Læknablaðið - 15.10.1981, Qupperneq 26

202
LÆKNABLADID
Gunnar Valtýsson, Benjamin Glaser og Arthur I.
Vinik, University of Michigan Hospital, Ann Arbor,
U.S.A.
Ný aðferð til staðsetningar á
insulinoma
Brisæxli, er framleiða hormón, eru yfirleitt
mjög lítil og hefur staðsetning, fyrir aðgerð
með æðamyndum, tölvusneiðmyndum og ul-
trasound reynst erfið. Percutan transhepatic
blóðsýni úr portæðakerfinu voru notuð til að
kanna eftirfarandi:
1) Staðsetja hormón framleiðandi æxli og
greina æxli frá hyperplasia í 6 sjúklingum
með fastandi hypoglycemia og hyperinsuli-
nism,
2) Rannsaka péttni og dreifingu á immunore-
active peptíðum: Insulin (IRI), gastrin (IG),
somatostatin (SRIF), pancreatic polypepti-
de (hPP), og glucagon (IRG) í peim hluta
brisins, sem ekki var æxlisvöxtur til staðar í.
Hjá af pessum sjúklingum voru brisæðamynd-
ir eðlilegar.
Staðbundin hækkun á IRI (64 — 920 microu-
nits/ml), gaf réttilega til kynna staðsetningu
æxlis í öllum sex tilfellunum. Hækkun á SRIF
(408 pg/ml) á sama stað og IRI hækkun (73
microunits/ml) hjá einum sjúklingi, sem reyn-
dist hafa stórt æxli í brishöfðinu, benti til pess
að æxlið framleiddi bæði hormónin. Hjá 5
sjúklingunum með einstakt insulinoma var
staðsetning á mestri péttni gormóna í port-
æðakerfinu og portæðar-slagæðar gradients
pannig:(mean±SE pg/ml); IG, truncus gastro-
colica (126 + 27, 46 + 22); IRG, vena lienalis
proximalis (130 ±30, 47 + 13) og truncus ga-
strocolica (131 +23, 60+ 13); hPP, vena portae
(164±48, 40 + 22); SRIF, vena mesenterica
superior, (186 ±50, 57 + 20) og truncus gastro-
colica (178±59, 55 + 21). Eftirfarandi er álykt-
að:
1) Percutan transhepatic sýni úr portæðakerf-
inu voru notuð á árangursríkan hátt til að
staðsetja 6 brisæxli er framleiða hormón,
2) SRIF og IRG koma frá bæði brisinu og
görninni, IG kemur aðallega frá proximal
hluta garnarinnar og hPP frá brishöfðinu,
3) Þessar niðurstö ur gefa nýjar upplýsingar
um túlkun á péttni hormóna og staðsetn-
ingu á peptíð framleiðandi brisæxlum.
Matthías Kjeld, Jeff Wieland, Edda Sigurðardóttir,
Arndís Theódórs. Rannsóknastofa Landspítalans í
meinefnafræði, hormóna- og lyfjadeild,
Landspítalanum, Reykjavík.
Stöðugleiki f jögurra sterahor-
móna í blóðsýnum og magn
þeirra
í rauðum blóðkornum
Stöðugleiki stera í blóðsýnum hefur lítt verið
kannaður, en hefur pó mikla hagnýta pýðingu.
Við höfum pví kannað stöðugleika 4 sterahor-
móna, aldosteron, cortisol, testosteron og oe-
stradiol í 12 serum og plasma sýnum við
stofuhita eða 25°C. Jafnframt könnuðum við
magn pessara stera í rauðum blóðkornum fyrir
og eftir pvott í saltvatni. Þéttni aldosteron og
testosteron í serum og plasma hafði minnkað
að marktækum mun (30 — 40 %) eftir 24 klst.
Testosteron péttni féll verulega í óaðskildum
sýnum (r. blk. ekki skilin frá) en aldosteron
ekki. Oestradiol og cortisol sýndu marktækar
en minni breytingar. Aldosteron mældist í
rauðum blk. (60 % af serum péttni) en hinir
sterahormónarnir ekki. Aldosteron mátti pvo
út úr r. blk. með saltvatnspvotti og ferðast pví
óhindrað gegnum himnu r. blk. gagnstætt pví,
sem hinir sterarnir gera.
Ragnar Danielsen1), Alfreð Árnason2), Þórir
Helgason'), Friðbert Jónasson3)
Fylgni sjónuskemmda
(retinopathy) við HLA-GERÐ og
ættarsögu hjá insúlínháðum
sykursjúkum (IHSS) á íslandi
Fylgni ákveðinna vefjaflokka við insúlinháða
sykursýki (Teg. I) er vel staðfest með íslensk-
um og erlendum rannsóknum. Tengsl sjónu-
skemmda og ákveðinna vefjaflokka hafa hins
vegar í erlendum rannsóknum ekki verið
afgerandi. Niðurstöður hafa ýmist bent til
fylgni sjónuskemmda og ákveðinna vefja-
Rannsókn pessi var styrkt af vísindasjóði Landspítalans og
Rannsóknarst. Hásk.
') Göngudeild sykursjúkra, Landspítalanum
2) Blóðbankinn, Reykjavík
3) Augndeild Landakotsspítala.