Læknablaðið - 15.05.1985, Qupperneq 46

144
LÆKNABLAÐIÐ
tönn rúma öld. Ekki er þó pilocarpin laust við
alla ókosti. Samdráttur sjónstillingarvöðva
veldur yngra fólkinu oft sjóntruflun og
jafnvel verkjum og þrenging ljósops dregur úr
ljósmagni er til sjónu berst, sérstaklega hjá
fólki með byrjandi ellidrer. Þess vegna var
tilkomu timolols vel fagnað þegar það kom á
markað sem augndropar enda í mörgum
tilvikum áhrifamikið og að Iangmestu Ieyti
laust við staðbundnar aukaverkanir. Ekki er
timolol þó augnþrýstingslækkandi hjá öllum
glákusjúklingum og í sumum tilfellum þar
sem verkun er góð í upphafi virðast áhrif
hverfa eftir nokkurn tíma. Því er nauðsynlegt
að fylgjast vel með þessum sjúklingum fyrstu
mánuði lyfjanotkunar. Langtíma áhrif timo-
lols á þróun gláku eru auk þess ekki þekkt. Það
er einnig margfalt dýraraenpilocarpin. Þriðja
mest notaða glákulyfið er acetazolamid,
13.4% af heildar glákulyfjanotkun sam-
kvæmt könnuninni. Yfirleitt er acetazolamid
notað með öðrum glákulyfjum. Það er illa
fallið til langtímanotkunar vegna mikilla
aukaverkana. Notkun acetazolamids er
minnkandi á íslandi (sjá 3. mynd), en er samt
hlutfallslega mest hér á Norðurlöndum.
Þegar borin er saman notkun glákulyfja á
Norðurlöndum, samkvæmt söluskýrslum
(sjá 2. mynd) kemur í ljós æðimikill munur á
heildarnotkun. Minnst notkun er í Danmörku
og Finnlandi um 5 DDD/1.000 íbúa/dag og
stendur nánast í stað, en mest i Noregi og
Svíþjóð um 12-15 DDD/1.000 íbúa/dag og
vaxandi. Glákulyfjanotkun á íslandi er
nálægt miðju um 8 DDD/1.000 íbúa/dag og
heldur vaxandi vegna aukinnar notkunar
pilocarpins og timolols, þótt dregið hafi úr
notkun acetazolamids (sjá 3. mynd). Ekki
kunnum við neina einhlíta skýringu á þessum
mikla mun á milli landa þar sem algengi gláku
er nánast það sama á Norðurlöndum (4). Vist
er þó að mismunindi aldursdreifing í þjóðfé-
laginu skýrir hann að hluta. Einnig má vera
Svíar og Norðmenn fylgi betur fyrirmælum
um lyfjanotkun en íslendingar eða fleygi
e.t.v. fleiri hálfnotuðum dropaglösum en
aðrir. Víst er að tíðni glákuaðgerða hefur
mikið að segja í þessu sambandi. Ekki var
byrjað að meðhöndla gláku með leysigeislum
(Argon Laser Trabeculoplastic) á þeim tíma
sem uppgjörið er frá.
Töflur III-VI þurfa lítilla skýringa við. Rétt
er þó að leggja áherzlu á að ekki er í öllum
tilvikum auðvelt að ákvarða hvert aðallyf
sjúklings er þegar um samsetta lyfjameðferð
er að ræða. Hér var sú leið farin að telja
timolol aðallyf þegar pilocarpin og timolol
voru notuð samtímis enda nota flestir, sem
aðeins eitt Iyf nota, timolol. Timolol og/eða
pilocarpin eingöngu nota 837 sjúklingar
(myndir 6-10). Einnig má sjá að samsetning
Iyfjameðferðar er ekki óeðlileg miðað verk-
unarhátt lyfjanna. Sem þriðja lyf í samsettri
lyfjameðferð er acetazolamid mest notað.
Að lokum viljum við leggja á það áherzlu
að lyfjameðferð hægfara gláku á íslandi
sé bundin fáum lyfjum samanborið við
nágrannaþjóðir en það er ótvíræður kostur.
SUMMARY
Glaucoma in Iceland
The use of glaucoma drugs
In order to ascertain which medicines, and in what
combinations, have been used to treat glaucoma in
Iceland, all prescriptions issued during the month period,
September 1981 through February 1982 were examined,
covering 1.443 glaucoma patients, of whom 708 were men
and 735 women.
By far the commonest drugs prescribed were pilocarpi-
ne (38%) and timolol (34%); 720 or 88% used one or the
other of these drugs. Acetazolamide use ranked third
(13%). Two or more drugs were used by 622 patients
(43.1%). The greatest number of these (215) used both
pilocarpine and timolol, or one of these in combination
with another drug (346). Additionally, there is a tendency
to prescribe stronger drops even though weaker drops of
the same medication would generally be equally effective.
Importers’ sales statistics forglaucomadrugsfor 1981-
1983 were also studied and the results compared to the
equivalent information from the other Scandinavian
countries. It is interesting to note how little glaucoma
medicine was used in Iceland. The use of glaucoma drugs
among Icelanders turned out to be slightly under the
average for Scandinavia, of 8 defined daily doses per
1.000 inhabitants per day. In addition, the use of
acetazolamide in Iceland is diminishing, although it is
more often prescribed than in the other Scandinavian
countries.
HEIMILDIR
1) Björnsson G, Viggósson G, Ingvason JG. Gláka á
íslandi 1. grein: Algengi hægfara gláku 1982.
Læknablaðið 1984; 70: 121-9.
2) Nordisk Lákemedelsstatistik, upplýsingar frá Heil-
brigðis- og tryggingamálaráðuneytinu.
3) Ingvason JG, Viggósson G, Björnsson G. Gláka á
íslandi 4. grein: Mat á gildi lyfjakönnunar til
faraldsfræðilegrar rannsóknar á hægfara gláku.
Læknablaðið 1984; 70: 221-4.
4) Björnsson G, Viggósson G, Ingvason JG. Gláka á
íslandi 2. grein: Samanburður á algengi gláku á
íslandi og í grannlöndum. Læknablaðið 1984; 70:
156-9.