Læknablaðið - 15.11.1991, Blaðsíða 13

LÆKNABLAÐIÐ 1991; 77: 337-41.
337
Hróömar Helgason, Kristján Eyjólfsson
FLÆÐISMÆLINGAR MEÐ ÓMSKOÐUN OG í
HJARTAPRÆÐINGU: MATÁ BLÓÐFLÆÐI UM
OPÁMILLI GÁTTA
INNGANGUR
Mæling á flæði með Dopplerómun er
rannsóknaraðferð sem hefur mikilvægt klínískt
notagildi. Hefur verið sýnt fram á það á
ýmsan hátt, í dýratilraunum, við mælingar á
heilbrigðum sjálfboðaliðum og við klínískar
rannsóknir á sjúklingum (1-4). Þannig var sýnt
fram á, að flæðismæling með Dopplerómun
væri sambærileg við aðrar aðferðir sem beita
má við mælingar flæðis, þegar útfall hjartans
var mælt hjá bömum (5). I sjúklingum með
meðfædda hjartagalla er hlutfallið á milli
flæðis til lungna og flæðis um ósæð til
líkamans (Qp:Qs) notað þegar ákvörðun er
tekin um aðgerð. Sambærilegar niðurstöður
fást með Dopplerómun og í hjartaþræðingu
þegar þetta hlutfall er mælt (6).
Tilgangur rannsóknarinnar var að mæla
blóðflæði frá hjarta, bæði með Dopplerómun
og í hjartaþræðingu og athuga fylgni þessara
tveggja aðferða. Einnig er mælt magn
framhjáhlaups (shunt) yfir op á milli gátta.
Þá var athugað hvort Dopplerómun sé nothæf
aðferð til að taka ákvörðun um aðgerð hjá
sjúklingum með op á milli gátta (Atrial septal
defect, ASD), án þess að sjúklingurinn gangist
undir hjartaþræðingu.
AÐFERÐIR OG EFNIVIÐUR
Þegar blóðflæði í æð er mælt með
Dopplerómun er ákveðinn staður í æðinni
valinn og rennslishraði mældur þar þann
tíma sem rennsli á sér stað (í stóru æðunum
yfir útrennslistímann, systolu). Þannig fæst
flæðiskúrfa hraða yfir útstreymistímann.
Slagrúmmál (SV) má finna þannig, að sé
meðalrennslishraði (v) þekktur á tímanum frá
to til ti (T) og þverskurðarflatarmál æðarinnar
Frá Barnaspítala Hringsins, Landspitalanum’ \
lyflækningadeild Landspitalans2’. Fyrirspurnir, bréfaskipti:
Hróömar Helgason.
Fig. la. Doppler signal from the pulmonary artery.
Fig. Ib. Doppler signal from the aorta.
A = d2/4*7r þar sem d er þvermál æðarinnar,
þá er:
SV = d2/4*7t * v * T
Þar sem rennslishraði er ekki jafn á tímanum
T, þ. e. frá því semilunar lokurnar opnast og
þar til þær lokast aftur, verður rúmmálið á
tímanum T (SV) því:
er einfaldlega flatarmál ómrófsins frá to til ti
(sjá myndir la og lb).