Læknablaðið - 15.02.1984, Blaðsíða 31

LÆKNABLAÐIÐ
67
lengi. Er allt er uppurið (oftast til klórokín og
sykur-salt lausnin) parf að senda fólkið í
lyfjaverslanirnar. Engin trygging er pá fyrir
pví að rétt lyf séu afgreidd ef farið er á annað
borð til að kaupa lyf. Og ef fólkið hefur farið
og keypt lyf fær það e.t.v. í kaupbæti 1-2
aspírin töflur sem skiptimynt, par sem skipti-
mynt er af mjög skornum skammti í landinu.
Mjög tilviljanakennt er hvaða lyf eru til sölu
hverju sinni og ærir pað óstöðugan að eltast
við pað. Stundum er til ampicillin, stundum co-
trimoxazol, stundum petta krem, stundum hitt
o.s.frv. Penisillín V í töfluformi og sem saft
fæst nánast aldrei og hef ég enga haldbæra
skýringu fengið á pví. Klóramfenicol og tetra-
cykline sem saft er annars á boðstólum.
Vítamín eru nánast alltaf til (t.d. óprjótandi
birgðir af vítamíni-C).
Vinsældir stungulyfja eru með ólíkindum.
Eru pau reyndar að margra mati oft eina
almennilega meðferðin. Pessar vinsældir eru
mér óskiljanlegar pegar hafður er í huga allur
sá fjöldi graftarkýla eftir innstungur sem hér
sést. Vinsældir stungulyfja virðast pó ekki hafa
hvetjandi áhrif á fjölda bólusettra barna,
hvernig sem á pví stendur.
Nauðsynlegt er, að Guinea-Bissau einbeiti
sér að hinum rúmlega 200 lyfjum sem WHO
hefur skilgreint sem nauðsynleg. Pá hverfa af
markaðnum öll skrýtin nöfn og aðeins pau lyf
skráð og flutt inn, sem sannað er að geri
flestum gagn fyrir minnstan pening. Par er við
ramman reip að draga sem eru hin fjölpjóð-
legu lyfjafyrirtæki. Um pau eru oft sagðar
Ijótar sögur í próunarlöndunum, og eru pær
allar sannar.
PURRMJÓLK
Að gefa barni brjóst er nokkuð sem ungar
stúlkur læra nánast frá fæðingu. Hér í landi er
pví pelinn ekki enn orðinn eins mikið vanda-
mál sem í svo mörgum þróunarlöndum. Aróð-
ur sumra fjölpjóðafyrirtækjanna fyrir purr-
mjólk er þar víða all svæsinn, og hefur það
leitt til pess að WHO hefur samþykkt siðfræði-
reglur í sambandi við framboð purrmjólkur.
Hér í Guinea-Bissau er purrmjólk lyfseðil-
skyld sem og kaup á pela. Er landið eitt fárra í
heiminum með svo ströng lög í þessum efnum.
Pví er landið blessunarlega laust við allan
opinberan áróður fyrir þurrmjólk, og engin
markaðsfærsla pess og áróður eru leyfð. En
áróður hefur engin landamæri, og pví kemur
hann hingað frá nálægum löndum, sem ekki
eru jafn framsýn í þessum efnum sem Guinea-
Bissau. Má telja víst, að þrýstingur í átt til
pelans aukist á næstu árum. Er það e.t.v. ein
aukaverkana próunar.
LOKAORÐ
Hér að framan hef ég dregið saman pað sem í
stórum dráttum einkennir heilsugæsluna í
Bissau og starf mitt hér í eitt ár. Tíminn hefur
verið lærdómsríkur og hefur kennt mér að
læknisfræðin tekur á sig margs konar myndir,
allt eftir löndum og aðstæðum þeirra. í starf-
inu hefur pjappast saman innsýn í sjúkdóma-
mynstur barna í þróunarlöndunum og næring
peirra. Starfið hefur dýpkað skilning minn á
forvarnarstarfi og pýðingu þess. Félagsleg
staða kvenna í afríkönsku samfélagi hefur
skýrst. Þáttur Sameinuðu pjóðanna er athygl-
isverður og meira áberandi en ég á að venjast
heima. Ég hef einnig lært að meta að verð-
leikum starf fjölda smærri samtaka víða um
heim, sem vinna óeigingjarnt starf í págu
peirra sem minnst mega sín í þessum heimi.
Allt petta finnst mér hafa auðgað reynslu mína
af læknisfræðinni og aukið víddir hennar.