Dagblaðið Vísir - DV - 17.04.2007, Síða 22

Mannlíf á Húsavík byggir á langri sögu, sem er hluti af barnaskólalærdómi hvers ein-
asta Íslendings. Við höfum öll lesið um Garðar Svavarsson og leysingjann Náttfara, fé-
lagslega sinnaða þingeyska bændur sem stofnuðu fyrsta kaupfélag landsins og Húsavík-
urkirkja er þekkt póstkort enda eitt fallegasta guðshús landsins. En hefur nákvæmlega
þetta orðið vandamál? Hefur forn frægð orðið Húsvíkingum fjötur um fót
til framfarasóknar í núinu?
þriðjudagur 17. apríl 200722 Landið DV
Þekktir
Húsvíkingar:
Fjölmarg-
ir þjóðþekktir
einstaklingar
eru frá Húsavík
eða eiga með
einhverjum
hætti tengsl við
bæinn. Þar ber
fyrst að nefna
alheimsfegurð-
ardrottninguna
og athafnakonuna Lindu Péturs-
dóttur sem er fædd á Húsavík og
ólst þar upp fyrstu árin, uns hún
flutti með foreldrum sínum til
Vopnafjarðar. Hún er því sannköll-
uð landsbyggðardrottning.
Knattspyrnukappinn Arnór Guð-
johnsen, er ef til vill þekktastur
er fyrir það nú
um stundir að
vera faðir Eiðs
Smára Guð-
johnsen. Hann
er hins vegar
Húsvíkingur.
Arnór hóf knatt-
spyrnuferil sinn
með Völsungi og
þótti strax sem
strákur sýna mikla snilldartakta á
vellinum þar sem hann lék með
Völsungi.
Meðal þeirra
sem fylgd-
ust með hinni
efnilegu knatt-
spyrnuhetju
á heimavelli
Húsvíkinga var
Arnar Björns-
son sem síðar
fluttist suður yfir
heiðar og gerðist íþróttafréttamað-
ur Stöðvar 2.
Flestir lands-
menn þekkja
Jónínu Bene-
diktsdóttur,
athafnakonu og
íþróttafræðing.
Færri vita hins
vegar að hún er
fædd og uppalin
á Húsavík.
Fjölmiðlakon-
an Arnþrúður
Karlsdóttir á
Útvarpi Sögu er
einnig frá Húsa-
vík. Hún er jafn-
framt vinkona
Jónínu Ben frá
því er þær ólust
þar upp saman.
Rithöfundur-
inn Thor Vil-
hjálmsson er
fæddur í bæn-
um fagra við
Skjálfandaflóa,
en hann hefur
meðal annars
sótt sér efnivið
í verk sín til at-
burða í Þingeyj-
arsýslum.
Þá er ónefnd
stjarna ungu
kynslóðarinnar,
Birgitta Hauk-
dal, söngkona
poppsveitarinn-
ar Írafárs, sem er
einnig fædd og
uppalin á Húsa-
vík. Hún heim-
sækir heimabæ
sinn reglulega því fjölskylda henn-
ar býr þar enn.
Landiðmitt
Bærinn við Skjálfanda
Húsavík er bær við Skjálfanda í sveitarfélaginu Norðurþingi í Suður-
þingeyjarsýslu. Sjávarútvegur, verslun og ferðaþjónusta, svo sem
hvalaskoðun, eru þar mikilvægustu atvinnuvegir. Húsavík er meðal
elstu sögustaða íslands. Samkvæmt landnámu dvaldi Svíinn garðar
Svavarsson þar einn vetur og var því fyrstur norrænna manna til að
hafa vetursetu á íslandi. íbúar Norðurþings, sem nær allt austur á
Melrakkasléttur, eru í dag 3.015 en á Húsavík búa 2.285 manns.
Húsavíkurkirkja:
Í sumarbyrjun verður liðin rétt öld frá
vígslu Húsavíkurkirkju, en hún var
helguð sem guðshús í júníbyrjun 1907.
Það var Rögnvaldur Ólafsson arkitekt
teiknaði kirkjuna sem er krosskirkja,
byggð úr norskum við. Kirkjurnar að
Breiðabólstað í Fljótshlíð og Hjarðar-
holti í Dölum eru byggðar eftir mjög
sambærilegum teikningum Rögnvald-
ar, sem var fyrsti Íslendingurinn sem
nam byggingarlist og fyrsti nútíma
húsameistari Íslendinga. Margir telja
að Húsavíkurkirkja sé hans fegursta
verk og lofi meistara sinn, enda hefur
kirkjan lengi verið eitt helsta tákn
bæjarins.
Húsavíkurkirkja er með sterkum
einkennum svonefnds Schweitzerstíls
sem þróaðist í Noregi á seinni hluta 19.
aldar og ættaður var frá Sviss. Aðeins
eitt ár tók að byggja Húsavíkurkirkju.
Að því er fram kemur á vef Húsavíkur-
kirkju vekur það athygli margra þeirra
sem í kirkjuna koma að þar er enginn
predikunarstóll að finna en útskorið
opið bókarlíki, fest á kórgrindur,
kemur í stað predikunarstóls.
Lasarus í Kelduhverfi
Sveinn Þórarinsson listmálari frá
Kílakoti, Kelduhverfi málaði altaris-
töflu kirkjunnar sem sýnir hún upprisu
Lasarusar. Altaristaflan er fyrir margra
hluta sakir merkileg. Landslag í
bakgrunni hennar telja ýmsir sig
þekkja úr íslensku umhverfi, m.a.
keimlík fjöll úr Öxarfirði og hraungjár
úr Kelduhverfi. Einnig var haft á orði
að listamaðurinn notaði andlit
sveitunga sinna sem fyrirmynd að fólki
á altaristöflunni. Auk þess að vera
guðshús hefur Húsavíkurkirkjan
þjónað sem tónlistarhús um langan
aldur þar sem tónlistarfólk innlent og
erlent hefir komið fram. Kirkjan er talin
rúma um 450 manns í sæti en þegar
hún var byggð voru íbúar Húsavíkur
liðlega 500.
Húsavíkurkirka var friðlýst 1982.
Aldargömul og ægifögur
Húsavík
einstaklingurinn
hefur hér vægi
Húsavíkurkirkja Fallegt guðshús,
enda helsta táknmynd bæjarins.
Horft yfir höfnina á
Húsavík Útgerð og
hvalaskoðun eru mikilvægir
þættir í atvinnulífi bæjarins.
„Sagan er ekki vandamál þeg-
ar hún er glæst. Við vitum auðvitað
að Náttfari var fyrsti landnámsmað-
ur á Íslandi, en ekki Ingólfur Arnar-
son. Þeir sem öðru halda fram lifa í
blekkingum sem byggja á fordómum
og eiga því við vandamál að stríða,“
segir Jóhannes Sigurjónsson, ritstjóri
Húsavíkurblaðsins Skarps. „Fyrsta
kaupfélagið var stofnað á Húsavík
og var einn merkasti atburður í sjálf-
stæðisbaráttu þjóðarinnar. Vitneskj-
an um glæsta fortíð styrkir Húsvík-
inga fremur en veikir, og hvetur þá
til dáða. Og þess vegna viljum við til
dæmis ráðstafa, í samvinnu við okk-
ar góðu sveitunga, auðlindum okkar
án afskipta frá fólki sem kemur málið
ekkert við.“
Hér þekkja allir alla
Jóhannes er Húsvíkingur í húð og
hár og hefur búið þar nær óslitið frá
barnæsku. Hann segir að vissulega
hafi bæjarbragurinn breyst talsvert í
tímans rás, eins og í Reykjavík og öðr-
um plássum, og eigi það ekki síst við
um ungmenni. „Börn sitja við tölvur
og skjái í stað þess að leika sér í fjör-
unni eða fjallinu. En hér þekkja enn
allir alla. Og fáni í hálfa stöng þýðir
enn að einhver með öllu ómissandi
er horfinn úr samfélaginu, einhver
sem skipti máli. Vægi einstaklingsins
er miklu meira í þessum litlu bæjum
og það hefur ekkert breyst.“
Fleiri styðja álver
Þegar best lét voru Húsvíking-
ar 2.550 en hefur fækkað nokkuð í
seinni tíð. Jóhannes segir tímann
munu leiða í ljós hvort botninum
sé náð – en það ráðist nokkuð af því
hvort verði af byggingu álvers Alcoa
á Bakka við Húsavík. „Skoðanir um
almennings um hvort byggja skuli
álver eru skiptar hér sem annars-
staðar. En ég myndi álíta að yfirgnæf-
andi meirihluti íbúa Húsavík væri
hlynntur álveri, eða einhversstaðar
á bilinu 75 til 85% og byggi það álit
meðal annars á niðurstöðum síð-
ustu sveitarstjórnarkosninga,“ segir
ritstjóri Skarps.
Jóhannes Sigurjónsson
Húsvíkingur Segir að
sagan sé ekki vandamál
þegar hún er glæst.