands og Bandaríkjanna aðal-
lega. Eins og líklega flestir, sem
eru í þeirri stöðu, leiðir maður
hugann að því hvernig sé hægt að
sameina tvo staði þar sem maður
getur ekki verið samímis.“ Í tilfelli
Katrínar á það ekki aðeins við um
hlutbundna staði heldur einnig hið
óhlutblundna, minnið og fortíðina.
„Mér finnst spennandi að velta því
fyrir mér hvernig maður samtvinn-
ar fortíðina og nútíðina – hvernig
er hægt að hnoða því saman í eitt
verk? Svo kemur þetta saman með
efnisaðferðum mínum, hvernig ég
byggi og bý til. Frásögnin og efnis-
gerðin sameinast og verða eitt. Það
er ekki hægt að skilja að innihald
og efni.“
Sjónhverfing yfirborðsins
List Katrínar er skilgreind sem
hugmyndalist en hún er ekki auð-
flokkaður listamaður; verk hennar
eru oft innsetningar sem saman-
standa af módelum með sterka skír-
skotun í málverkið. Katrín segir
það sjálfsagt stafa af því að upp-
haflega byrjaði hún í tvívíðri list,
málverkinu.
„Skúlptúrarnir mínir eru flatir á
vissan hátt, hafa framhlið og bak-
hlið, og það tengist hugmyndinni
um málverkið. Ég fór á ákveðnu
stigi að hafa áhuga á málverkinu
sem hlut – annars vegar framhlið-
in með sitt yfirborð sem býr til eins
konar sjónhverfingu um dýpt og
hins vegar bakhliðin með tómum
striga, sem sýnir hvernig þessi
sjónhverfing er búin til.
Ég er alltaf að fjalla um þetta
á einhvern hátt; þetta er gegnum-
gangandi stef í verkum mínum
– hlutur sem er bara yfirborð. Ef
maður einblínir á yfirborðið nær
það oft að gabba mann; maður
hugsar ekki um það sem yfirborð,
heldur sem vídd eða rými, ein-
hvers konar veruleika. En veki
maður athygli á að þetta sé bara
yfirborð þá erum við farin að tala
um allt annað – hvernig sjónhverf-
ingin verður til og um leið hvernig
við sjáum, hvernig við munum og
hvernig við túlkum. Þess vegna er
ekki hægt að tala um módelin sem
eftirlíkingar, jafnvel þótt þau byggi
á fyrirmyndum. Þau eru hins vegar
um eftirlíkingar – um þá iðju að
líkja eftir.“
Alltaf látið myndlistina ganga fyrir
Það hefur verið mikið annríki hjá
Katrínu undanfarin misseri, því
auk sýningarinnar í Metropolitan-
safninu hefur hún haldið fjölmarg-
ar einkasýningar; í New York og
Chicago, Brasilíu og Frakklandi.
Hún hefur náð langt síðan hún hélt
sína fyrstu einkasýningu hjá Sæv-
ari Karli árið 1993.
„Það er gaman að rifja upp þess-
ar gömlu sýningar, þá var ég að
vinna á allt annan hátt en í dag. Í þá
daga voru sýningarnar meiri ein-
staklingsverkefni sem hefur sína
kosti, til dæmis mikið persónulegt
frelsi. Í gegnum tíðina hafa verk-
efnin orðið miklu stærri og fleiri
sem koma að þeim – þetta eru að
miklu leyti hópverkefni. Ég er
þakklát fyrir að hafa fengið tæki-
færi til að vinna á mismunandi for-
sendum.“
Katrín er með vinnustofu í New
York og ver tíma sínum nokkurn
veginn jafnt þar í borg og á Íslandi.
Það er hægara sagt en gert að hasla
sér völl í New York, enda óvíða jafn
margir myndlistarmenn um hituna.
Katrín segir lykilinn að velgengn-
inni fyrst og fremst vera vinnu-
semi.
„Hlutverk listamannsins er að
vinna verkin sín og gera þau vel –
eins og gildir um allt. Ég hef alltaf
unnið mikið og látið myndlistina
ganga fyrir. En það er erfitt að fá
athygli sem listamaður upp á eigin
spýtur, þar þurfa aðrir að koma að;
fólk sem trúir að maður hafi eitt-
hvað fram að færa, svo sem fólk
innan gallería, skríbentar, sýn-
ingarstjórar og svo framvegis. En
það sem skiptir mestu máli er að fá
áhorf – að fólk sjái verkin manns.
Ég lít svo á að fyrir mig sem lista-
mann sé takmarkinu náð þegar
verk mín koma fyrir augu fólks. Og
ég hef verið mjög lánsöm að þessu
leyti.“
Vinnur öðruvísi heima en úti
Katrín kveðst þakklát fyrir að geta
unnið jöfnum höndum í New York
og á Íslandi. „Það er mjög gefandi
og ég vinn á mjög ólíkan hátt eftir
því hvar ég er. Úti vinn ég oft að
stærri framleiðslu því ég hef stærri
vinnustofu. Þegar ég er hér heima
er ég meira að teikna, hugsa og búa
verkin til í höfðinu á mér.“
Hún segir allan gang á því
hversu mikinn þátt hún taki í að
búa til verk sín; stundum leggi hún
upp með hugmynd sem hún feli
samstarfsfólki sínu að framkvæma;
í öðrum taki hún virkan þátt frá
upphafi til enda og hugi að smæstu
smáatriðum. „Þetta er eiginlega
hvort tveggja. Það verður til hópur
af fólki í kringum hvert verk og ég
er hluti af honum; er bara verka-
maður eins og hinir.“
Nema hún ræður.
„Já, ég ræð.“
Að sjá í gegnum yfirborðið
Katrín Sigurðardóttir myndlistarmaður verður fulltrúi Íslands á Feneyjatvíæringnum að ári en fyrir tveimur árum hélt hún
sýningu í Metropolitan-safninu í New York. Katrín er með vinnustofu þar í borg en er í stuttu fríi á Íslandi. Hún sagði Bergsteini
Sigurðssyni frá undirbúningi tvíæringsins og sjónhverfingum yfirborðsins sem sé gegnumgangandi stef í öllum hennar verkum.
KATRÍN SIGURÐARDÓTTIR Er langt komin í undirbúningi fyrir Feneyjartvíæringinn sem haldinn verður eftir tíu mánuði og spáir að verkið eigi eftir að koma á óvart. „Þetta verk verður eins og önnur verk sem ég hef gert
en um leið allt öðruvísi.“ FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON
Úti vinn ég oft að stærri framleiðslu því ég hef stærri
vinnustofu. Þegar ég er hér heima er ég meira að teikna,
hugsa og búa verkin til í höfðinu á mér.