Læknablaðið - 15.02.1984, Blaðsíða 13

LÆKNABLADID
57
Áhrif tanna/tannleysis
Kjálkinn var tannlaus í 19 % tilfella. Almennt
dreifðust brot á kjálka marktækt mismunandi í
tenntum og ótenntum (p< 0.001), (mynd 3).
Hlutfallstíðni brota á corpus mandibulae var
23 % í tenntum en 46 % í tannlausum kjálkum
(p< 0.001) Einnig var marktækur munur á
tíðni brota á svæði processus condylaris í
tenntum (37 %) og tannlausum kjálkum
(18 o/o), (p < 0.01).
Orsakir brota
Slagsmál og líkamsárásir ollu 45 % allra brota
á kjálka, umferðarslys 23 % og fall af ýmsu
tagi 14 % brota (tafla VI).
Brot á kjálka dreifðust marktækt breytilega
eftir orsökum slysa (p< 0.001). Slagsmál og
líkamsárásir ollu umtaisvert fleiri brotum á
angulus mandibulae (70 %) og corpus (53 %)
heldur en á processus condylaris (30 %) og
symphysis (34 %).
Mölbrot voru fá og voru öll á angulus og
corpus svæðum eftir umferðarslys.
Pegar kjálkinn var þríbrotinn var orsökin
tíðast umferðarslys eða í 47 af hundraði tilfella
(tafla VII).
Einbrot/margbrot
Eitt hundrað og fimmtán sjúklingar, eða lið-
lega 48 af hundraði sjúklingahópsins, hlutu
einbrot á kjálkanum, 105 sjúklingar (44 %)
tvíbrot og 17 sjúklingar (7 %) þríbrot. Einn
sjúklingur var fjórbrotinn á kjálka.
Samtals voru því í efniviðnum 115 ein-
brotnir og 123 margbrotnir (tafla VII). í
báðum þessum hópum voru brot á processus
condylaris tíðust (33 %) (mynd 4).
Hlutfall brota á angulus mandibulae var
helmingi hærra hjá einbrotnum (24 %), en hjá
margbrotnum (12 %).
Dreifing brota á corpus mandibulae var
svipuð hjá ein- og margbrotnum. Hins vegar
voru brot á svæði symphysis tíðari í marg-
brotnum kjálkum.
Ramus-brot voru mun tíðari í margbrotnum
kjálkum (10%), heldur en einbrotnum (3%).
Að samanlögðu voru í efniviðnum 237 sam-
tíma brot í gagnstæðum hliðum hjá 109 sjúk-
lingum og 28 tvíbrot í sömu hlið hjá 14 sjúk-
lingum. í báðum hópum voru brot á processus
condylaris tíðust og þeim næst brot á corpus
mandibulae.
Af gagnstæðum brotum (contralateral frac-
tures) voru samtíma brot á corpus og proces-
sus condylaris tíðust, eða 29 tilfelli, og því næst
brot beggja vegna á processus condylaris, eða
18 tilfelli. í heiming tilfella, þar sem báðir
processus condylaris voru brotnir, var einnig
um að ræða brot á corpus eða symphysis.
Tafla IV. Innlagðir sjúklingar með brot á kjálka. Dreifing eftir aldurshópum og kyni.
Aldurshópar Alls
<5 6-10 11-15 16-20 21-25 26-30 31-40 41-50 51-60 61-70 70+ N %
Karlar ......................... 3 6 5 40 25 29 27 14 7 4 - 160 67
Konur .......................... 2 3 5 13 12 10 19 8 4 1 1 78 33
Samtals 5 9 10 53 37 39 46 22 11 5 1 238 100
Tafla V. Dreifing 380 brota á kjálka eftir aldri sjúklinga og staðsetningu brota.
Aldurshópar
<15 16-30 31-50 50 +
Svæði N % N % N % N %
Proc. condylaris .................................. 13 42 70 34 33 30 8 25
Proc. coronoideus ................................. — — 3 1 2 2 1 3
Ramus............................................... 1 3 7 3 3 3 2 6
Angulus ............................................ 3 10 49 24 17 16 8 25
Corpus ............................................. 6 19 49 24 42 38 10 31
Symphysis........................................... 8 26 25 12 11 10 3 10
Proc. alveolaris................................... — — 5 2 1 1 — —
Samtals 31 100 208 100 109 100 32 100
Hundraðshlutar 8 % 55 % 29 % 8 %