Læknablaðið - 15.11.1991, Síða 49

LÆKNABLAÐIÐ 1991; 77: 367-8.
367
Nýr doktor í læknisfræði - Brynjólfur Jónsson
Fimmtánda mars síðastliðinn varði
Brynjólfur Jónsson bæklunarlæknir
doktorsritgerð í læknisfræði við háskólann
í Linköping í Svíþjóð. Ritgerðin er á sviði
bæklunarlækninga. Andmælandi var Pár Slátis,
prófessor í bæklunarlækningum við háskólann
í Helsinki.
Ritgerðin heitir á frummálinu: Destructive
Rheumatoid Arthritis, epidemilogical,
economic and rheumasurgical aspects og
fjallar um ýmsar afleiðingar liðasjúkdóma og
sérstaklega um langt gengið form liðagigtar
(iktsýki), sem hefur leitt til niðurbrots
liðbrjósks, aflögunar liða og hreyfiskerðingar.
Ritgerðin byggist á rannsóknum við
háskólasjúkrahúsið í Linköping og þeim átta
vísindagreinum um efnið, sem unnar voru að
hluta til í samvinnu við sjúkrahúshagfræðinga.
Fyrsti hluti ritgerðarinnar fjallar um óþægindi
og sjúkdóma í liðum almennt í hópi 5.200
íbúa, 45 ára og eldri, í sveitarfélaginu
Átvidaberg. Samsetning þessa hóps er
eins og í ríkinu sem heild. Þrjátíu og fimm
prósent manna kvörtuðu um liðaóþægindi, og
líkist það niðurstöðum í nágrannalöndunum,
en er heldur algengara en í Kanada og
Bandaríkjunum. Allir þeir, sem kvörtuðu,
voru skoðaðir og nákvæm sjúkdómsgreining
fengin, einnig ýmis félagsleg atriði varðandi
þennan sjúkdómsflokk. Við skoðun kom
í ljós að um 30% manna á þessum aldri
höfðu stoðkerfissjúkdóm; konur í mun meira
mæli en karlar og stígandi með aldri hjá
báðum kynjum. Konur höfðu mest óþægindi
frá hnjám, fingrum og öxlum en karlar frá
öxlum, hnjám og mjöðmum. Slitgigt var
langalgengasta orsök þessa.
Klassísk liðagigt (skv. alþjóðlegri flokkun
frá 1963) kom fram hjá 0.65% fólks og í
fyrmefndum hópi fundust 82 slíkir sjúklingar.
Þessir einstaklingar voru rannsakaðir og
metnir mjög náið hvað varðar líkamlegt,
félagslegt og efnahagslegt ástand, þar að auki
var ástand handa athugað sérstaklega. Þörf
var á skurðaðgerðum á stoðkerfi á um 55%
þessara sjúklinga og um það bil fimm til sex
aðgerðum hjá þeim sem verst voru haldnir.
Liðaskurðlækningamar, sérstaklega nútíma
gerviliðaaðgerðir og handaskurðaðgerðir virtist
mikilvægt að gera tímanlega til að hindra
að sjúkdómurinn versnaði, sem oft leiðir til
erfiðrar afkomu og einangrunar. Þá leiðir
langt genginn sjúkdómur til kostnaðarsamra
sjúkrahúsdvala. Með þessum rannsóknum
hafa fengist mikilvægar upplýsingar, sem sýna
stöðu þessa sjúkdóms.