Prentarinn - 01.01.1986, Blaðsíða 8

Leiobeiningar
um
skylduskil
Oft erum við sem sjáum um
skylduskil í Landsbókasafni ís-
lands spurðir að því, hvað safn-
ið vilji í rauninni fá.
Helsta markmið laga nr. 43/
1977 um skylduskil til safna er
að fá öll prentuð og fjölrituð rit
í opinber söfn til varðveislu, og
þar með skal telja allar endur-
prentanir og sérprent, svo og
blöð og tímarit.
Af öllu skilaskyldu efni ber
að afhenda 4 eintök, sbr. 2. og
3. gr. laga. 2 eintök eru varð-
veitt í Landsbókasafni, 1 ein-
tak í Háskólabókasafni og 1
eintak í Amtsbókasafninu á
Akureyri.
Samkvæmt 6. gr. fyrrnefndra
laga er prentaður gjaldmiðill
undanþeginn skylduskilum, en
síðan segir: „Landsbókasafni
íslands er falið að setja reglur
um, hvaða tegundir smáprents
Pegar rit er prentað og gefið
út þurfa að vera í því ákveðnar
upplýsingar um tilurð þess. Á
titilsíðu þarf að geta höfunda,
safnanda, ritstjóra eða útgef-
anda. Einnig þarf að koma
fram aðaltitill ritsins og aðrar
titil upplýsingar, svo sem und-
irtitill, ef einhver er. Eins þarf
að koma fram útgáfustaður,
forlag og útgáfuár. Aftan á tit-
aðrar skuli vera undanþegnar
skylduskilum.“
Við viljum fá:
Allt með tölusetningu — 1.
árg., 1. tbl. o. s. frv., und-
antekningarlaust, þar með talin
fjölrituð fréttabréf og blöð ým-
issa stofnana og félaga, sjón-
varpsdagskrár og þess háttar,
þótt einblöðungar séu. Sama
gildir um alla ársreikninga og
skýrslur félaga, fyrirtækja og
stofnana.
Við viljum fá smáprent og
fjölrit ýmiss konar, svo sem
leiðbeiningabæklinga, vöru-
lista, auglýsingar, ferðabæk-
linga, ljóð, söngnótur, leik-
skrár, sýningarskrár, póstkort,
jólakort, myndir, landabréf,
bókmerki, bókakápur og
margt fleira, sem getur haft
ilblaði þarf að geta um prent-
stað, prentsmiðju og prentár
og handhafa höfundarréttar.
Ef um síðari útgáfu eða prent-
un er að ræða, þarf að geta
þess og einnig hvenær fyrsta
útgáfa eða prentun kom út.
Þegar um þýtt verk er að ræða,
þarf að geta þýðanda og titils á
frummáli.
Þessar bókfræðilegu upplýs-
sögulegt gildi síðar meir. Prent-
arar vita manna best, að þetta
efni er geysilega fjölbreytt og
mikið að vöxtum. Þetta viljum
við fá allt. Einnig dagbækur,
vasabækur og dagatöl.
Sem dæmi um gildi þessa
smáprents má nefna, að gott
þykir að hafa leikskrár og aug-
lýsingar um fræg leikrit, skrá
um málverkasýningar Kjar-
vals, fyrstu símaskrána, gamlar
póstáætlanir, ljóð úr veislum,
etv. frumútgáfu frægra ljóða,
leiðbeiningar með fyrstu vélum
sinnar tegundar, o. s. frv.,
o. s. frv.
Við sækjumst
ekki eftir
eyðublöðum eða öðrum
formum til útfyllingar, t. d.
ingar eru nauðsynlegar til að
hægt sé að skrá ritið nákvæm-
lega og greina það frá öðrum
ritum. Slíkar upplýsingar sem
birtast í riti spara skrásetjara
bæði tíma og fyrirhöfn og losa
útgefendur við óþarfa ónæði.
Hildur G. Eyþórsdóttir
reikningseyðublöðum, bréfs-
efnum, umslögum, merkimið-
um eða umbúðum, nema
merkileg séu vegna prentunar
eða af öðrum ástæðum. Ekki
þurfum við heldur aðgöngu-
miða, nafnspjöld eða annað
smáprent til einkanota af svip-
uðu tagi.
Rétt er að minna á ákvæði 5.
gr. laga um skylduskil, þar sem
fjallað er um innsiglun efnis til
takmarkaðra nota. Slíkt efni er
vitaskuld innsiglað fúslega.
Loks er rétt að vekja athygli
á, að á skilaskrá ber að setja
allt efni, sem sendandi hennar
hefur unnið, þótt öðrum aðila
(t. d. bókbandsstofu) sé falið
að afhenda safninu. Frágengin
skilaskrá er yfirlýsing sendanda
um að hann hafi ekki unnið
annað skilaskylt efni en það
sem greint er á skránni.
E.G.P.
Lög samsvarandi lögum um
skylduskil til safna voru fyrst
sett á íslandi 4. des. 1886. Alla
tíð síðan 1887 hefur Lands-
bókasafn íslands gefið út ár-
lega skrá um íslenskt efni. Nú
frá 1974 heitir hún íslensk
bókaskrá. Nýlega kom út sam-
steypa skránna yfir bækur frá
árunum 1974—1978.
Til þess að bókaskrár verði
sem næst tæmandi og komi sem
fyrst úr, er nauðsynlegt að skil
séu sem best og komi á réttum
tíma, sbr. 8. gr. laga.
Um bókfræðilegar
upplýsingar í ritum
8
PRENTARINN 1.6.'86