Læknablaðið - 15.02.1984, Blaðsíða 14

58
LÆKNABLADIÐ
Mynd 3. Svædatídni 260 brota í tenntum og 72 brota í tannlausum kjálkum. (48 brot í hálftenntum kjálkum
eru ekki talin med).
Ástand brota
Eitt hundrað sextíu og átta brot (44 %) voru
greind vera opin, 205 brot (54 %) lokuð og
2 % mölbrot par sem eitt brotanna var opið
(tafla VIII).
Á svæði symphysis voru 94 % brota opin,
70 % á svæði corpus mandibulae og 57 % á
svæði angulus.
Tvö brot á precessus condylaris voru greind
opin, annað peirra inn í meatus acusticus
externus en hitt var opið gegnum svöðusár á
vanga. í pví tilfelli var einnig opið inn á brot á
processus coronoideus.
Meðferð brota
I 60 % tilfella voru brot á kjálka meðhöndluð
»óblóðugt«, p.e.a.s. að ekki var farið inn á pau
með skurðaðgerð, heldur voru pau meðhöndl-
uð á pann hátt, að vírum eða stálbörrum var
komið fyrir á tönnum eftir processus alveola-
ris kjálkanna og peir báðir tengdir í réttu biti.
í 24 % tilfella var framkvæmd skurðaðgerð,
par sem brotendar voru tengdir með vírum
eða málmplötum og skrúfum. Í helmingi peirra
tilfella var einnig gerð samtenging kinnkjálka
(maxilla) og kjálka (mandibula — fixatio inter-
maxillaris). Um helmingur allra brota á corpus
mandibulae var meðhöndlaður pannig og rúm-
ur priðjungur brota á svæði angulus.
í tólf af hundraði brota var engin aðgerð
framkvæmd, en hvíld fyrirskipuð og fljótandi
fæði.
í nokkrum tilfellum hálftenntra og tann-
lausra sjúklinga voru gervitennur peirra not-
aðar til festinga og spelkunar brota á pann hátt,
að vírað var kringum kjálkann og gervigóm
sjúklings framan og aftan brotstaða (tafla IX).
UMRÆÐA
Engin ein skýring er á mjög aukinni tíðni
brota á kjálka árin 1974 og 1975. Ljóst er pó,
að mestu sýnist ráða meiri slysatíðni hjá
körlum vegna líkamsárása, eftir umferðarslys
og fall af ýmsu tagi. Hlutfall kvenna af
sjúklingahópnum, 33 %, er hærra en sést hefur
í öðrum rannsóknum frá Evrópu og Bandaríkj-
unum, en par hefir tíðni hjá konum verið skráð
á milli 18 % og 27 % (3, 4, 5). Helstu orsakir
brota á kjálka eru pær sömu hjá báðum
kynjum, sem er mjög óvenjulegt, p.e. líkams-
meiðingar og umferðarslys. Kjálkabrot af
völdum líkamsárása hjá konum eru miklu
algengari hér á landi en nokkurs staðar hefur