Læknablaðið - 01.04.1940, Blaðsíða 14

56
LÆKNABLAÐIÐ
hafa blossað upp og leitt hann til
bana.
EftirtektarverÖ að þessu leyti er
líka saga 24 ára gamallar stúlku,
sem 15 ára gömul veiktist af pleu-
ritis sicca með háum hita. Hún
hressist og her ekki á neinu þangað
til einum mánuði fyrir andlátið, að
hún fær inflúensu, síðan stöðugan
hita og uppgang, og sjúkdómurinn
leiðir hana á örskömmum tíma til
bana. Við sektion fanst útbreidd
ystandi pneumoni með byrjandi út-
sæði í hægra nýra.
Áhrif graviditets komu greinilega
fram hjá 22ja ára gamalli, nýgiftri
konu, sem hafði, eftir anamnesis að
dæma, haft takmarkaða apexphthisis
öðru megin. Seinni hluta meðgöngu-
tímans hraðversnar henni, og dugði
ekki þótt loks væri gerður partus
præmaturus. Við sektion fanst örl
ystandi pneumoni með útsæði í nýr-
um og milta, mörgum garnasárum
og peritonealtuberculosis.
Annað samskonar dæmi, sem
greinilega bendir til þess að endo-
gen reinfektion eigi sér stað, sáum
við hjá 42 ára gamalli konu. 1
hægri lungnabroddi var baunstór,
kalkaður blettur. Fyrir 12 árum
fékk konan verki fyrir bringspalir
meðan hún gekk með barn. Þettar
endurtók sig við hvert graviditet,
uns ástandið versnaði stórkostlega
eftir harnslmrð og leiddi hana til
bana. Við sektion fanst útbreidd
tulærculosis peritonei adhæsiva.
64/38. Annað tilfelli, sem bend-
ir mjög á endogen reinfektion eft-
ir mörg ár, sáum við hjá 46 ára
karlmanni, sem um tvítugt hafði
fengið epididymitis tuherculosa.
Honum batnaði það (eftir opera-
tion?) og hann var við góða heilsu,
þangað til 3 árum fyrir andlát sitt,
að hann veiktist af verkjum i mjó-
hrygg. Við o1)duktion fanst spondy-
litis tuberculosa með kongestions-
absces, ystandi berklar í báðum nýr-
um, dreifð miliartubercula í báðum
lungum og garnasár. í hægri hilus-
eitli allmikil kölkun.
Hér er vafalaust um rúml. 26 ára
gamla infektion að ræða, sem brýst
inn í blóðið áður en hún grær og
kalkar, framkallar epididymitis og
sennilega um leið metastasis í beini,
sem lifir sem króniskur granulatí-
onsvefur, án þess að ná verulegri
útbreiðslu öll þessi ár, uns berkla-
sýklarnir ná loks yfirhöndinni,
framkalla ystingu, sem emollierar
inn í æð og þá verða nýru og lungu
fyrir nýrri sýkingu.
1 þessu tilfelli er vert að gera
sér grein fyrir lierklasýkingu eldra
fólksins, með tilliti til þess, hvern-
ig sú sýking sé tilkomin, hvort það
sé ný infektion, sem hleðst ofan á
löngu afstaðna frumsýkingu, m. ö.
o. reinfektion, endogen eða exogen,
eða hvort berklasýkingin, sein fólk-
ið deyr úr, sé beint áframhald af
frumsmitun, sem viðkomandi hafi
ekki orðið fyrir fyr en á fullorð-
insárum. Ef ])etta fólk hefði smitt-
ast á unga aldri, býst maður við
að finna hjá ])ví leifar af gróinni
frumsýkingu, aðallega sem kalkfoci
i hiluseitlum. En hæpið er að
finna frumfocus í lungunum, þeg-
ar þau eru orðin útgrafin i 1)erkl-
um. Hins vegar hefir tæringin yf-
irleitt engin áhrif á eitlana, svo að
])eir bera menjar frumsýkingarinn-
ar. Tafla 5 sýnir hvernig ástand
hilus- og tracheobronchialeitla hefir
verið að þessu leyti. Hér eru öll
tilfelli með ferskum eitlabreyting-
um, ennfremur ferskur pleuritis án
gamalla eitlabreytinga, talið til á-
framhaldandi frumsýkingar. en öll
tilfelli með kalkaða eitla talin rein-
fektion.
Nú er þess að gæta, að reinfek-
tion er í raun og veru enn miklu
sjaldgæfari heldur en þessar tölur