Læknablaðið - 01.01.1923, Blaðsíða 17

LÆKNABLAÐIÐ
iS
a ö u r e ö a h o r f i n n s y k u r e r i 11 s v i t i, e n n o r m a 1 s y| k u r
£ e f u r m e i r i v o n u m b a t a.
Sykurinn er ávalt minkaöur eöa enginn, viö meningit. tub. Sömuleiöis
viö meningit. cerebrospin. epid.; en ef sjúkl. batnar, er eitt af fyrstu
táknunum þaö, aö spinalvökvinn fer aö gefa sykurreaktion. Viö purulen-
tar, septiskar heilabólgur, er sykurinn sömuleiðis minkaöur eÖa enginn.
í mótsetningu við allar þessar infektionir stendur encephalitis lethar-
gica. Viö þennan sjúkdóm er sykurinn aukinn, maöur fær óeðlilega mikiö
botnfall. Prognostiskt heldur sykurprófunin hjer líka gildi sínu, því aö
cncephalitis leth. hefir tiltölulega góöa progriosis.
Viö aseptiskar heilabólgur er sykurinn e k k i e ö a m j ö g 1 í t i ö
m i n k a ð u r. Hvergi er sykurprófunin eins mikilvæg eins og í þessun;
'ilfellum. Alt bendir á mening. tub. Spinalvökvinn er gruggugur, aukið
albumin, frumufjöldinn mjög aukinn, aö vísu finnast engir sýklar, þótt
rækilega sé leitaö, en alt stendur svo dæmalaust vel heima upp á mening.
tub., bæöi kliniskt og mikroskopiskt, aö maður viröist eiga með að kveða
upp þann dóm, og telur tilfellið til þeirra, sem ekki finnast berklasýklar
hjá. Þá rannsakar maöur spinalvökvann fyrir sykri, og finnur hann nor-
nial. Það gjörbreytir málinu, maður segir líkurnar miklar fyrir því, að
heilabólgan sje ekki berklakyns og gefur von um, að sjúkl. geti batnað.
Við meningismus, sem er samfara infektionssjúkdómum, er sykurinn
venjulega ekki minkaður, heldur ekki við syfilistiska heilabólgu.
Þessar rannsóknir, sem eg hefi minst á, getur hver einasti læknir gert,
nieð þeim tækjuni, sem hann hefir. Þær geta, út af fyrir sig, gefið góðar
upplýsingar. Ef maður t. d. fær gruggugan spinalvökva, með mikilli
eggjahvitu og engum sykri, er maður viss um, að um alvarlega heilabólgu
er að ræða. En hún getur veriö berklakyns, septisk eða orsökuð af menin-
gokokkum og hvað af þessu þrennu er orsökin, er ekki hægt að skera
úr, nema meö smásjárrannsókn. Ef maður aftur á móti fyndi normal
sykur í gruggugum vökva, talaði þaö fyrir aseptiskri heilabólgn.
Vel getur verið um heilabólgu eða encephal. leth. að ræða, þó að vökv-
inn sje vatnstær; að vísu verður hann venjulega gruggugur, j)egar heila-
bólgan hefir staðið í nokkra daga, en í byrjun er hann iðulega tær; samt
<r frumufjöldinn þá þegar aukinn, en það er ekki hægt að finna, nema
með smásjárrannsókn, sem i öllum tilfellum er nauösynleg, til að ákveða
cðli sjúkdómsins nánar. Rannsaka verður: i) frumur, 2) sýkla.
3. Smásjárrannsókn (Cytodiaguóstik).
1) Frumutaln'ing. Til að telja frumurnar, er best að nota Dr.
Nageottes frumureit,* sem er sérstaklega til þess ætlaður. Út í 1—2 cm.:i
af spinalvökvanum setur maður einn dropa af metylinbláma- v a t n s upp-
lausn, fyllir frumureitinn úr þessu og lætur hann standa 1 klt., til að frum-
urnar setjist til botns. Reitnum er skift í stóra, aflanga rétthyrninga og
hver þeirra inniheldur 1.25 mm.3, svo aö maöur veröur aö margfalda
þann frumufjölda, sem er að meðaltali í hverjum rétthyrningi, með
* Cellule de Dr. Nageotte og Licard’s Rachidoalbuminométre fást hjá Cogit, 37,
Boulevard St. Michel, París. Hvorttveggja ódýrt.