Læknablaðið - 01.10.1969, Síða 38

164
LÆKNABLAÐIÐ
Hér verður aðeins getið þeirra atriða, sem athuga má í fljótu
bragði, áður en sýni er sent til rannsóknarstofu.
Eðlilegur liðvökvi er strágulur, slímkenndur og svo tær, að
lesa má prentstafi í gegnum glas með slíkum vökva. Vökvi úr
giktarliðum er skýkenndur og ljósari á lit. Sé eðlilegur vökvi lát-
inn drjúpa af nálaroddi, dregur dropinn á eftir sér 2—3 cm langan
hala, áður en hann slitnar frá. Giktarliðvökvinn er minna slím-
kenndur og ekki nærri eins teygjanlegur. Teygjanleiki vökvans er
undir magni og gerð mucopolysaccaridanna kominn, aðallega
hyaluronsýrunnar. Hyaluronsýra giktarliðvökvans er að nokkru
leyti niðurhrotin og finnst í minna magni en í heilbrigðum vökva.
Þessa breytingu mucopolysaccarida má einnig athuga á annan
hátt. Sé dropi af liðvökva látinn drjúpa í þynnta sýru, t. d. 5%
ediksýru, myndast ljós mucinútfelling. Heilbrigður vökvi gefur
Jjétta útfellingu, sem heldur lögun, þótt glasið sé hrist. Giktarlið-
vökvi myndar hins vegar rytjulegt ský, sem auðskekið er í sund-
ur. Þegar athugað hefur verið litur, tærleiki, teygjanleiki og
mucinmyndun liðvökvans, er sýni, bezt þynnt með saltvatni, sent
til rannsóknarstofunnar. Þar er leitað að kristöllum, LE og RA
frumum, hvít blóðkorn talin og deilitalin.
Stundum má greina liðagikt í skyndingu með því einu að líta
á hendur sjúklingsins. Miklu oftar þarf þó töluverðar vangaveltur
til, og ósjaldan verður árangurinn ekki annar en grunur. Sé svo,
þekki ég ekki annað ráð en hafa auga með sjúklingnum, sjá liann
tvisvar til þrisvar á ári og láta tímann um að leysa vandann. Það
])regzt sjaldan.
Einkum er stuðzt við: J. L. Hollander: Arthritis and Allied
Conditions; London, II. Kipton, 1966.
Skilyrði A.R.A. fyrir greiningu liðagiktar.
1. Morgunstirðleiki.
2. Hreyfingarverkur eða eymsli í a. m. k. einum lið.
3. Mjúkpartaþroti í a. m. k. einum lið í sex vikur eða lcngur.
4. Mjúkpartaþroti í a. m. k. einum lið öðrum innan þriggja
mánaða frá því, að einkenni hurfu í hinum liðnum.
5. Mjúkpartaþroti í samstæðum liðum efri eða neðri útlima, þó
ekki í fremri fingurliðum.
6. Giktarhnútar undir húð, yfir beinbrúnum, nálægt liðum eða
strekkivöðvamegin á útlimum.
7. Dæmigerðar í’öntgenbreytingar (að minnsta kosti úrkölkun,
sem er mest í kringum sýkta liði).