Læknablaðið - 01.01.1923, Blaðsíða 20

LÆKNABLAÐIÐ
18
óplægöur akur. Sjálfsagt eru þær, eins og annarsta'Sar, flestar berklakyns.
En hjá nágrönmun okkar hafa komiö og eru alt af a'S koma fyrir, heila-
bólgur af öSrum orsökum, þar á meSal læknanlegar, eins og meningokok-
heilabólgur og aseptiskar. Mér vitanlega hefir meningokok-heilabólga
aldrei gengiS sem farsótt heima. En þa'S segir hvorki til né frá, um þaS,
hvort hún sé til eSa hafi komiS fyrir. ÞaS er einmitt einkenni þessarar
veiki, aS fyrir utan farsóttina stingur hún sér niSur hér og þar, og tekur
einn og einn á stangli, svo aS engan grunar, aS um epidem. meningitis sé
a'S ræSa. Svona hagar hún sér árum og áratugum saman, án þess aS nokk-
urntima komi farsótt. Ef hún svo kemst í jarSveg, þar sem henni eru sér-
iega góS skilvrSi búin, getur hún gerst frekari, og þannig komiS upp um
sig. Heima á íslandi mun vera litiS um skilyrSi til aS hún nái aS taka
mann af manni, einkum höfum viS ekki þá gró'Srarstíu aS bjó'Sa henni,
sem hún virSist þróast best í, nl. hermannaskálana.
Ef heilabólga verSur almennari heima en hún er nú, er viSbúiS, aS þaS
komi á daginn, aS til sé bæSi aseptisk og meningokok-heilabólga hjá okkur.
Þá aseptisku er einfalt aS lækna, úr því aS ekki þarf annaS en eina eSa
ileiri lumbalpunktionir, en ef viS finnum mening. cerebrosp. epid., hva'S
gerum viS þá? Mér vitanlega er meningokok-serum ekki til heima. Eg
held, aS þaS sé fullrar íhugunar vert, hvort viS verSum nokkru bættari
meS aS draga á langinn aS útvega okkur þa'S, og eins tetanusantiserum,
sem ekki mun heldur vera til heirna. Eg öfunda ekki þann lækni, sem
fyrstur fær sjúkling meS meningokok-heilabólgu eSa tetanus og hefir ekki
antiserum. Mig langaSi ekki til aS verSa daglega aS horfa upp á sjúk-
linginn liSa þær óbærilegu kvalir, sem þessum sjúkdómum eru samfara
og geta ekki annaS gert, en nagaS sjálfan mig í handarbökin yfir, aS hafa
ekki þaS meSal, sem sennilega gæti linaS kvalir hans og ef til vill bjarg-
aS lífi hans. Og heldur væri þa'S lítil harmabót, aS hugsa til þess, aS þaS
komi mánuSi eftir, aS hann þarf ekki lengur nteSala meS.
Heilabólga er malignt orS. ViS viturn allir, hvaS þaS er, aS standa
írammi fyrir kvíSafullri móSur, sem meS angistarsvip spyr, hvort barniS
hennar hafi heilal)ólgu. Okkur finst þá svo undurlítiS variS í læknisstöS-
una, cf viS verSum aS játa spurningunni og meS því undirskrifa dauSa-
dóminn. MikiS þætti okkur þá variS í, aS geta gefiS þó ekki væri nerna
glætu um von. Einstöku sinnum getur jtessi von rætst, og vitundin um,
aS viS getum stuSla'S til þess, ef vi'S rækjum starf okkar samviskusam-
Iega, ætti aS vera okkur næg hvöt til aS gera lumbalpunktion og rann-
saka mænuvökvann satnviskusamlega, strax og viS höfum grun um heila-
bólgu. Ef viS höfum þaS fyrir reglu, er ekki vist, aS þess verSi svo langt
aS bi'ða, a'S viS höfum ánægju af því og sjúklingurinn gagn.
Berlín, 29. jan. 1923.
Níels Dungal.
Sá fyrsti. Þorbjörn ÞórSarson, héraðslæknir, hefir sent samrannsóknar-
nefndinni skýrslu unt allar berklaveikar mæSur í sínu héraSi og börn
þeirra. Hann er því dux í þessu máli og kann nefndin honum þakkir fyrir
fljóta afgreiSslu, G. H,