Læknablaðið - 15.03.1989, Qupperneq 8

82
LÆKNABLAÐIÐ
að víðtækari könnun þarf að fara fram til þess að
meta útbreiðslu hennar utan sjúkrahúsanna.
Tvær spurningar verða áleitnar. Skapar þessi
mikla útbreiðsla bakteríunnar hættu fyrir
sjúklinga eða starfsfólk og ef svo er hvað er hægt
að gera til þess að minnka hana? Fyrri
spurningunni virðist fljótsvarað með jáyrði.
Vitað er um sjö spítalasýkingar af völdum
Legionella á Landspítala og Landakotsspitala og
að minnsta kosti fimm sjúklinganna létust.
Lungnabólgurannsóknirnar sem áður voru
nefndar (1, 2) benda einnig til að svo sé. Hvað
varðar starfsfólk sjúkrahúsa og hugsanlegt
Legionella-smit hefur það ekkert verið kannað á
íslandi, en samkvæmt erlendum rannsóknum
virðist starfsfólk sjúkrahúsa ekki sýkjast af
sjúklingum þegar faraldur gengur (11).
Síðari spurningunni er erfiðara að svara. Reynsla
annars staðar frá bendir til þess að erfitt sé að
losna við bakteríuna að fullu og öllu þrátt fyrir
aðgerðir eins og hækkun á hitastigi vatnsins upp í
70°C (12-14) eða klórbætingu (7, 9, 10, 15).
Alltaf finnast afkimar í leiðslukerfinu eða
gúmmíþéttingar og málmþynnur i krönum og
sturtuhausum sem verða að gróðrarstíum, sem
ekki er hægt að hreinsa með fyrrgreindum
aðferðum. Bakteríum fækkar verulega eða þær
hverfa um tíma, en innan nokkurra vikna eða
mánaða sækir í gamla horfið. Ljóst er þó að full
ástæða er til þess að reyna að halda útbreiðslu og
magni Legionella í lágmarki þar sem sjúklingar
með skertar varnir gegn sýkingum eru vistaðir.
Með reglulegri upphitun á vatninu eða stöðugri
klórbætingu er þetta e.t.v. mögulegt (15) einkum
ef hafðar eru í huga sérstakar aðstæður hér á
landi.
Erlendis finnst Legionella einkum í upphituðu
vatni sem erfitt er að klórbæta vegna þess hve
klór er rokgjarn í heitu vatni. Hér á landi virðist
bakterian einkum vera í köldu vatni og ætti ekki
að vera vandkvæðum bundið að halda hæfilegri
klórþéttni í því.
SUMMARY
An extensive, prospective study on pneumonia in the
National University Hospital (Landspítalinn) (1) and
Reykjavík City Hospital (Borgarspítalinn) (2) pointed to
that Legionella spp. being a common cause of
pneumonia in Iceland. These findings led to the current
study on the distribution of Legionella spp. in the
environment, especially in hospitals. Samples of water
baths in laboratory units and from showerheads in many
wards, were collected in three hospitals in Reykjavík:
the University Hospital (98 samples), the Reykjavík City
Hospital (27 samples) and Landakot (15 samples).
Legionella pnenumophila serotype 1 was found in all the
hospitals. In the University Hospital samples of water
were also collected from staffquarters, from humidifiers
for ventilation systems, from taps in all the wards, from
the artificial kidney machines and finally from the cold
water inlet for the hospital. This added up to a total of
145 samples and Legionella was found in one or more
samples from all these places except the cold water inlet.
All the strains found turned out to be L. pneumophila
serotype 1. Nineteen water samples collected outside the
hospitals did not contain Legionella.
HEIMILDIR
1. Guðbjörnsson B, Þorsteinsson SB, Kristinsson KG,
Einarsson EÞ, Friis-Möller A, Rechnitzer C,
Blöndal Þ. Lungnabólga. Orsakir og gildi
greiningaraðferða. Læknablaðið 1987; 73: 359-63.
2. Haraldsson Á, Kolbeinsson ÞB, Einarsson EÞ,
Friis-Möller A, Rechnitzer C, Briem H. Adult
Pneumonia in an Icelandic General Hospital. 1
handriti.
3. McDade JE, Shepard CC, Fraser DW, Tsai TR,
Redus MA, Dowdle WR et. al. Legionnaires’
Disease: Isolation of a Bacterium and
Demonstration of Its Role in Other Respiratory
Disease. N Engl J Med. 1977; 297: 1197-203.
4. Edelstein PH. Control of Legionella in Hospitals. J
Hosp Infect 1986; 8, 109-15.
5. Ribeiro CD, Burge SH, Palmer SR, Tobin JOH,
Watkins ID. Legionella pneumophila in a hospital
water system following a nosocomial outbreak:
prevalence, monoclonal antibody subgrouping and
effect of control measures. Epidem Inf 1987; 98,
253-62.
6. Dennis PJ, Taylor JA, Fitzgeorge RB, Bartlett
CLR, Barrow GI. Legionella pneumophila in water
plumbing systems. Lancet April 24, 1982, 949-51.
7. Fisher-Hoch SP, Bartlett CLR, Tobin JOH, Gillett
MB, Nelson AM, Pritchard JE, Smith MG, Swann
RA, Talbot JM, Thomas JA. Investigation and
control of an outbreak of Legionnaires’disease in a
district general hospital. Lancet, April 25, 1981,
932-6.
8. Gorman GW, Feeley JC. Procedures for the
Recovery of Legionella from water. Developmental
Manual, May 1982. U.S. Department of Health and
Human Services, Public Health Service, Centers for
Disease Control, Atlanta, Georgia 30333.
9. Dennis PJL, Wright AE, Rutter DA, Death JE,
Jones BPC, Legionella pneumophila in aerosols
from shower baths. J Hyg Camb 1984 93:
349-53.
10. Shands KN, Ho JL, Meyer RD, Gorman GW,
Edelstein PH, Mallison GF, Finegold SM, Fraser
DW. Potable Water as a Source of Legionnaires’
Disease. JAMA 1985; 253: 1412-16.
11. Marrie TJ, George J, Macdonald S, Haase D. Are
health care workers at risk for infection during an
outbreak of nosocomial Legionnaires’ disease? Am
J Infect Control 1986; 14: 209-13.
12. Groothuis DG, Veenendaal HR, Dijkstra HL.
Influence of temperature on the number of
Legionella pneumophila in hot water systems. J
Appl Bacteriol 1985; 59; 529-36.