Læknablaðið - 01.04.1940, Blaðsíða 16

58
LÆKNABLAÐIÐ
nokkur útbreiÖsla verÖur út frá
frumsýkingunni. Því miður eru
sjúkrasögurnar oft ekki nægilega
nákvæmar, til a8 af þeim verði les-
inn gangur sjúkdómsins, en oftast.
nær vir'Öist manni svo sem sjúkl.
nái sér ekki fyllilega eftir sinn
fyrsta pleuritis og er að slá niður
öðru hvoru, uns sjúkdómurinn nær
loks því taki á honum, sem hann
sleppir ekki siðan og dregur til
dauða. Náttúrlega her vel að at-
huga, að það eru þau tilfelli, sem
enda letalt, sem við höfum af að
segja, en hin, sem batna, fara fram
lijá okkur, en það er engin ástæða
til að ætla að hlutfallið milli frum-
sýkingar og tæringar sé þar annað
en hjá þeim, sem deyja úr sjúkd.
Af þvi, sem hér hefir verið sagt,
liggur nærri að álykta, að algeng-
asti gangur berklaveikinnar hér á
landi sé beint áframhald af frum-
smituninni, og að lungnatæringin
sé ekki, eins og kent hefir verið,
afleiðing af reinfektion í tiltölulega
immun líkama, sem hefir hlotið ó-
næmi sitt við sýkingu á barnsaldri,
heldur haldi sjúkd. striki sínu meira
og minna óslitnu frá frumsmitun-
inni, sem sjúkl. hefir ekki tekist að
kæfa i byrjun.
Hins vegar höfum við séð greini-
leg dæmi um reinfektion, meira að
segja exogen reinfektion, sem mér
virðist annars vera miklu sjaldgæf-
ari en endogen reinfektion. Af því
að eitt tilfelli af jæssu tæi er einn-
ig að öðru leyti eftirtektarvert, skal
ég leyfa mér að tilgreina j)að nán-
ar: —
Það var 41 árs karlmaður (kol-
lega), sem veiktist skyndilega 6 vik-
um áður en hann dó, en hafði ann-
ars verið frískur fram að því. Hann
hafði stöðugan háan hita, en annars
engin sérstök symptom. Við sektion
fundust við coecum í mesenterium
hnefastórar hrúgur af ystum eitl-
um, sem voru alt að plómustórir
og retroperitonealeitlar voru lika
stækkaðir og ystir. Hálseitlar voru
ekki stækkaðir. 1 curvatura minor
voru mörg smásár. í v. hiluseitli
og í bifurcationseitli fundust kalk-
korn. í l)áðum lungum var ferskt
miliært útsæði. Ræktun úr mesen-
terialeitlunum sýndi, að j)að var ty-
pus humanus, sem jæssi læknir
hafði sýkst af.
Hér virðist vera um ingestions-
tbc. að ræða, ekki j)ó eins og J)á
sem algengust er erlendis, nl. sýk-
ingu af bovin stofn frá l)erklasýktri
mjólk, heldur frá einhverjum mat-
vælum, sem hafa blandast berkla-
sýklum úr manni, hvort j)að heldur
hefir verið mjólk eða annað. En
j)að er sýnilegt, að læknirinn hefir
haft að baki sér undangengna
herklainfektion, sem hann hefir yf-
irunnið, j)ví að ekki kemur til mála
að kalkkornin, sem fundust í medi-
astinaleitlunum, sé ekki nema 2ja
mánaða gömul. Þau hljóta að vera
eftirstöðvar eftir infektion mörgum
árum áður.
En j)að er eftirtektarvert, að
])essi afstaðna infektion virðist ekk-
ert ónæmi veita. En ekki nóg með
j)að, að hún veitir ekkert ónæmi,
heldur sýkist J)essi fertugi maður
eins og annars aðeins börn sýkjast,
nl. með geysistórum eitlastækkun-
um, sem samkv. kenningu Ranke’s
o. fl. kemur ekki fyrir hjá þeim,
sem áður hafa gengið i gegn um
berklainfektion og orðið allergiskir
við að standa hana af sér. Þetta til-
felli, ásamt ýmsum fleirum, sem of
langt yrði upp að telja, hefir sleg-
ið skarð í J)ann kenningamúr, sem
ég, eins og aðrir, hafa haldið að
væri óhaggandi undirstaða allrar
herklaþekkingar og mér er engin
launung á því, að mér virðast ýms-
ar eldri og yngri berklakenningar
vera á veikum rökum reistar og