Prentarinn - 01.11.2005, Blaðsíða 9

Sagnahulur
Texti og myndir:
Ólafur H. Hannesson
Hin árlega skemmtiferð eldri
bókagerðarmanna og maka
þeirra hófst á Umferðarmiðstöð-
inni í Vatnsmýrinni miðvikudag-
inn 10. ágúst 2005 kl. 9 árdegis,
stundvíslega eins og siður er.
Nú var ákveðið að sœkja heim
Minjasafnið að Skógum við Eyja-
Jjöllin fögru.
Ekið var sem leið liggur austur
yfir Hellisheiði. Þegar við kom-
um upp á Draugahlíðar fyrir ofan
Litlu kaffistofuna blasir við skilti
frá Umferðarstofu um fjölda
þeirra sem látist hafa í umferðar-
slysum. Nú var talan 17 á skilt-
inu, en aðeins íjórum dögum
áður, þegar við fórum á Golfmót
bókagerðarmanna í Miðdal var
talan 14 á sama skilti. Þetta sýnir
hina gífurlegu fórn, sem hrað-
akstur á þjóðvegum kostar og er
ekki mál að linni?
Nú var ekið um Hellisheiði og
niður Kamba og þar efst blasti við
bráðskemmtilegt útilistaverk, sem
§ögur ungmenni höfðu staðið að
og léttir mönnum for. Affam var
ekið um Ölfusið og framhjá Kög-
unarhól, sem er á hægri hönd,
þegar komið er að Ingólfsfjalli, þar
sem jarðvegurinn hefur losnað af
fjallinu og nakið blágrýtið blasir
við. Sagt er að Ingólfur landnáms-
maður hafi gengið upp á hólinn til
að skoða ríki sitt. Að kaga þýðir að
skyggnast um.
Tryggvi Gunnarsson banka-
stjóri lét brúa Ölfusá við fossinn
Selfoss, sem nú er að mestu horf-
inn, en aðeins flúðir og klettanef
Brosmildir ferðalangar á Hvolsvelli.
Ol
til minja um fossinn. Við ókum
ffamhjá nýjum bústað Guðna
Ágústssonar ráðherra, sem talar
meitlaða íslensku, kemur alltaf
vel fyrir sig orði og gerði veg
íslensku kindarinnar glæsilegan.
Við ókum yfir nýju brúna á
Þjórsá rétt fyrir ofan Urriðafoss.
Þar ætlaði Einar Benediktsson að
reisa raforkuver 1930, hið fyrsta í
Þjórsá, en það verður sennilega
það tíunda og síðasta. Segja má
að landið angi af sögu liðinna
kynslóða og spor íslenskra
athafnamanna liggja víða.
Gert var smá stopp við þjóð-
vega-greiðasöluna Hlíðarenda á
Hvolsvelli. Á meðan við sötruð-
um gos eða kaffi, eða sleiktum is,
gusuðust inn heilir rútufarmar af
túristum, sem standa undir góð-
um hlut af gjaldeyrisöflun okkar.
Ekið var ffamhjá bænum
Steinum í Steinahlíð, en bærinn
sá kemur mikið við sögu í Para-
dísarheimt Kiljans. Einnig var
ekið ffamhjá Odda, en þaðan var
Sæmundur ffóði, sem sagt er að
hafi keyrt biblíuna í höfuð kölska
þegar þeir voru að ná landi og
þannig sloppið undan honum, en
áður hafði Sæmundur lofað
kölska sálu sinni, ef hann kæmi
honum heim til Odda. Sumir
segja að bókarheitið Edda sé
komið ffá Odda.
Komið var að lengsta og
merkasta áfanga ferðarinnar,
Skógum og tók þar við glæsilegt
íslenskt ævintýri. Safnið að
Skógum er eitt hið allra besta á
Islandi og mesti dýrgripurinn þar
er safnvörðurinn sjálfur, Þórður
Tómasson, 88 ára að aldri. Það er
Sagnaþulurinn sögufróði, Þórður
Tómasson í Skógum.
ekki hægt að sjá, að þar fari mað-
ur kominn fast að níræðu, slíkur
var krafturinn og kynngin í orð-
um hans og æði.
Þórður gekk með okkur um
safnið og sýndi okkur ýmsa
merka hluti. Hann sýndi okkur
m.a. Guðbrandarbiblíu ffá prent-
smiðjunni á Hólum frá árinu
1481. Bókin er “original” eða
frumsmíð, sett með blý- og tré-
stöfum og þrykkt í orðsins bestu
merkingu með bókapressum þess
tíma. Bókin er milljónavirði og
örugglega ekki föl fyrir neinn
pening. Þórður sýndi okkur
fjalarkött og hvernig hann veiddi
mýsnar. Borðfjöl var reist til
hálfs, þungur steinn lagður á
fjölina og fjaðurstafur látinn
halda fjölinni uppi. Síðan var agn
sett við fjöðrina og þegar aum-
ingja músin teygði sig í agnið gaf
stafurinn eftir og fjölin eða fjalar-
kötturinn skall niður með viðeig-
andi árangri.
Leiftrandi lýsing á kjörum
Islendinga á suðurströnd landsins
var engu lík í máli Þórðar. Hann
sýndi okkur hvernig ullin var
unnin. Hann kembdi ullina,
teygði lopann og sló snælduna
með utanverðu lærinu eða kings-
aði hana eins og sagt var í gamla
daga, svo hún fór á fleygiferð.
Þórður benti okkur á það, að
islenska kindin hefði haldið lífi i
þjóðinni gegnum aldirnar. Hann
kenndi okkur málsháttinn:
Ull í fat
og mjólk í mat.
Annað hefði þjóðin ekki þurft
PRENTARINN ■ 9 I