Læknablaðið - 01.08.1971, Side 55

LÆKNABLAÐIÐ
155
mundur Hannesson, þegar hann var héraðslæknir á Akureyri, „Félag
lækna Norður- og Austurlands“. Það starfaði á árunum 1902-1904, og
gaf Guðmundur Hannesson þá sjálfur út fjölritað læknablað, sem L.í.
hefur látið ljósprenta í 2. útgáfu.
Stofnun læknasamtaka hér á landi á sér lengri aðdraganda. Fyrst
mun hafa verið ritað um málið af Ásgeiri Blöndal í ísafold á árunum
1891 og 1892. Það, sem aðallega ýtti undir stofnun Læknafélags ís-
lands, var árangurslaus kjarabarátta héraðslækna, sem þá hafði staðið
um árabil, enda var það eitt af fyrstu verkefnum félagsins að leysa
þá kjaradeilu.
Stofnfund L.í. sóttu 34 læknar, en þeir, sem gengu í félagið á
árinu 1918, eru taldir stofnendur, og voru þeir alls 62. Af stofnendum
félagsins eru nú á lífi Árni Árnason, Bjarni Snæbjörnsson, Halldór
Hansen, Helgi Skúlason og Ólafur Þorsteinsson, en hann er sá eini,
sem enn er á lífi, af þeim, sem mættu á stofnfundi.
Verkefni Læknafélags íslands hafa frá upphafi verið að efla
sameiningu, stéttarþroska og hag félagsmanna, koma fram fyrir hönd
þeirra gagnvart opinberum aðilum og treysta tengsl við erlend lækna-
félög. Læknafélag íslands er aðili að alþjóðasamtökum lækna (World
Medical Association). Þá er það verkefni L.f. að stuðla að aukinni
menntun lækna, glæða áhuga þeirra á öllu því, sem lýtur að starfi
þeirra, efla samvinnu um allt, sem horfir til heilla í heilbrigðismálum
þjóðarinnar. Það hefur verið hlutverk L.f. að setja ákveðnar reglur um
samskipti lækna í starfi, stuðla að því, að stéttin hafi áhrif á gang
almennra heilbrigðismála og einnig að efla þekkingu almennings á
þeim málum.
Það er erfitt að meta, hvernig læknastéttinni hefur tekizt að
rækja þær skyldur, sem hún setti sér í upphafi við stofnun L.Í., og
hvernig henni hefur telcizt að ná þeim markmiðum, sem hún þá
stefndi að. Þjóðfélagið hefur gerbreytzt á þessum árum, bæði skipu-
lagslega, efnahagslega og ekki sízt menntunarlega, en allir þessir
þættir hafa, ásamt hinni almennu læknisþjónustu og heilsugæzlu,
meiri eða minni áhrif á heilsufarsstaðtölur, sem oft eru taldar bezti
mælikvarði á heilsuvernd og læknisþjónustu í hverju landi. Þessar
staðtölur eru ungbarnadauði, meðalaldur og dánartala. Árið 1900 var
ungbarnadauði 121%C, árið 1918 46%0 og árið 1967 18%c. Meðalaldur
karla var árið 1900 48 ár, kvenna 53 ár, árið 1918 var meðalaldur
karla 52 ár, kvenna 58 ár, árið 1967 var meðalaldur karla 72 ár og
kvenna 76 ár. Dánartala 1918 var n%c, en er núna 6%c. Mannsævin
hefur á undanfarinni hálfri öld lengzt um 20 ár. Þessar tölur eru
læknastéttinni cg raunar allri okkar þjóðfélagslegu nýbyggingu mjög
hagstæðar. Þær sýna árangur, sem er með bví bezta, sem gerist í
heiminum, enda eru íslenzkir læknar ekki og mega ekki vera ánægðir
með neitt minna.
Þjóðfélagsleg ábyrgð lækna og þjóðfélagsleg þýðing læknisstarfs-
ins hefur aukizt jafnframt. Læknisstarf hefur alltaf verið talið eitt
mesta ábyrgðarstarf, en sú ábyrgð hefur verið gagnvart einstökum
sjúklingum, sem læknar hafa undir höndum. í sambandi við það hefur
hver læknir mikilvægar og strangar skyldur, og mun ekkert oflof,