Fréttablaðið - 30.10.2012, Blaðsíða 12

12 30. október 2012 ÞRIÐJUDAGUR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is og Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir, ritstjórnarfulltrúi, sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is DÆGURMÁL: Kjartan Guðmundsson kjartan@frettabladid.is FÓLK OG SÉRBLÖÐ: Elín Albertsdóttir elin@365.is og Vera Einarsdóttir vera@365.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
HALLDÓR
Steinunn
Stefánsdóttir
steinunn@frettabladid.is
SKOÐUN
Í auknum mæli skreyta fyrirtæki sig umhverfismerkjum. Það er bæði þarft
og snjallt. Eins eru félög í meiri mæli farin
að huga að hollustuþáttum í ímynd sinni,
svo og vottun um réttindi vinnuafls, upp-
runa hráefnis og sanngjörn viðskipti. Allt
er þetta vel.
Tímabært er að fyrirtæki, jafnt þau
opinberu og einkareknu, merki sig mann-
vernd. Þar þarf sérstaklega að huga að
launajöfnuði, sem er og verður, þar til
honum verður útrýmt, einhver mesti ljóður
á starfsemi fyrirtækja, hér á landi sem
erlendis.
Snjallt væri að taka upp Launamerkið,
sem þau fyrirtæki ein, sem geta sannað
fullan launajöfnuð innan sinna raða, geta
prýtt sig með í bak og fyrir. Ég yrði stoltur
af því að skipta við slík fyrirtæki – og liti
innan tíðar þau félög hornauga, sem ekki
státuðu af slíku.
Eðlilegt er að Launamerkið lúti sömu
lögmálum og önnur stöðluð vottun sem
að ofan greinir; þar til bær stofnun veitti
heimild fyrir notkun merkisins, að undan-
genginni skoðun á launabókhaldi. Hinn
kostinn þekkjum við: Launabil kynjanna
þrífst á launaleynd.
Viðvarandi launamunur kynjanna, sem
lítið hefur skánað á undanliðnum árum,
er mjög alvarleg meinsemd í samfélaginu.
Ráðstefnur, skýrslur og úttektir á vand-
anum eru góðra gjalda verðar, en við dags-
brún nýrrar aldar er rík þörf á aðgerðum
og lausnum.
Spyrja má hvort fyrirtæki hafi hér eitt-
hvað að óttast. Ég held þvert á móti að öll
ábyrg fyrirtæki vilji hafa hér hreint borð.
Fátt bætir ímynd þeirra jafn mikið og að
þau komi eins fram við konur og karla sem
fyrir þau starfa. Og er hér ekki tími til
kominn?
Ein dætra minna fer brátt á vinnumark-
að. Hún er að mennta sig í háskóla. Við
henni mun blasa verulegur, en óútskýrður
launamunur. Yngsta dóttir mín fer á vinnu-
markað eftir fimmtán ár. Ef fram heldur
sem horfir – og án lausna – mun það sama
blasa við henni.
Launamerkið
Jafnréttis-
mál
Sigmundur
Ernir
Rúnarsson
alþingismaður
Ég held þvert á móti að
öll ábyrg fyrirtæki vilji
hafa hér hreint borð.

Þaru að innleiða
Með því að taka í notkun örgjörvaposa
sem snúa að viðskiptavinum og tengja
þá við afgreiðslukerfið frá Advania
takmarkar fyrirtækið rekstrar-
áhæu tengda kortaviðskiptum.
Advania á tilbúnar posalausnir og
aðstoðar við innleiðingu á örgjörvaposum.
Nánari upplýsingar á www.advania.is/pinnid
eða í síma 440 9428.
örgjörvaposa?
Grunsamlegt
Guðlaugur Þór Þórðarson, Sjálf-
stæðisflokki, er ánægður með Helga
Hjörvar, Samfylkingu. „Ég fagna því
að loks sé kominn stjórnarliði með
lífsmarki þegar kemur að neytenda-
vernd á fjármálamarkaði,“ segir Guð-
laugur um stríð Helga við fjármögn-
unarfyrirtækið Lýsingu. Þetta skjall
gengur í óvenjulega átt. Stjórnar-
andstæðingar hafa til þessa
ekki lagt lykkju á leið sína til að
lofa framgöngu stjórnarliða. Þeir
sem trúa á samsæriskenningar
mundu væntanlega gera því
skóna að hér byggi eitt-
hvað meira að baki.
Ekki neitt
Karpið um það hvort WOW air sé flug-
félag eða ekki er mjög skemmtilegt.
Á öðrum endanum er Flugmálastjórn
sem segir að WOW sé alls ekki flug-
rekstrarfélag og á hinum eru WOW-
menn sjálfir, sem segjast bara víst
starfrækja flugfélag. Á þessu tvennu
– flugrekstrarfélagi og flugfélagi
– virðist vera nokkur munur
að lögum. Deilan snýst
sum sé ekki um neitt.
Ætli henni verði samt ekki
haldið áfram um sinn.
Er búið að hringja í Hauk?
Framsóknarmenn hafa ákveðið að
velja á lista fyrir norðan á tvöföldu
kjördæmisþingi. Þar takast á um
efsta sætið þeir fóstbræður Sigmund-
ur Davíð Gunnlaugsson og Höskuldur
Þórhallsson. Ágæt samstaða náðist
um leiðina á kjördæmisþingi um
helgina. Höskuldur vildi prófkjör en
fékk ekki sínu framgengt. Hvort
það segir nokkuð um almennan
stuðning við hann er önnur saga.
En nú er sem sé allt að verða eins
og það á að sér og ekkert eftir
nema að fá Hauk Ingibergsson til
að stýra talningunni.
stigur@frettabladid.isS
narlega hefur dregið úr reykingum og áfengisdrykkju 10.
bekkinga á hálfum öðrum áratug. Auk þess hefur þeim fækk-
að jafnt og þétt á sama tíma sem hafa prófað að reykja hass.
Þessi þróun er afleiðing markvissra forvarna sem beinst
hafa að börnum og er ætlað að koma í veg fyrir að þau byrji
að reykja, drekka og reykja hass.
Á morgun er haldinn forvarnardagur. Sem fyrr beinist athyglin
að ungmennum en einnig að foreldrum þeirra því rannsóknir sýna
að á sama tíma hefur samvistar-
stundum foreldra og barna í 9. og
10. bekk fjölgað og þau eru sjaldn-
ar lengi úti á kvöldin en áður. Það
er því fylgni milli þess að vera í
samvistum með fjölskyldunni og
vera síður líklegur til að reykja og
drekka.
Ekki er óvarlegt að ætla að
minnkandi reykingar og áfengisdrykkja eigi eftir að skila sér til
framtíðar, þ.e. að þessi ungmenni séu síður líkleg til að reykja þegar
þau verða fullorðin og einnig síður líkleg til að misnota áfengi og
önnur vímuefni. Þetta járn verður því að hamra áfram.
Aðferðina ætti einnig að þróa áfram og yfirfæra viðfangsefni for-
varna á fleiri svið. Kallað hefur verið eftir forvörnum gegn ofbeldi og
þá ekki bara gegn kynferðislegu ofbeldi á börnum sem er það ofbeldi
sem oftast er nefnt í tengslum við forvarnahugtakið.
Ofbeldi í margvíslegri birtingarmynd er ótrúlega samþykkt hegð-
un í samfélagi sem á að teljast bæði þróað og siðað. Hluti þess fer
vissulega saman við ofnotkun vímuefna; tengist þeirri óreiðu sem vill
skapast í samskiptum fólks þegar dómgreindin hefur verið slævð. En
þetta er aðeins hluti.
Til dæmis er stór hluti ofbeldis inni á heimilum framinn af alls-
gáðu fólki, oftast körlum. Það mun því ekki endilega minnka þótt
dragi úr misnotkun á áfengi.
Forvarnir gegn ofbeldi eru kannski ekki einfalt verkefni. Í það
minnsta líklega flóknara en forvarnir gegn vímuefnanotkun þar sem
hægt er að benda á staðreyndir svo sem um sjúkdóma af völdum
reykinga. Þegar öllu er á botninn hvolft hlýtur þetta þó að snúast um
að bera virðingu fyrir náunganum, bæði þeim sem maður þekkir og
þykir vænt um eins og maka og fjölskyldu en líka hinum sem maður
þekkir ekki neitt.
Þetta er raunar hluti af uppeldi flestra og er vel kennt og ástundað
í leikskólum og skólum. Viðbótin felst kannski í því að auka meðvit-
undina um að sýna virðingu í samskiptum alltaf og við allar aðstæður,
að hafa hemil á sjálfum sér þegar reiðin ætlar að taka stjórnina, að
auka meðvitundina um að hver ber ábyrgð á sínum gerðum, að enginn
kallar það fram að vera barinn eða nauðgað, alveg sama hvað hann
segir eða gerir.
Það er rík ástæða til að fagna góðum árangri í forvörnum gegn
reykingum, áfengis- og hassnotkun en um leið og þeim árangri er
fagnað ætti að taka höndum saman um að ráðast að því stóra sam-
félagsmeini sem ofbeldið er.
Um leið og góðum árangri er fagnað á forvarn-
ardeginum ber að huga að nýjum verkefnum:
Forvarnir
þarf að nota víðar