Prentarinn - 01.03.1997, Blaðsíða 24

DOMUR
Gæta verður fyllsta öryggis
og góðs aðbúnaðar
Prentarinn hefur
farið þess á leit
við mig að ég geri
stuttlega grein
fyrir dómsniður-
stöðu i máli Pét-
urs Haukssonar
gegn Vöru-
merkingu hf.
Ég vil íþví
sambandi vísa
í dóminn sjálfan
og tel hann
skýran.
Mí
í stuttu máli
rálavextir voru í stuttu máli
uþeir að starfsmaður í prent-
smiðju var rekinn úr starfi eftir 18
ára starf. Kom þá í ljós að hann
hafði hlotið heilaskaða, sem ýmis-
legt benti til að orsakast hefði af
vinnuumhverfi starfsmannsins á um-
liðnum árum, einkum
notkun hans á lífrænum leysiefnum
við hreinsun prentvéla. Starfsmaður-
inn höfðaði skaðabótamál á hendur
atvinnurekandanum og krafðist bóta
fyrir það tjón sem hann hafði orðið
fyrir. Atvinnurekandinn var sýkn-
aður af bótakröfunni í Héraðsdómi
þar sem hann taldi ekki sýnt fram á
sök atvinnurekandans. Héraðsdómur
komst þó að þeirri niðurstöðu að
heilaskaði starfsmannsins stafaði af
óheilnæmu starfsumhverfi starfs-
mannsins í prentsmiðjunni. I Hæsta-
rétti varð niðurstaðan sú að atvinnu-
rekandi var talinn bótaskyldur fyrir
skaðanum, en sök var skipt og var
starfsmaðurinn látinn bera 2A hluta
sakar.
Um örorkuna
Fyrir Hæstarétti lá örokumat
um að starfsmaðurinn væri
75% öryrki. Því mati var
ekki hnekkt fyrir dómin-
um og var það því stað-
fest og lagt til grund-
vallar útreikningi á bót-
um.
LARA
V. JÚLÍUS-
DÓTTIR
Var örorkuna
að rekja til
leysiefna?
Ennfremur lágu fyrir
dóminum álitsgerðir sér-
fræðinga í heila- og tauga-
sjúkdómum, sérfræðings í
atvinnulækningum, ör-
orkumat og niðurstaða
dómkvaddra matsmanna,
eiturefnafræðings og læknis í heila-
og taugasjúkdómum. Hæstiréttur
sagði það efnislega samhljóða niður-
stöðu þessara sérfræðinga að heila-
mein starfsmannsins mætti rekja til
notkunar lífrænna leysiefna en engar
aðrar skýringar væru tiltækar. Þessari
niðurstöðu var ekki hnekkt í málinu
og var hún því lögð til grundvallar
dómi Hæstaréttar.
Hver bar ábyrgð
á tjóninu?
1. Aðstœður á vinnustað
Hæstiréttur komst að þeirri niður-
stöðu að málið yrði að leiða til lykta
með hliðsjón af því hvemig aðstæð-
ur atvinnurekandinn skapaði starfs-
mönnum sfnum eftir að vitneskja
um skaðsemi lífrænna leysiefna lá
almennt fyrir, en það er talið vera
frá árinu 1980.
2. Skyldur atvinnurekanda
skv. vinnuverndarlögum
Hæstiréttur segir að gera verði ríkar
kröfur til atvinnurekanda um það að
hann sýni fram á að hann hafi gert
það sem í hans valdi stóð til að gæta
fyllsta öryggis og góðs aðbúnaðar í
prentsmiðjunni, og vísar í því sam-
bandi til skyldu atvinnurekanda í
lögunum um aðbúðað, hollustuhætti
og öryggi á vinnustöðum.
I þessu sambandi dregur dómur-
inn það fram að atvinnurekandi hafi
hér:
a) ekki orðið við ábendingu Vinnu-
eftirlitsins um notkun öndunar-
eða andlitsgríma
b) ekki komið fyrir lokuðum ílátum
fyrir notaða klúta eftir hreinsun
prentvéla
c) og ekki liggi fyrir hvort og
hvenær atvinnurekandi varð við
athugasemd Vinnueftirlits um
nauðsyn á aflmeiri afsogsblásara
á þurrkara við prentvélina sem
starfsmaðurinn vann við.
d) Auk ofangreinds hafi ítrekað ver-
ið gerðar athugasemdir um úr-
bætur á loftskiptakerfi í vinnusal.
Með þessari vanrækslu hafi at-
vinnurekandi ekki uppfyllt ýtrustu
skyldur sínar í þessum efnum.
3. Almennt slœmar aðstœður
annars staðar breyta engu
Hæstiréttur tekur einnig fram að það
leysi atvinnurekandann ekki undan
ábyrgð þótt
aðstæður hafi ef til vill ekki
verið betri að þessu leyti á sam
bærilegum vinnustöðum.
4. Aðgerðarleysi Vinnueftirlits
leysir atvinnurekanda ekki
undan ábyrgð.
Það að Vinnueftirlit ríkisins hafi
ekki gripið harkalegar í taumana en
raun virðist hafa verið á leysir
atvinnurekandann heldur ekki undan
ábyrgð.
Með vísan til ofangreindra atriða
var atvinnurekandinn látinn bera
fébótaábyrgð á heilsutjóni starfs-
manns.
Um eigin sök
starfsmanns
1. Afengisneysla
Því var haldið fram í málinu að
áfengisneysla starfsmannsins hefði
átt sinn þátt í heilsutjóni hans. Þetta
var talið ósannað í málinu.
2. Eigin árvekni
I dómi Hæstaréttar segir
a) að staifsmanninum hafi á sama
hátt og atvinnurekanda mátt vera
ljóst að hann sýslaði með hættu-
leg efni og full ástæða hafi verið
til viðbragða af hans hálfu, eink-
um eftir að fór að bera á drunga
og sljóleika og einbeitingarskorti
ásamt höfuðverk.
b) Hann hafi einnig verið við störf
erlendis og kynnst þar mun betri
aðstæðum en voru á þessum
vinnustað.
Það sé þó ekki stutt neinum rök-
um í málinu að hann hafði kvartað
undan lélegri loftræstingu eða
krafist úrbóta. Hann fullyrti sjálfur
að svo hefði verið en samstarfsfólk
hans kannaðist ekki við kvartanir
2 4« PRENTARINN