Læknablaðið - 01.02.1973, Qupperneq 39

LÆKNABLAÐIÐ
21
Daníel Daníelsson
NOKKRIR ÞANKAR UM SJOKRAHÚSMÁL
Þegar ræða skal sjúkrahúsmál á íslandi,
rekum við okkur fljótlega á sérstöðu okk-
ar, miðað við önnur lönd. Því fer fjarri,
að þetta gildi aðeins um sjúkrahúsmál.
Heilbrigðismál almennt og fjölmargir aðr-
ir málaflokkar í okkar þjóðfélagi eru hér
undir sömu sök seldir.
Ekki er mér kunnugt um, að annars
staðar en á íslandi sé gerð tilraun til að
halda uppi nútíma heilbrigðisþjónustu fyr-
ir 200.000 manns, sem dreifðir eru um
jafn stórt og erfitt landssvæði sem ísland
er. Þetta leiðir það óhjákvæmilega af sér,
að í þessum efnum getum við aðeins í
takmörkuðum mæli sótt fyrirmyndir til
annarra þjóða um skipan þessara mála.
Vitanlega getum við ýmislegt lært af
reynslu þeirra og hugmyndum, þótt við,
vegna sérstöðu okkar, verðum í flestum
tilvikum að umbreyta því og laga að okk-
ar aðstæðum.
í IV. kafla frumvarps þess til heilbrigð-
islaga, er nú liggur fyrir Alþingi, er fjall-
að um sjúkrahús. Ætlunin með þessu
greinarkorni er að fara nokkrum orðum
um viss atriði þessa kafla frumvarpsins
og þá einkum 27. gr. þess, sem fjallar um
skiptingu sjúkrahúsa í flokka eftir búnaði
og verksviði. Skv. þessari grein frum-
varpsins er sjúkrahúsum skipt í 7 flokka.
Fyrsti flokkur nefnist svæðissjúkrahús,
og er skilgreint sem sjúkrahús, sem eitt
sér eða í samvinnu við önnur, veiti sér-
fræðiþjónustu í öllum eða nær öllum
greinum læknisfræði, sem viðurkenndar
eru hérlendis, og hefur aðgang að stoð-
deildum og rannsóknardeildum til þess að
annast þetta hlutverk.
Ljóst er, að í dag er því miður ekkert
það sjúkrahús til hérlendis, er falli undir
þessa skilgreiningu. Jafnaugljóst hygg ég
það vera, að eigi slík stofnun að líta dags-
ins ljós í fyrirsjáanlegri framtíð, getur það
aðeins gerzt á þann hátt, að núverandi
sjúkrahús í Reykjavík myndi saman eina
sjúkrahúsaheild undir einni samræmdri
yfirstjórn.
Er þess sannarlega að vænta, að heil-
brigðisyfirvöld láti ekki lengur dragast að
hrinda af stað undirbúningsaðgerðum í
þessa átt, því að ljóst er, að áður en til
raunhæfra aðgerða kemur í þessu máli,
þarf að vinna mikið undirbúnings- og
skipulagsstarf, sem naumast verður fram-
kvæmt án aðstoðar erlendra sérfræðinga.
Þar eð ætla verður, að þessi þróun hljóti
að vera mikið kappsmál læknastéttinni
allri — og þá ekki sízt þeim hluta hennar,
er starfar á viðkomandi sjúkrahúsum —
ætti heilbrigðisstjórnin að eiga þar vísan
öflugan og þýðingarmikinn samstarfsaðila.
Með tilliti til þess, að um langa framtíð
er þess ekki að vænta, að mannfjöldi á ís-
landi leyfi nema eitt sjúkrahús í landinu,
þeirrar tegundar, er hér um ræðir, tel ég
nafnið svæðissjúkrahús óheppilegt, þar
sem vettvangur þess yrði landið allt. Virð-
ist mér eðlilegra, að það yrði nefnt lands-
sjúkrahús, eða gamla nafninu, Landspítali,
yrði haldið.
Annar flokkur nefnist deildarsjúkrahús
og fellur skilgreining þess að mestu sam-
an við þann staðal, sem nú mun að stefnt á
Fjórðungssjúkrahúsinu á Akureyri (FSA).
Með tilliti til fjarlægða og erfiðra sam-
gangna á íslandi hefði deildarskipt sjúkra-
hús í hverjum landsfjórðungi verið æski-
leg lausn sjúkrahúsmála landsbyggðarinn-
ar. Flestir þeir, er nokkuð þekkja til
sjúkrahúsreksturs, munu þó sammála um,
að enn um langa framtíð skorti raunhæf-
an grundvöll fyrir slíku fyrirkomulagi.
Lágmarksstærð, búnaður og þar með
mannfjöldi upptökusvæðis deildarsjúkra-
húss er slíkur, að vafasamt má telja, að
faglegur og fjárhagslegur grundvöllur sé
til reksturs slíks sjúkrahúss í dag, nema
á einum stað á landinu, þ. e. Akureyri.