Læknablaðið - 15.02.1984, Blaðsíða 36

72
LÆKNABLADID
UMRÆÐA
Upptaka hjartavöðvafruma á pýrófosfati er
háð eftirtöldum páttum (2, 4): 1. Brádu drepi
frumna. 2. Tímasetningu rannsóknar eftir upp-
haf einkenna og verður rannsóknin fyrst
jákvæð 16 klukkustundum eftir upphaf ein-
kenna og getur verið jákvæð í eina til tvær
vikur og jafnvel lengur. Mest er upptaka á
geislavirku efni 48-72 klukkustundum eftir
upphaf einkenna. 3. Blódflæði, sem má ekki
vera pað lítið, að geislavirkt efni berist ekki á
drepsvæðið og næst hæst geislapéttni, ef
blóðflæði hefur minnkað um 20-40 %. 4. Kalsí-
umjónapéttni í vöðvafrumum, en teknetíum
pýrófosfat tengist kalsíumjónum í sködduðum
hjartavöðvafrumum. Þá er rétt að hafa í huga,
að hér er um tvívíddarrannsókn að ræða.
Mikilvægt er að taka tillit til framanskráðra
pátta þegar möguleikar og gildi þessarar
rannsóknaraðferðar eru metin.
Við mat á stærð hjartadreps er oftast stuðst
við CK eða CK-MB hvatagildi, annað hvort
summu þeirra, eða hágildi (5). Okkur tókst
ekki að sýna fram á samhengi milli umreikn-
aðra hvatagilda eftir okkar aðferð og stærðar
eins og þau voru metin á hjartaskönnum.
Niðurstöður erlendis sýna, að nokkurt sam-
ræmi hefur fundist milli magns hvatagilda og
hjartadreps, ef um drep á framvegg er að
ræða, en léleg fylgni er milli þessara tveggja
rannsókna ef um drep á undirvegg er að ræða
(6, 7). Þarf þetta ekki að koma á óvart, þar sem
um tvívíddartækni er að ræða og líklegt, að
undirveggsdrep komi fram sem aukin þéttni,
en séu vanmetin sem stærðarflötur. Stærðar-
mat með hvatagildum hefur einnig sínar tak-
markanir, einkum ef um stórt drepsvæði er að
ræða, þar sem blóðflæði truflast þá mjög
miðsvæðis á drepsvæðinu, þannig að hvatar
frá dauðum hjartavöðvafrumum skolast ekki
út í blóðrásina á sama hátt og á svæðum, sem
betur varðveita blóðflæði sitt. Þannig eru það
iðulega stærstu hjartadrepin, sem eru van-
metin að stærð með hvatagildum. Gildi hjarta-
skanna við mat á stærð hjartadreps er mest á
framvegg eins og að framan greinir, og hafa
stærstu drepin sérkennandi mynd, sem nefnd
hefur verið kleinuhringur. Sýnir sú mynd þétta
geislarönd í kringum tiltölulega geislasnautt
svæði. Hvatagildi hafa reynst óeðlilega lág
miðað við útbreiðslu drepsvæðisins á hjarta-
skanni í þessum tilvikum (4). Þá hefur verið sýnt
fram á, að þeir sjúklingar, sem hafa kleinu-
hringsmynd á hjartaskanni, hafa mjög auknar
líkur á því að fá hjartabilun í legunni og
verri langtímahorfur, en þeir sjúklingar, sem
hafa jafnari, geislaþéttni við framveggshjarta-
drep (8, 9).
Holman (2) hefur birt heildarniðurstöðu 24
rannsókna, sem tóku til 1143 sjúklinga og
reyndist heildarnæmi 89 %, sem er nokkru
betra en okkar niðurstaða (76 %). Af falsk-
neikvæðum heilþykktardrepum okkar voru
átta á undirvegg, en einungis tvö á framvegg.
Sex af þessum tíu skönnum voru framkvæmd
innan fimm daga frá upphafi einkenna og
hefðu því átt að greinast, ef marka má
niðurstöður erlendis. Það er því líklegt, að
bæta megi árangurinn með aukinni þjálfun.
Holman hefur einnig tekið saman 19 rann-
sóknir með tilliti til sérhæfni hjartaskanna (2)
og tóku þær til 1482 sjúklinga. Reyndist
sérhæfni 86 %, en 84 % í okkar hópi. Augljós-
lega skiptir miklu, hvaða hópur er skoðaður.
Rannsókn nokkur (10) sýndi, að 41 % af 374
sjúklingum með hvikula hjartaöng höfðu falsk-
jákvætt skann samkvæmt skilmerkjum, sem
eru sambærileg við okkar. Stungið hefur verið
upp á, að hvikul hjartaöng hafi í för með sér
drep á einstökum hjartavöðvafrumum í sum-
um tilvikum og skönnin geti í raun verið
sannjákvæð. Þessu til stuðnings má benda á,að
sjúklingar með hjartaöng, sem hafa falskjá-
kvæð skönn samkvæmt skilmerkjum fyrir
hjartadrep, hafa verri horfur en þeir, sem hafa
neikvæð skönn (11).
Sýnt hefur verið fram á, að dreifð
geislaþéttni á hjartaskanni er ósértæk svo sem
við má búast (12). Rannsókn þessi sýndi, að
19% af hálfþykktardrepum höfðu þannig
mynd, en 10% sjúklinga með hvikula hjarta-
öng, og 14 % sjúklinga án hjartasjúkdóms,
sem fóru í beinaskönn, sýndu einnig dreifða
geislaþéttni yfir hjartasvæðinu. Þannig hjálpa
hjartaskönn einna minnst við greiningu á
hjartadrepi, þar sem mest hefði verið þörfin
fyrir greiningartækni. Geislaþéttni á bletti er
mun sértækari en dreifð geislaþéttni yfir
hjarta. Ef kröfur til jákvæðra hjartaskanna eru
hertar og skönn einungis metin jákvæð, ef
geislaþéttni er á bletti, en ekki dreifð og miðað
við, að geislaþéttni sé +3 eða +4 eru
hjartaskönn mjög sértæk (97 %), en næmi
rannsóknarinnar aftur á móti mun lakara. í
þeim tilvikum er greiningin venjulega augljós
af öðrum rannsóknum og gildi niðurstöðunnar
því minna en ella.
Meginniðurstöður okkar má draga saman á