Prentarinn - 01.03.1997, Blaðsíða 6

■ ■ ■ LESENDABREF
Hafa skal það
sem sannara reymsl
Ágætu starfsbræður!
/
Eg hef aldrei talið mig afreksmann í
einu eða neinu. Enn síður hef ég
gert mikið að því að halda því litla á
lofti sem ég hef þó tekið mér fyrir
hendur á ævigöngunni. En þegar ég
verð var við að litlir karlar gera slag í
því að reyta af mér þær fáu skrautfjaðr-
ir sem ég á, kannski af hugsunarleysi,
snýst ég til varnar.
Og það ákvað ég að gera þegar ég las
kaflann um Akureyrarprentara í nýút-
kominni bók, Samtök bókagerðar-
manna í 100 ár. En þar gerir ungur fé-
lagsfræðingur, með doktorsgráðu, þá
Svavar Ottesen og Hörð Svanbergsson
að helstum forystumönnum Akureyrar-
prentara og hefur það eftir þeim sjálf-
um. En nafni mínu er alveg sleppt í
upptalningunni á trúnaðarmönnum (bls.
280). Auk þess eru birtar myndir af
þeini „forystumönnunum" með afreka-
skrá í einkabisness sem ekkert kemur
félagsstarfi norðanmanna við. Hætt er
við að margir starfsbræður mínir fyrir
norðan taki urn magann af hlátri þegar
þeir sjá þessa félagsfræðilegu úttekt á
Herði Svanbergssyni.
Einnig er hætt við að brosviprur fær-
ist yfir andlit gamalla samstarfsmanna
þegar þeir lesa um aðdáun Svabba Ott á
landslaginu í Fnjóskadal. Þessi frásögn
er nefnilega bull. Það var hvorki Svav-
ar Ottesen né nokkur annar prentari
sem var upphafsmaður að orlofshúsun-
um í Fnjóskadal. Ég veit miklu meira
um það mál en hann. Og kemur þessu
bréfi ekkert við.
Ingi Rúnar Eðvarðsson félagsfræð-
ingur sagði mér í síma að Svavar og
Hörður hefðu verið helstir heimildar-
menn sínir um Akureyrarprentara eftir
stríð. En ég saknaði þess að Svavar
skyldi ekki segja félagsfræðingnum frá
því hvernig hann (og látinn félagi hans)
stóðu fyrir umfangsmestu verkfalls-
brotum í sögu Akureyrarprentara, þegar
þeir voru orðnir prentsmiðjueigendur,
sem lyktaði með háum sektum til HÍP.
Og fleira mætti tína til.
Ég segi það hreinskilnislega að ég get
alveg trúað því að Hörður og Svavar,
hafi gert það af ásettu ráði að nefna mig
ekki við söguritara. Því valda þverbrest-
irnir í skapgerð þeirra. En hvað svo sem
segja má um störf mín sem trúnaðar-
manns er það söguleg staðreynd að því
starfi gegndi ég í fjögur ár en þá varð ég
að segja af mér vegna alvarlegra veik-
inda. Og ég var meira en venjulegur
trúnaðarmaður, skv. vinnulöggjöfinni
frá 1938, ég var gerður að sérlegum
trúnaðarmanni HIP gagnvart öllum
prenturum og prentsmiðjum á Akureyri.
Ástæðan fyrir þessum gjömingi var sú
að mér var ætlað að sjá um innheimtu
félags- og lífeyrirsjóðsgjalda meðlima
HÍP sem safnast höfðu upp árum saman
vaxtalausar hjá prentsmiðjum bæjarins
sem vom fjórar á tímabili. Þessi gjöld
höfðu hlaðist upp, m.a. í tíð Svavars og
Harðar. Jón Kr. Ágústsson kom norður
mér til halds og trausts í innheimtuað-
gerðum, að minni beiðni, og var á heim-
ili mínu í fjóra daga á meðan við kippt-
um hlutunum í lag. Við urðum vinir eft-
ir þessa heimsókn og ég tek heilshugar
undir það sem um hann er sagt í nefndri
bókagerðarmannasögu. Hann var ein-
stakur maður og velviljaður. Samstarf
mitt við hann og Pjetur Stefánsson var
afburða gott. En ekki ætlast ég til að
boðað verði til miðilsfundar til að láta
þá bera vitni mér í hag.
Þriðji formaður HÍP sem ég starfaði
mikið með var Þórólfur Daníelsson. Og
ég skil ekki hvers vegna hann gleymdi
mér ef hann hefur lesið próförk að
þessari bók. Hann fékk að vísu mörg
bréf frá mér, ekki öll á guðsbamamáli,
og við áttum í ritdeilum á opinberum
vettvangi (Þjóðviljanum) um innri mál-
efni HÍPog allrar verkalýsðhreyfingar-
innar, en ég get ekki ímyndað mér að
hann erfi þessa orrahríð við mig.
Auðvitað kom ýmislegt upp á í minni
trúnaðarmannstíð, en hreyknastur var
ég þó af því að hafa eytt tortryggni
þeirri út af innanhúss launamálum
meðal starfsmanna. Einnig er ég afar
hreykinn af því að hafa forðað félögum
mínum frá skattyfirvöldum, vegna yfir-
borgananna sem þá tíðkuðust. En ég
kom því til leiðar að öll laun skyldu
gefin upp til skatts. Ári seinna var ég
prísaður mjög fyrir þetta framtak. En
það er önnur saga.
Ég hef ekki enn komist yfir að lesa
alla sögu bókagerðarmanna. En ég hef
hnotið um fleira en nafnamissinn! í
kaflanum um samskiptin við erlenda
bókagerðarmenn er hvergi minnst á það
að í júní árið 1969 komu hingað í heim-
sókn tveir austurrískir prentarar, Arnold
Steiner og Franz Loidolt. Mig minnir
að Steiner hafi verið formaður Alþjóða-
sambands bókagerðarmanna (IGF),
a.m.k. var hann formaður félags austur-
rískra bókagerðarmanna og F. Loidolt
var þar ritari. Þessir ágætu menn komu
til Akureyrar og við Kristján Kristjáns-
son tókum þar á móti þeim og fórum
með þá í smáferðalag. Austurríkis-
mennimir voru afar þakklátir okkur
fyrir viðtökumar og sendu okkur smá-
gjafir við heimkomuna, stílaðar á okkur
prívat, m.a. sögu austurrískra bóka-
gerðarmanna í 120 ár.
Auk þess var Kristjáns getið í virðu-
legu austurrísku prentmagasíni og birtar
myndir af hönnun verka hans. Kristján
er afar snjall grafískur hönnuður eins og
þeir vita sem til þekkja. En hvers vegna
gleymdi Þórólfur, þáv. formaður, þess-
ari heimsókn? Var það vegna þess að
þessi erlendu samskipti væm eitthvað
ómerkilegri en önnur sem HIP átti á
þessum ámm? Eða var það vegna þess
að við Kristján vomm betur færir um að
tala við og skilja þessa nienn en kolleg-
ar okkar sunnan heiða? Háttemi manna
er oft undarlegt hvort sem þeir eru að
norðan eða sunnan.
Um stund gældi ég við þá hugmynd
að skrifa grein um sárindi mín í Mogg-
ann, en vitur góðkunningi í prentarar-
stétt hér í borg fékk mig ofan af þvf og
benti mér á Prentarann í staðinn. Hann
sagði mér frá því hugboði sínu að bók
þessi yrði engin sölubók, og fáir starfs-
bræður myndu kaupa hana, og grein í
stærsta blaði þjóðarinnar myndi
kannski spilla enn meir fyrir lítilli sölu.
Og hann tryði því ekki að það væri vilji
minn þrátt fyrir allt.
Upphaflega ætlaði ég að skrifa Inga
Rúnari bréf með ofangreindu efni en eft-
ir símtalið við hann, og upplýsingar hans
um heimildarmenn á Akureyri, hætti ég
við það. Og lái mér hver sem vill. •
Með vinarkveðju,
EIRÍKUR EIRÍKSSOIM
6 ■ PRENTARINN